Co nowego czeka nas w rozliczeniach rocznych?

Porady te ułatwią podatnikom samodzielne i bezproblemowe wypełnienie formularzy zeznań. Ponieważ są one opracowywane na podstawie pytań Czytelników, każdy z Państwa - przedsiębiorca, pracownik, zleceniobiorca, wynajmujący, uzyskujący dochody w kraju i za granicą - znajdzie wśród nich coś dla siebie.

Dzisiaj przedstawiamy najważniejsze zmiany, jakie zaszły w zeznaniach za 2009 r. w stosunku do rozliczeń dokonywanych w latach poprzednich.

Ulga prorodzinna

• uprawnieni podatnicy

W 2009 r. krąg osób uprawnionych do korzystania z tego odliczenia uległ rozszerzeniu, a samo odliczenie zostało powiązane z miesiącami sprawowania opieki nad dzieckiem. Do końca 2008 r. odliczenia mogli dokonywać jedynie podatnicy wychowujący dzieci własne oraz przysposobione. W rozliczeniach za 2009 r. z ulgi będą mogli skorzystać, oprócz rodziców, również opiekunowie prawni ustaleni prawomocnym orzeczeniem sądu, o ile dziecko z nimi zamieszkiwało, oraz rodziny zastępcze opiekujące się dziećmi na podstawie postanowienia sądu lub umowy ze starostą.

• dzieci objęte ulgą

Ulga przysługuje na dzieci małoletnie oraz pełnoletnie uczące się do ukończenia 25. roku życia. Prawo do ulgi na dzieci obejmuje swoim zakresem również dzieci uczące się lub studiujące za granicą. W przypadku pełnoletnich dzieci uczących się warunkiem do skorzystania przez rodzica z ulgi jest nieuzyskanie przez dziecko dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 i art. 30b ustawy o pdof (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.) w łącznej wartości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej. Oznacza to, że dochody opodatkowane według skali podatkowej i dochody z niektórych kapitałów pieniężnych, np. ze sprzedaży akcji, uzyskane przez studiujące dziecko w danym roku podatkowym, nie mogą przekroczyć ustawowego limitu. Jak go obliczyć? Kwota zmniejszająca podatek określona na 2009 r. stanowi 556,02 zł. Stawka podatku w pierwszym przedziale skali podatkowej to 18%. Iloraz tych dwóch wielkości wynosi 3.089,00 zł. Tym samym, aby rodzic mógł za 2009 r. skorzystać z ulgi, wskazane wyżej dochody dziecka łącznie nie mogą być wyższe od kwoty 3.089 zł.

Ponadto ulga prorodzinna przysługuje na dzieci bez względu na wiek i wysokość dochodów, jeżeli otrzymują one zasiłek lub dodatek pielęgnacyjny albo rentę socjalną.

• obliczanie wysokości odliczenia

W 2009 r. wysokość ulgi ustalana jest miesięcznie jako kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek, czyli 92,67 zł miesięcznie, co daje w skali roku kwotę 1.112,04 zł. Tym samym w stosunku do 2008 r. kwota ulgi uległa zmniejszeniu.

Kolejną ważną zmianą jest powiązanie ulgi z miesiącami sprawowania opieki nad dzieckiem. Z tego względu zniknęła możliwość korzystania przez opiekuna dziecka z pełnej kwoty ulgi bez względu na okres w ciągu roku, w którym dziecko pozostawało na jego wychowaniu. W 2009 r. ulga przysługuje tylko za miesiące, w których dziecko pozostawało pod władzą rodzicielską, opieką prawną lub w rodzinie zastępczej. Rodzice lub opiekunowie odliczą więc od podatku kwotę 92,67 zł za każdy miesiąc. W przypadku dzieci urodzonych w ciągu roku ważna jest data urodzenia. Jeśli dziecko urodziło się np. we wrześniu, za dany rok rodzicom lub opiekunom przysługuje ulga tylko za 4 miesiące.

• udowodnienie prawa do ulgi

Zmodyfikowane przepisy nakładają na podatników obowiązek udowodnienia prawa do ulgi. W zeznaniu za 2009 r. (a ściślej mówiąc w załączniku PIT/O) trzeba podać liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku numeru - imię, nazwisko oraz datę urodzenia. Na wezwanie urzędu skarbowego rodzic będzie ponadto zobowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, a w szczególności:

• odpis aktu urodzenia,
   
• zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
   
• odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą,
   
• zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

• PIT-40 bez ulgi na dzieci

W rozliczeniu PIT-40 za 2008 r. płatnik miał obowiązek uwzględnić ulgę na dzieci, po spełnieniu przez podatnika ustawowych warunków. W rozliczeniach za 2009 r., ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych… (Dz. U. z 2008 r. nr 209, poz. 1316) zlikwidowana została możliwość uwzględniania ulgi na dzieci przez płatnika.

Podatnik, który zechce skorzystać z tego odliczenia w rozliczeniu za 2009 r., będzie zobowiązany samodzielnie złożyć roczne zeznanie podatkowe. Wprowadzając tę zmianę ustawodawca postanowił zapobiec przypadkom, w których płatnik z własnych środków finansował ulgę swoim pracownikom. W obowiązującym do końca 2008 r. stanie prawnym zdarzały się bowiem sytuacje, w których płatnik zatrudniający jednego lub dwóch pracowników wychowujących większą liczbę dzieci, po uwzględnieniu tej ulgi musiał "skredytować" pracownikowi zwrot nadpłaty z własnych środków.

Co prawda zwrócone podatnikowi nadpłaty w gotówce płatnik potrącał z kwot pobranych zaliczek przekazywanych urzędowi skarbowemu (art. 37 ust. 4 ustawy o pdof), jednak było to rozciągnięte w czasie.

Nowe zeznanie PIT-39

Ten odrębny formularz przeznaczony jest dla podatników dokonujących rozliczenia dochodu ze sprzedaży nieruchomości nabytych od 1 stycznia 2009 r. Zeznanie to składać będą zarówno osoby zobowiązane do zapłaty podatku, jak i chcące skorzystać z tzw. nowej ulgi mieszkaniowej.

W tym drugim przypadku złożenie odpowiednio wypełnionego PIT-39 stanowi deklarację podatnika, że w okresie wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o pdof dwóch lat wyda pieniądze ze sprzedaży na określone w tym przepisie cele mieszkaniowe. Wśród celów uprawniających do skorzystania z omawianej ulgi znajdują się m.in. wydatki na:

• nabycie budynku mieszkalnego,
   
• nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
   
• nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego,
   
• nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego,
   
• budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
   
• spłatę kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia na wymienione cele mieszkaniowe.

Chcąc skorzystać z ulgi, w pozycji 26 PIT-39 podatnik wpisuje kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na cel mieszkaniowy i nie musi składać żadnych dodatkowych oświadczeń.

PIT-39 składa się w terminie do końca kwietnia następnego roku podatkowego. Jeśli więc ktoś sprzedał w lipcu 2009 r. mieszkanie kupione w styczniu tego roku, to zeznanie PIT-39 musi złożyć w urzędzie skarbowym do 30 kwietnia 2010 r.

autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa Nr 621 z dnia 2009-12-21

GOFIN podpowiada

Ulga internetowa w praktyce