Coraz więcej Polaków, zwłaszcza tych którzy swoje życie zawodowe rozpoczęli po 1999 roku, ma świadomość konieczności dodatkowego oszczędzania na emeryturę, aby uniknąć wtedy drastycznego spadku dochodów. A właśnie to czeka Polaków w związku ze spadającą stopą zastąpienia, czyli relacją przyszłej emerytury do zarobków (spadnie do około 30 proc.).
Dlatego Polacy muszą indywidualnie zadbać o to, by mieć z czego żyć na emeryturze. Jednym z najbardziej opłacalnych sposobów jest oszczędzanie na Indywidualnym Koncie Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE).
Ważne limity dla oszczędzających na emeryturę
Co roku oszczędzający na IKZE mają prawo wykorzystać maksymalny limit wpłat (w tym roku 7,1 tys. zł, a w przypadku prowadzących działalność gospodarczą 10,7 tys. zł), które można odliczyć od podstawy opodatkowania przy rozliczeniu podatku za poprzedni rok. Warto dodać, że samozatrudnieni mogą wpłacić na IKZE wyższą kwotę, ponieważ nie mogą oszczędzać w Pracowniczych Planach Kapitałowych, z których od trzech lat mogą korzystać pracownicy. Zasadą IKZE jest to, że przy wypłacie po 65. roku życia płaci się zryczałtowany 10-proc. podatek.
Jednak planowana od lipca reforma podatkowa, która zakłada między innymi obniżenie pierwszej stawki podatku z 17 proc. na 12 proc. zasadniczo zmieni opłacalność IKZE.
- Wraz z obniżeniem stawki podatku PIT z 17 proc. do 12 proc. praktycznie zniknie zachęta w postaci ulgi podatkowej, by dalej oszczędzać w IKZE, jeśli podatnik rozlicza się w I progu podatkowym (dochody pomiędzy 30 tys. zł a 120 tys. zł rocznie) - zauważają eksperci Instytutu Emerytalnego.
Po planowanych zmianach podatkowych osoba odliczająca taki podatek będzie musiała zapłacić podatek ryczałtowy:
- 10 proc., jeśli wycofa środki po 65. roku życia, co redukuje ewentualny zysk z odliczenia z 7 pkt proc. do zaledwie 2 pkt. proc.
- 12 proc. lub 32 proc.
Propozycja Instytutu Emerytalnego
Z kolei, jeśli ktoś znajdzie się w trudnej sytuacji i będzie musiał wycofać środki z IKZE wcześniej (czyli przed 65. rokiem życia), wycofanie możliwe jest tylko w całości i cała kwota doliczana jest do dochodu, co mogłoby spowodować przekroczenie drugiego progu podatkowego i zapłacenie podatków w wyższej wysokości niż dokonane odliczenia. - Oznacza to w praktyce, że około 95 proc. podatników rozliczających się według skali progresywnej zostanie pozbawionych natychmiastowej (najskuteczniejszej) zachęty i motywacji do odkładania dodatkowych środków do emerytury, co niewątpliwie wpłynie na zmniejszenie się liczby osób odkładających na przyszłe potrzeby po skończeniu aktywności zawodowej - tłumaczą eksperci Instytutu Emerytalnego w opinii do projektu ustawy podatkowej naprawiającej Polski Ład.
- W przypadku podatników rozliczających się na ogólnych zasadach według skali podatkowej, po przekroczeniu drugiego progu podatkowego obciążonego podatkiem 32 proc. oraz w przypadku podatników rozliczających się według podatku liniowego 19 proc., korzyści podatkowe nie ulegają zmianie - zaznaczają.
Instytut Emerytalny postuluje, by wraz z obniżeniem stawki podatku z 17 proc. do 12 proc. całkowicie znieść podatek ryczałtowy w wysokości 10 proc. od wypłat z kont IKZE dla wypłat jednorazowych lub w ratach po ukończeniu 65. roku życia na rzecz osoby oszczędzającej na IKZE oraz osoby zmarłej na rzecz osoby uprawnionej.
Instytucje finansowe prowadzą 463 tys. rachunków IKZE, a łączne aktywa na nich zgromadzone to blisko 6 mld zł. Średnio na jednym koncie jest 12,9 tys. zł. Tylko w 2021 roku na te rachunki wpłacono 1,5 mld zł (średnio po 4,6 tys. zł).
Monika Krześniak-Sajewicz
