Jaki zasiłek za czas sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny?

1) Pracownik zamierza skorzystać z zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad dziadkiem, który po wypisaniu ze szpitala wymaga pomocy osoby trzeciej. Czy ma prawo do tego świadczenia, jeśli nie zamieszkuje z dziadkiem, a jedynie będzie u niego przebywał w czasie jego rekonwalescencji?

Generalnie tak, przy czym dla nabycia prawa do tego świadczenia pracownik musi spełnić określone warunki, o czym piszemy dalej.

Prawo do zasiłku opiekuńczego przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym zwolnionym od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki m.in. nad innym chorym członkiem rodziny (art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy zasiłkowej).

Do członków rodziny, zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy zasiłkowej, zalicza się małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat - jeżeli w okresie sprawowania opieki pozostają z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.

Warunek pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym członkiem rodziny wymagany przy ustalaniu prawa do zasiłku opiekuńczego uważa się za spełniony także, gdy ubezpieczony pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym tylko przez okres choroby (por. pkt 243 komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej).

Ważne:  Dla nabycia prawa do zasiłku opiekuńczego wymagane jest, aby w czasie sprawowania opieki poza ubezpieczonym nie było innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym mogących zapewnić opiekę choremu (art. 34 ustawy zasiłkowej).

Zwracamy uwagę! Za członka rodziny pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, mogącego zapewnić opiekę choremu nie uważa się m.in.:

• osoby całkowicie niezdolnej do pracy, osoby chorej oraz osoby, która ze względu na wiek jest niesprawna fizycznie lub psychicznie, a także
• pracownika odpoczywającego po pracy na nocnej zmianie lub osoby prowadzącej gospodarstwo rolne albo działalność pozarolniczą.

Zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem limitowanym w roku kalendarzowym i w omawianym przypadku przysługuje przez okres nie dłuższy niż 14 dni w roku kalendarzowym. Przy czym łączny okres jego pobierania z tytułu opieki nad dziećmi (w tym niepełnosprawnymi) i innymi członkami rodziny nie może przekroczyć odpowiednio 30 dni lub 60 dni w roku kalendarzowym. Co istotne limity te są niezależne od liczby osób uprawnionych do zasiłku i wymagających opieki.

Pracownik w czerwcu 2021 r. wystąpił o zasiłek opiekuńczy na 7 dni w związku z koniecznością sprawowania osobistej opieki nad chorym dziadkiem. W 2021 r. z tego świadczenia z tytułu opieki nad chorą matką skorzystała już siostra pracownika i otrzymała zasiłek opiekuńczy za 10 dni. W związku z tym, że matka i dziadek należą do grona rodziny pracownika i jego siostry, ubezpieczony ma prawo do zasiłku opiekuńczego wyłącznie za 4 dni (tj. 14 dni - 10 dni).

Biorąc powyższe pod uwagę, fakt, że pracownik nie mieszka na co dzień z dziadkiem nie jest przeszkodą dla przyznania zasiłku opiekuńczego, pod warunkiem że ulegnie to zmianie w okresie sprawowania opieki. Jeśli więc w 2021 r. pracownik i jego rodzina nie wykorzystali pełnego limitu opieki (60 dni, w tym 14 dni na opiekę nad innym chorym członkiem rodziny) oraz w czasie jej sprawowania nie będzie innego domownika mogącego zaopiekować się chorym dziadkiem, to pracownik otrzyma zasiłek opiekuńczy.

2) Jakie dokumenty będzie musiał złożyć pracownik z pytania 1, aby otrzymać zasiłek opiekuńczy?

O konieczności zapewnienia opieki choremu decyduje lekarz, wystawiając zaświadczenie lekarskie (ZUS ZLA) zawierające m.in. dane ubezpieczonego (tj. osoby sprawującej opiekę), dane płatnika składek oraz okres zwolnienia od wykonywania pracy, datę urodzenia osoby pozostającej pod opieką i stopień jej pokrewieństwa lub powinowactwa z ubezpieczonym (art. 55 ust. 3 ustawy zasiłkowej). Orzekanie o czasowej niezdolności do pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania przez ubezpieczonego opieki nad chorym członkiem rodziny następuje po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia chorego członka rodziny (art. 55 ust. 4 pkt 1 ustawy zasiłkowej). Stąd też zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z wcześniej wymienionego powodu powinien pracownikowi wystawić co do zasady lekarz leczący dziadka. W związku z tym, że zaświadczenia ZUS ZLA wystawiane są elektronicznie, nie ma konieczności dostarczania jego kopii pracodawcy (chyba że nie posiada on profilu na PUE ZUS).

Jeśli lekarz uzna, że dziadek wymaga opieki i wystawi pracownikowi stosowne zaświadczenie lekarskie, to kolejnym krokiem do przyznania i wypłaty zasiłku opiekuńczego, zarówno gdy jego płatnikiem jest pracodawca, jak i ZUS, jest złożenie przez pracownika wniosku Z-15B "Wniosek o zasiłek opiekuńczy z powodu sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny".

• wskaże okres za jaki ubiega się o zasiłek opiekuńczy (może on obejmować tylko kilka dni z okresu, na jaki zostało wystawione zaświadczenie ZUS ZLA),
• poda dane osoby, nad którą jest sprawowana opieka, w tym PESEL, imię i nazwisko oraz stopień pokrewieństwa,
• złoży oświadczenia dotyczące obecności domownika w czasie sprawowania opieki, pozostawania w tym czasie z chorym we wspólnym gospodarstwie domowym oraz w zakresie ilości dni opieki wykorzystanych w danym roku kalendarzowym, jeżeli w tym roku zmienił płatnika składek,
• wpisze liczbę dni opieki wykorzystanej w danym roku kalendarzowym przez swojego małżonka oraz innych członków rodziny.

Ubezpieczenia i Prawo Pracy Nr 13

BIZNES INTERIA na Facebooku i jesteś na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami