Kto odpowiada za błędy w zeznaniu PIT za 2019 r.?

Podatnicy najbardziej obawiają się sankcji karnych skarbowych (grzywien) za złożenie nierzetelnego PIT za 2019 r.

Błędy, które najczęściej można znaleźć w zeznaniach podatkowych, to jednak nieumyślne uchybienia rachunkowe i formalne. Nie grożą za nie kary. Warunkiem koniecznym pociągnięcia do odpowiedzialności karnej skarbowej za zdecydowaną większość przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych jest bowiem przypisanie sprawcy winy umyślnej. O winie umyślnej mówi się wtedy, gdy sprawca ma zamiar dokonania czynu zabronionego, tj. chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, godzi się na to. W kontekście przekazania nierzetelnego rozliczenia chodzi o działanie z zamiarem umyślnego wprowadzenia organu podatkowego w błąd co do stanu rzeczy istotnego z punktu widzenia prawidłowego ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego.

Ewentualnej odpowiedzialności karnej skarbowej za uchybienia związane ze złożeniem nieprawdziwego lub nierzetelnego zeznania podatkowego nie musi ponosić podatnik. Powinien on liczyć się z karą, jeżeli sam sporządza, podpisuje i składa swoje zeznanie podatkowe. Sytuacja jest inna, gdy przygotowanie rozliczenia zlecił osobie usługowo zajmującej się rozliczeniami podatkowymi, np. właścicielowi biura rachunkowego. Taka osoba może być ukarana za przewinienia skarbowe związane z nieprawidłowym sporządzeniem zeznania podatkowego. Ten, kto na podstawie umowy zajmuje się sprawami gospodarczymi (w szczególności finansowymi) osoby fizycznej, odpowiada bowiem jak sprawca za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Możliwość ukarania takiej osoby zależy jednak od wielu czynników, m.in. treści umowy łączącej obie strony, faktycznych możliwości wypełnienia powierzonych obowiązków, winy.

Odpowiedzialności karnej skarbowej można uniknąć. Wystarczy złożyć prawnie skuteczną (w rozumieniu Ordynacji podatkowej lub ustawy o KAS) korektę zeznania podatkowego oraz uiścić całą należność publicznoprawną uszczuploną lub narażoną na uszczuplenie z powodu błędu. Spełnienie obu warunków daje, z mocy prawa, ochronę przed sankcjami za przedłożenie nieprawdziwego lub nierzetelnego zeznania podatkowego. Zbędne jest składanie tzw. czynnego żalu, czyli zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego, mającego na celu uniknięcie kary za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.

Odpowiedzialność podatkową - niezależnie od odpowiedzialności karnej skarbowej - ponosi wyłącznie podatnik. To on jest dłużnikiem podatkowym zobligowanym do spełnienia świadczenia podatkowego. Odpowiedzialności podatkowej nie można przenieść na inną osobę lub podmiot, np. pracownika czy biuro rachunkowe. Urząd skarbowy będzie od podatnika dochodził spłaty należności wynikającej z błędnych wyliczeń. Musi on pokryć zaległość podatkową (gdy w pierwotnym rozliczeniu nie został wykazany lub zaniżono podatek) bądź zwrócić całą lub część otrzymanej nadpłaty podatku dochodowego (gdy została ona wykazana nienależnie lub w zawyżonej wysokości).

Podatnik odpowiada za podatki wynikające z jego zobowiązań podatkowych całym majątkiem. Osoba, która jest w związku małżeńskim, musi liczyć się z zajęciem składników majątku osobistego oraz majątku wspólnego wypracowanego przez niego i małżonka. Majątek wspólny tworzą przedmioty majątkowe nabyte przez jednego lub oboje małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej. Są to m.in. pobrane pensje, dochody z działalności gospodarczej, dochody z majątku wspólnego. Małżonkowie, którzy korzystają z prawa do łącznego opodatkowania swoich dochodów, ponoszą natomiast solidarną odpowiedzialność za zapłatę podatku wynikającego ze wspólnego zeznania podatkowego. Każdy z nich ma prawo i obowiązek uregulować cały podatek. Urząd skarbowy może dochodzić spłaty całości lub części tej kwoty od obu małżonków łącznie lub od każdego z nich z osobna.
Korekta rozliczenia

Podatnik dokonuje korekty zeznania podatkowego z własnej inicjatywy lub na wezwanie urzędu skarbowego. Właściwy formularz należy oznaczyć jako korekta i wypełnić poprawnymi danymi. Zeznanie korygujące składa się wraz z wymaganymi załącznikami. Trzeba je dołączyć niezależnie od tego, czy zostały w nich wprowadzone zmiany w stosunku do poprzedniej wersji, czy nie.

Prawo sporządzenia korekty zeznania podatkowego oraz złożonych wraz z nim załączników przysługuje w ograniczonym zakresie także urzędowi skarbowemu. Wolno mu wyeliminować błędy rachunkowe, oczywiste pomyłki oraz nieprawidłowości wynikające ze sporządzenia rozliczenia niezgodnie z wymogami formalnymi, jeżeli w wyniku naniesionych poprawek lub uzupełnień zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, nadpłaty czy straty nie przekracza 5.000 zł. Podatnik otrzymuje uwierzytelnioną kopię skorygowanego w tym trybie zeznania podatkowego. Dostaje ją wraz z informacją o związanej z korektą zmianie wysokości zobowiązania podatkowego, nadpłaty czy straty albo informacją o braku takich zmian. Podatnik ma prawo wnieść sprzeciw na urzędową korektę. Sprzeciw anuluje korektę.

