Kiedy odrzucenie spadku jest nieskuteczne? Trzeba pamiętać o terminach

Każdy spadkobierca w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy, musi złożyć oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Jak się jednak okazuje, nie każde odrzucenie spadku będzie skuteczne, a tym samym spadkobierca, który niepoprawnie odrzuci spadek, odziedziczy spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że wówczas poniesie on odpowiedzialność za długi spadkobiercy, ale wyłącznie do wysokości otrzymanego spadku.

Zgodnie z Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 19.10.2018 r., odrzucenie spadku będzie bezskuteczne wtedy, gdy złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku miało miejsce w momencie, kiedy nie rozpoczął się jeszcze bieg terminu określony w art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego w stosunku do tego spadkobiercy.

W w/w sprawie jeden ze spadkobierców dokonał odrzucenia spadku z tytułu dziedziczenia ustawowego, niemniej jednak nie odrzucił on spadku z tytułu dziedziczenia testamentowego, o którym dowiedział się w późniejszym czasie. Wówczas odrzucenie spadku okazało się zdaniem Sądu, bezskuteczne, ponieważ spadkobierca nie mógł odrzucić spadku z tytułu dziedziczenia ustawowego, ponieważ w pierwszej kolejności dziedziczył on zgodnie z wolą zmarłego, a więc zgodnie z treścią testamentu.

W związku z tym, aby odrzucenie spadku było skuteczne, zawsze należy dokładnie zorientować się, czy zmarły nie pozostawił po sobie testamentu. Jeżeli odrzucimy spadek, odnosząc się do dziedziczenia ustawowego, a później okaże się, że zmarły sporządził testament, to wtedy musimy ponownie odrzucić spadek z testamentu.

Odrzucenie spadku może być również uznane za bezskuteczne, jeżeli spadkobierca odrzucił spadek z pokrzywdzeniem wierzycieli. Zgodnie z treścią Kodeksu cywilnego, każdy wierzyciel, którego wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku, może żądać, żeby odrzucenie spadku było uznane za bezskuteczne w stosunku do niego, według przepisów o ochronie wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika.

Wierzyciele mogą żądać uznania odrzucenia spadku za bezskuteczne w ciągu 6 miesięcy od chwili dowiedzenia się o odrzuceniu spadku, ale nie później niż przed upływem 3 lat od odrzucenia spadku.

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone przed sądem, lub przed notariuszem w ciągu sześciu miesięcy liczonych od momentu, gdy spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku. Jeżeli oświadczenie chcemy złożyć przed sądem, wówczas sprawę należy skierować do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.

Oświadczenie może zostać złożone w formie ustnej lub pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym. Ponadto spadek może odrzucić w naszym imieniu pełnomocnik, natomiast pełnomocnictwo musi być pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym.

W oświadczeniu o odrzuceniu spadku powinny znaleźć się informacje, takie jak:

• odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy,
• dane spadkobiercy,
• tytuł powołania do spadku,
• informacje o kręgu spadkobierców,
• informacje dotyczące testamentu (czy istnieje, kto nim dysponuje itp.).

Prawidłowe odrzucenie spadku skutkuje tym, że spadkobierca traktowany jest tak, jakby nie dożył spadku. Jeżeli spadkobierca ma dzieci i nie chce, aby jego potomkowie odziedziczyli spadek, to jednocześnie powinien odrzucić go w ich imieniu. Do odrzucenia spadku w imieniu małoletniego potrzebna jest jednak zgoda sądu opiekuńczego. Dopiero po uzyskaniu zgody, rodzic w imieniu dziecka może odrzucić spadek w ten sam sposób, co w przypadku dorosłych osób: w sądzie lub u notariusza.

WG