Kradzież dokumentów. Jak uniknąć przykrych konsekwencji?

Według danych GUS^* w Polsce na koniec 2014 r. było 14 mln mieszkań, z czego najwięcej z nich znajdowało się w pięciu największych polskich miastach, tj.: Warszawie, Krakowie, Łodzi, Wrocławiu i Poznaniu.

Jak wynika ze statystyk, z roku na rok przybywa mieszkań, a chętnych na ich zakup nie brakuje. Zanim jednak zdecydujemy się na własne M często okresem przejściowym jest wynajem. Dla wielu osób zakup mieszkania wiąże się ze stabilizacją. To właśnie dopiero wtedy zaczynają one zwracać szczególną uwagę na bezpieczeństwo.

- Fakt, że nie jesteśmy właścicielem mieszkania sprawia, że kwestie bezpieczeństwa spadają na dalszy plan. Takie podejście może przysporzyć wielu problemów, gdyż mieszkanie staje się łatwym łupem dla włamywaczy - mówi Radosław Pallach, ekspert ds. smart home security z firmy Elephant.

Pobierz: darmowy program do rozliczeń PIT 2015

Najczęściej zdajemy sobie z tego sprawę po odkryciu włamania. I choć mogłoby się wydawać, że największą materialną stratą w takiej sytuacji będzie dla nas kradzież sprzętu elektronicznego, biżuterii, czy innych wartościowych przedmiotów, to nic bardziej mylnego. Łupem złodziei mogą paść także dokumenty. Konsekwencje ich utraty mogą być o wiele bardziej dotkliwe finansowo niż skradziony laptop czy telewizor.

Jak wyjaśnia Pallach, ograniczenie strat np. tylko do uszkodzonego zamka w drzwiach wcale nie jest takie trudne.

- Przede wszystkim należy przestrzegać podstawowych zasad bezpieczeństwa, m.in. zamykać drzwi mieszkania, nawet jeśli idziemy tylko wynieść śmieci, reagować, kiedy przy drzwiach sąsiada znajduje się podejrzana osoba, czy też zaopatrzyć się w system alarmowy, który uruchomi głośną syrenę dźwiękową, zanim nieproszony gość wejdzie do środka - mówi ekspert. Co jeśli jednak włamywaczowi udało się dostać do wewnątrz, a z naszego mieszkania zniknęły nie tylko wartościowe przedmioty, ale również dokumenty?

Jeśli doszło do kradzieży dokumentów, należy bezzwłocznie poinformować o tym fakcie odpowiednie instytucje - w przypadku:

• dowodu osobistego: policję, dowolny urząd gminy oraz bank, w którym posiadamy konto,
• prawa jazdy: policję, wydział komunikacyjny starostwa powiatowego oraz bank,
• karty płatniczej: policję oraz bank,
• dowodu rejestracyjnego: policję oraz wydział komunikacji starostwa powiatowego lub urzędu miasta oraz bank,
• paszportu: policję, jeden z punktów paszportowych (przebywając za granicą jednostkę konsularną) oraz bank.

Kradzież dowodu osobistego, prawa jazdy czy też paszportu można zgłosić w innym banku niż w tym, w którym posiadamy konto. Co ważne, coraz więcej banków umożliwia także zastrzeganie dokumentów tym, którzy nigdy nie korzystali z usług bankowych. Dlaczego? Ponieważ osoby niebędące wcześniej klientami żadnego banku są szczególnie narażone na próby wyłudzeń dokonywanych z wykorzystaniem cudzej tożsamości. Informacje o takich osobach nie znajdują się w bazach bankowych i bankom trudniej jest zweryfikować tożsamość takiego klienta.

Warto także podkreślić, że po zastrzeżeniu dokumentów informacje trafiają do Centralnej Bazy Danych Systemu Dokumentów Zastrzeżonych, a następnie są przekazywane do wszystkich placówek i okienek bankowych oraz firm i instytucji korzystających z systemu. Skradziony dowód osobisty można także bezpłatnie zgłosić w bazie dokumentów zastrzeżonych poprzez stronę www Biura Informacji Kredytowej.