Urząd skarbowy powinien na bieżąco eliminować błędy rachunkowe. Jeżeli po latach stwierdzi uchybienia skutkujące powstaniem zaległości podatkowej, podatnik może liczyć na redukcję obciążeń odsetkowych. Standardowo zaległość podatkową trzeba uiścić wraz z odsetkami za zwłokę naliczonymi za okres od dnia następującego po upływie terminu płatności podatku do dnia zapłaty (włącznie). Zmniejszenie obciążeń odsetkowych następuje jednak w przypadku zapłaty zaległości podatkowej związanej z popełnionymi błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, jeżeli nie zostały one ujawnione przez organ podatkowy w ciągu 2 lat od dnia złożenia zeznania podatkowego. Odsetki za zwłokę nie są wówczas naliczane za okres od dnia następnego po upływie 2 lat od dnia złożenia rozliczenia. Przewiduje to art. 54 § 1 pkt 7a Ordynacji podatkowej.

Odrębnie została uregulowana kwestia błędów w zeznaniach podatkowych złożonych w ramach usługi Twój e-PIT.

Usługa ta polega na sporządzeniu rozliczenia przez administrację skarbową na podstawie posiadanych przez nią danych i udostępnieniu go podatnikowi on-line na Portalu Podatkowym. W ten sposób zostały przygotowane za 2019 r. zeznania PIT-28, PIT-36, PIT-37 i PIT-38. Rozliczenia PIT-28 i PIT-36 nie obejmują jednak przychodów z działalności gospodarczej i działów specjalnych produkcji rolnej. Podatnik może udostępnione mu zeznanie podatkowe zaakceptować bez zmian, zmodyfikować lub odrzucić i sporządzić zeznanie podatkowe we własnym zakresie. Jeżeli jednak do 30 kwietnia 2020 r. nie zaakceptuje lub nie odrzuci PIT-37 lub PIT-38 za 2019 r. przygotowanego w ramach usługi Twój e-PIT, a jednocześnie nie złoży rozliczenia samodzielnie, udostępnione zeznanie podatkowe zostanie automatycznie zaakceptowane. Będzie to równoznaczne z jego złożeniem w dniu 30 kwietnia 2020 r. Taka automatyczna akceptacja nie dotyczy PIT-28 i PIT-36 za 2019 r.

Podatnik nie ponosi odpowiedzialności za niezawinione nieprawidłowości w zeznaniu podatkowym złożonym w ramach usługi Twój e-PIT. Organ podatkowy ma obowiązek skorygować rozliczenie, jeżeli stwierdzi, że zawiera ono błędy lub oczywiste omyłki powstałe z jego winy (a nie z winy płatnika PIT). Podatnik musi otrzymać poprawioną wersję. Jeżeli nie zgadza się z urzędowymi poprawkami lub uzupełnieniami, ma prawo wnieść sprzeciw, który anuluje korektę. Sprzeciw należy złożyć w ciągu 14 dni od dnia doręczenia uwierzytelnionej kopii skorygowanego zeznania podatkowego. Zaległość podatkowa ujawniona w wyniku urzędowej korekty rozliczenia podlega wpłacie, ale nie nalicza się odsetek za zwłokę za okres od dnia następnego po upływie terminu płatności podatku do dnia upływu terminu wniesienia sprzeciwu na korektę.

Podatnik również ma prawo dokonać korekty eliminującej uchybienia powstałe z winy organu podatkowego. Jeżeli zrobi to przed nim, odsetek za zwłokę od ujawnionej zaległości podatkowej nie uiści za okres od dnia następnego po upływie terminu płatności podatku do dnia złożenia korekty. Stanowi o tym art. 45ce ustawy o pdof. Podatnik nie może liczyć na urzędową korektę błędów w rozliczeniu przekazanym w ramach usługi Twój e-PIT, jeżeli powstały one z jego winy, np. w związku z zawyżeniem w PIT-37 za 2019 r. odliczenia z tytułu ulgi rehabilitacyjnej. Takie uchybienia należy poprawić we własnym zakresie.

-niewpisanie albo podanie niewłaściwego identyfikatora podatkowego, np. NIP zamiast numeru PESEL,
-sporządzenie zeznania podatkowego na niewłaściwym lub nieaktualnym formularzu,
-niewskazanie sposobu rozliczenia podatku dochodowego (indywidualnie, wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko),
-niezachowanie odpowiedniej kolejności wpisywania danych w przypadku rozliczania się wspólnie z małżonkiem (osoba wpisana w zeznaniu jako podatnik podaje swoje dochody lub straty w części przeznaczonej dla podatnika, a nie małżonka - i odwrotnie),
-błędne wykazanie zaliczek w PIT-36 i PIT-36L,
-niewłaściwe odliczenie straty z lat ubiegłych,
-nieprawidłowe zastosowanie ulg podatkowych (np. przekroczenie dozwolonych limitów odliczeń),
-przekazanie 1% podatku na rzecz organizacji niefigurującej w wykazie organizacji pożytku publicznego,
-niedołączenie do zeznania podatkowego wymaganych w danym przypadku dokumentów: załączników, certyfikatu rezydencji, pełnomocnictwa,
-brak podpisu na zeznaniu podatkowym składanym w formie papierowej.

Podstawa prawna:  Ustawa z dnia 29.09.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.)
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.)

autor: Małgorzata Żujewska
Gazeta Podatkowa nr 32 (1698) z dnia 2020-04-20

Pobierz darmowy program do rozliczeń PIT 2019