Czy można uniknąć opłaty za śmieci? Sprawdź, zanim narosną wysokie odsetki

• Regulacje dotyczące opłat za gospodarowanie odpadami wynikają przede wszystkim z "Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach".
• Od 1 stycznia 2020 roku samorządy ustalają stawki wywozu i zagospodarowania śmieci.
• Każdy właściciel lub użytkownik nieruchomości w wielorodzinnym bloku lub w domu jednorodzinnym - musi uiszczać tę opłatę co miesiąc.

Od 1 stycznia 2025 wiele miast i gmin podniosło stawki za wywóz odpadów o 30 proc. Jednak seniorzy i osoby o niskich dochodach będą mogli otrzymać ulgi.

Opłata za śmieci jest pobierana przez samorządy lokalne, które na podstawie ustawy tworzą własne regulaminy. Każda gmina ma pewną swobodę w ustalaniu zasad naliczania opłat, co oznacza, że mogą one różnić się w zależności od miejsca zamieszkania. Najczęściej stosowane metody to:

• opłata od liczby mieszkańców - wysokość opłaty zależy od liczby osób zamieszkujących daną nieruchomość;
  
  
• opłata od zużycia wody - opłata jest uzależniona od ilości zużytej wody, co ma na celu odzwierciedlenie rzeczywistego poziomu generowanych odpadów;
  
  
• opłata od powierzchni nieruchomości - wysokość opłaty jest związana z powierzchnią użytkową nieruchomości:
• stawka ryczałtowa - stała opłata niezależna od liczby mieszkańców czy zużycia wody.

Zebrane środki umożliwiają regularne wywożenie śmieci, ale także inwestycje w nowoczesne technologie recyklingu czy kampanie edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców.

Statystyki pokazują, że poziom przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych stale rośnie. W 2025 roku każda gmina powinna osiągnąć minimum 55 proc. (w 2024 roku było to 45%). Gminy, które nie osiągną wyznaczonego poziomu, muszą zapłacić wysokie kary.

Wzrost wymagań dotyczących recyklingu sprawia, że gminy zaczynają kontrolować mieszkańców i ich śmietniki. Jeśli firma zajmująca się wywozem odpadów zauważy, że ktoś nie przestrzega zasad, może zgłosić to gminie. Wtedy przeprowadzana jest kontrola segregacji odpadów - zarówno w domach jednorodzinnych, jak i w blokach. Warto pamiętać, że w przypadku bloków obowiązuje zasada zbiorowej odpowiedzialności, co oznacza, że wszyscy mieszkańcy mogą ponieść konsekwencje za nieprzestrzeganie przepisów.

Przepisy jasno określają, że brak uregulowania należności może skutkować konsekwencjami prawnymi. Oczywiście, najpierw wysyłane jest upomnienie z informacją o wysokości odsetek za zwłokę. W skrajnych przypadkach, jeśli dłużnik nadal nie reguluje należności, może dojść do interwencji komornika, który może zająć część wynagrodzenia lub inne mienie.

Sytuacja wygląda nieco inaczej w przypadku braku segregacji. Jeśli samorząd ustali, że określone osoby lub mieszkańcy konkretnego budynku wielorodzinnego nie przestrzegają zasad segregacji odpadów lub robią to niewłaściwie, mogą nałożyć na nich karę pieniężną. Mandaty mogą wynosić od 200 proc. do aż 400 proc. podstawowej opłaty ustalonej przez daną gminę. Przykładowo, w Katowicach opłata za gospodarowanie odpadami wynosi 35,20 zł miesięcznie na jednego mieszkańca - co oznacza, że kara za niestosowanie się do przepisów mogłaby wynieść 140,80 zł.

Sankcje nie są jednorazowe - jeśli dana osoba nie zmieni swoich nawyków i nadal nie będzie prawidłowo segregować, kara może być nakładana co miesiąc. Natomiast w przypadku wykrycia w odpadach elementów uznawanych za niebezpieczne lub elektrośmieci, mandat może sięgać nawet 5000 zł.

Zwolnienia z opłat za wywóz śmieci mogą się różnić w zależności od gminy, ale ogólnie mogą obejmować następujące grupy:

• seniorzy: w niektórych gminach osoby powyżej 65. roku życia mogą być zwolnione z opłat lub otrzymywać zniżki;
  
  
• osoby z niepełnosprawnościami: mogą mieć prawo do ulg lub zwolnień z opłat;
  
  
• rodziny wielodzietne: Posiadacze Karty Dużej Rodziny mogą liczyć na; zniżki, które mogą sięgać nawet 20% wysokości. Takie rozwiązanie wprowadziły m.in. Katowice;
  
  
• gospodarstwa domowe kompostujące bioodpady: w niektórych gminach właściciele domów, którzy kompostują bioodpady, mogą otrzymać zniżki, np. w Gdyni;
  
  
• osoby o niskich dochodach: gospodarstwa domowe o niskich dochodach mogą być całkowicie zwolnione z opłat. W Warszawie mają do tego prawo osoby, których dochód netto nie przekracza kwoty 1940 zł.

Dokładne informacje na temat zwolnień i ulg można otrzymać, kontaktując się z lokalnym urzędem gminy lub miasta.

Przeczytaj również:

Zwolnienie z opłat za śmieci dla emerytów. Oni zapłacą mniej

Tak Polacy obchodzą nakaz sortowania tekstyliów. Posypią się mandaty

Gmina dokłada miliony złotych. O tak niskich opłatach większość może pomarzyć