Inna odpowiedzialność za ten sam towar
Rękojmia za wady różni się od gwarancji tym, że ma swoją podstawę w Kodeksie cywilnym, natomiast istnienie gwarancji zależy od tego, czy producent towaru umieści w umowie sprzedaży dodatkowe zastrzeżenie. Definicja rękojmi jest prosta: "Rękojmia jest to odpowiedzialność sprzedawcy w związku z ujawnioną wadą fizyczną lub wadą prawną zakupionego towaru".
Nowe przepisy Kodeksu cywilnego opublikowane w Dzienniku Ustaw z 2017 r. poz. 459 regulują prawo rękojmi w artykułach 556-572. Rękojmia za wady jednoznacznie stwierdza, że sprzedawca odpowiada za wady zmniejszające wartość lub użyteczność sprzedanej rzeczy, za brak właściwości, którą według zapewnień sprzedającego powinna posiadać albo za wydanie w stanie niekompletnym.
Dla zachowania porządku, kolejny artykuł kc zwalnia sprzedawcę od odpowiedzialności, jeśli kupujący zdawał sobie sprawę z istnienia wady w momencie zakupu. Reklamacja z tytułu rękojmi w takim przypadku nie przysługuje. Prawo rękojmi nie działa również, jeśli kupujący nie powiadomi sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca od jej wykrycia. Nowe przepisy przewidują możliwość ustalenia przez odpowiednie ministerstwo krótszych terminów zgłaszania wad artykułów spożywczych.
Reklamacja z tytułu rękojmi za wady fizyczne wygasa po upływie roku. Okres rękojmi i warunki reklamacji wad budynku wygasają po trzech latach. Wady prawne natomiast uprawniają do reklamacji w ciągu roku od chwili, kiedy kupujący dowiedział się o istnieniu wady. Jeśli szukasz dokładniejszych informacji, sprawdź także ten artykuł o rękojmi za wady budynku.
Gwarancja udzielona przez producenta - co to jest?
Definicja gwarancji głosi, że jest to zapewnienie producenta o jakości towaru bez względu na to, czy był on jego sprzedawcą, czy nie. Porównanie "rękojmia a gwarancja" pokazuje zasadniczą różnicę między tymi dwoma pojęciami: gwarancja jest mianowicie dobrowolnym potwierdzeniem jakości produktu, wydawanym zwykle wraz z jego wydaniem.
Dokument gwarancyjny zawiera okres trwania gwarancji oraz warunki jej udzielenia. O ile okres rękojmi jest określony w Kodeksie cywilnym, to okres gwarancji wyznacza sam producent. Zwykle jest to okres dwóch lat, ale bywają też firmy tak pewne swoich wyrobów, że udzielają dożywotniej gwarancji.
Licytacja komornicza
Z pojęciem rękojmi można się czasem spotkać w zupełnie innych okolicznościach niż sklepowe. Nie jest to konsumencka rękojmia sprzedawcy, ale obowiązkowa wpłata przed udziałem w przetargu komorniczym. Kwota rękojmi komorniczej wynosi jedną dziesiątą sumy oszacowania. Dla komornika jest forma zabezpieczenia przed lekkomyślnym przebiciem ceny, a potem wycofaniem się z zapłaty.
W języku potocznym występuje czasem użycie rękojmi w znaczeniu gwarancji. Wprawdzie Słownik Współczesnego Języka Polskiego PWN przewiduje takie definicje pojęcia rękojmia jak uroczyste poręczenie, zapewnienie czegoś, gwarancja, to jednak na przykład określenie "rękojmia długu" nie odpowiada znaczeniu nadawanemu w aktach prawnych. Można się tylko domyślać, że "rękojmia długu" ma być poręczeniem jego spłaty.
Przykładowe sytuacje
● Jeżeli do zakupionego towaru nie załączono karty gwarancyjnej, kupujący ma do dyspozycji tylko instrument rękojmi.
● Jeżeli zakupiona została partia towaru, w której wady fizyczne posiada tylko część rzeczy, kupujący może się domagać wymiany rzeczy wadliwych.
● Wykorzystanie przez kupującego swoich uprawnień wynikających z gwarancji, nie wpływa na odpowiedzialność sprzedającego z tytułu rękojmi.
Co wybrać?
Jeżeli kupujący ma dyspozycji obie opcje dochodzenia roszczeń, wybór rękojmi albo gwarancji zależy wyłącznie od niego. Decyzja o skorzystaniu z gwarancji towaru nie powoduje utraty uprawnień do dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi. Powołanie się na gwarancję, a nie na rękojmię ma praktyczne uzasadnienie: producent ma specjalistyczny sprzęt potrzebny do naprawy, fachowców znających dany produkt oraz motywację, aby klient pozostał zadowolony.
Rękojmia wynika bezpośrednio z przepisów prawa i nie ma charakteru uznaniowego. Sprzedający towar udziela kupującemu rękojmi niejako "z urzędu" i ponosi określone w Kodeksie cywilnym konsekwencje. Spotykane czasem ogłoszenia sprzedających, że nie ponoszą odpowiedzialności za towar są z założenia nieważne i nie mają żadnej wartości wiążącej.