Zaginięcia dokumentów nie należy lekceważyć. W przeciwnym razie oprócz czasu poświęconego na wyrobienie nowego dowodu osobistego, paszportu czy prawa jazdy, możemy ponieść duże straty finansowe. W przypadku kradzieży karty płatniczej złodziejowi wystarczy czasem kilka, kilkanaście minut, aby pozbawić nas wszystkich środków na koncie. To nie jedyne niespodzianki, które mogą nas czekać, jeśli podczas włamania straciliśmy dokumenty.

- Skradziony dowód osobisty może posłużyć nie tylko do wyłudzenia kredytu czy pożyczki, ale również zawarcia umowy z operatorem komórkowym czy kradzieży auta z wypożyczalni, a karta kredytowa do opłacenia zakupów dokonanych w sieci lub pokoju hotelowego - mówi Pallach. Dokumenty, które trafią w ręce złodziei, służą także do zakładania fikcyjnych firm w celu zaciągania zobowiązań finansowych lub prania brudnych pieniędzy, a nawet sprzedaży czyjegoś mieszkania.

Przed konsekwencjami kradzieży dokumentów chroni nas w pewnym stopniu bank. Dla przykładu, do czasu zastrzeżenia karty płatniczej bank przejmuje pełną odpowiedzialność za nieuprawnione transakcje dokonane kartą powyżej kwoty 150 euro. Należy jednak pamiętać, że nie bierze on na siebie odpowiedzialności za transakcje potwierdzone kodem PIN, gdyż właściciel karty zobowiązany jest do nieujawniania nikomu tego numeru.

Ewentualne nadużycia związane z kradzieżą dokumentów możemy również zniwelować samodzielnie, dokonując ich natychmiastowego zastrzeżenia w odpowiednich instytucjach oraz decydując się na aktywację alertów BIK (koszt 19 zł/rok). Osoby korzystające z tej usługi mają możliwość kontrolowania na bieżąco historii kredytowej. W przypadku wpłynięcia wniosku kredytowego na ich dane zostaje wysłany do nich SMS lub e-mail.

Jeśli uporamy się z już z zastrzeżeniem dokumentów, kolejnym krokiem powinno być wyrobienie nowych. Gdzie należy się udać, aby je uzyskać, i jaki jest maksymalny czas oczekiwania na nie? Wniosek o wydanie nowego:

• dowodu osobistego można złożyć poprzez internet lub w dowolnym urzędzie gminy, czas oczekiwania do 30 dni,
• prawa jazdy przyjmuje urząd starostwa powiatowego w miejscu zamieszkania, urząd miasta (jeśli mieszkamy w mieście na prawach powiatu), urząd dzielnicy właściwej dla twojego miejsca zamieszkania (jeśli mieszkamy w Warszawie), czas oczekiwania do 9 dni roboczych od dnia, w którym urząd dostał potwierdzenie opłaty za prawo jazdy,
• karty płatniczej przyjmuje bank, w którym posiadamy konto, czas oczekiwania najczęściej ok. 14 dni,
• dowodu rejestracyjnego przyjmuje wydział komunikacji starostwa lub urzędu miasta właściwego do miejsca zamieszkania, czas oczekiwania do 30 dni,
• paszportu przyjmuje dowolny punkt paszportowy w urzędzie wojewódzkim, czas oczekiwania do 30 dni.

W niektórych przypadkach możemy poprosić o wydanie zaświadczenia o kradzieży dokumentu. Pamiętajmy jednak, że potwierdzenie utraty dokumentu wprowadza pewne ograniczenia. Tak jest np. w przypadku kradzieży prawa jazdy. Samo zaświadczenie nie uprawnia do prowadzenia pojazdu. Jeśli zdecydujemy się na jazdę bez nowego prawa jazdy, musimy liczyć się z nałożeniem na nas mandatu.

^{* Badanie Gospodarka Mieszkaniowa w 2014 r.}