17 października obchodzimy ustalony przez ONZ Międzynarodowy Dzień Walki z Ubóstwem. Co roku z tej okazji EAPN Polska opublikował raport na temat biedy w Polsce. Tegoroczny raport uwzględnia wzrost skrajnego i relatywnego ubóstwa Polaków i przewiduje utrzymanie się negatywnego trendu w przypadku braku interwencji rządu.
- Od 2015 r. skrajne ubóstwo w Polsce malało. Niestety w 2018 r. liczba skrajnie ubogich Polaków wzrosła o ok. 422 tysiące. Niepokoi fakt, że zaobserwowano wzrost ubóstwa skrajnego ogółem, ale też wśród dzieci, rodzin wielodzietnych, rodzin osób z niepełnosprawnością i seniorów - mówi dr hab. Ryszard Szarfenberg, przewodniczący EAPN Polska. - W kontekście świadczenia wychowawczego około 90 tysięcy skrajnie ubogich dzieci więcej z roku na rok, wymaga zdecydowanej reakcji. Jako EAPN Polska postulujemy, aby rząd ustalił jasny cel w zakresie walki z ubóstwem skrajnym dzieci poniżej 1 proc., czyli poniżej 62 tysięcy - dodaje.
Dlaczego mimo 500 plus ubóstwo rodzin z dziećmi rośnie? Od wprowadzenia świadczenia wychowawczego w 2016 r. ani razu nie było jego waloryzacji, więc przez inflację każdego roku 500 plus traciło na wartości. Z drugiej strony mimo zapowiedzi, nie waloryzowano także zasiłku rodzinnego dla najbiedniejszych rodzin, kryterium dochodowe do zasiłku również pozostało takie samo.
- Ceny rosną, a progi i wysokości świadczeń się nie zmieniają. Rodziny, w których świadczenia te są kluczową częścią budżetu, ponownie stają się ubogie. Dodatkowo brakuje zachęt ekonomicznych i wsparcia usługowego, które zwiększałyby szanse ubogich na udział w rynku pracy. Zniesienie kryterium dochodowego na pierwsze lub jedyne dziecko nie zmieni sytuacji, bo najuboższe rodziny i tak wcześniej korzystały z tego wsparcia - mówi dr hab. Ryszard Szarfenberg.
W raporcie wskazano, że najuboższych nie zabezpiecza przed biedą wypłata świadczenia wychowawczego ani dobra sytuacja na rynku pracy (wzrost przeciętnego wynagrodzenia, płacy minimalnej, niskie bezrobocia). Korzyści najuboższych 20 proc. Polaków z tych pozytywnych trendów w postaci wzrostu realnych dochodów i wydatków spadła w 2018 r. (w przypadku wzrostu dochodów z 15,7 proc. do 1,5 proc.). Mimo to najubożsi Polacy deklarowali, że ich sytuacja poprawiała się pod względem zaspokojenia potrzeb bytowych i społecznych. Odsetek najuboższych, których nie stać na zaspokojenie potrzeb bytowych i socjalnych obniżył się z 30,7 proc. w 2017 do 24,7 proc. w 2018 roku. Biorąc pod uwagę lata 2015-2018 poprawa była jednak nieco większa w przypadku rodzin o średnich dochodach, gdzie sytuacja i tak jest o wiele lepsza.
W raporcie pozytywnie oceniono podniesienie wysokości zasiłku pielęgnacyjnego, renty socjalnej oraz wprowadzenie nowego świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Od 31 października 2018 r. zasiłek pielęgnacyjny jest o 30,42 zł wyższy i wynosi 184,42 zł. 1 listopada 2019 r. planowana jest kolejna podwyżka - do 215,84 zł.
- Cieszymy się, że rząd zauważył konieczność większego wsparcia rodzin osób z niepełnosprawnością, podniósł zasiłek pielęgnacyjny i rentę socjalną oraz wprowadził nowe świadczenie. Jednak te zmiany będą miały wpływ na ubóstwo dopiero w 2019 r., a w przypadku świadczenia uzupełniającego w 2020 roku - mówi dr hab. Ryszard Szarfenberg.
W raporcie EAPN Polska znajdziemy również niepieniężne oblicze problemu ubóstwa. W oparciu o model wielowymiarowego ubóstwa ATD Czwarty Świat, przedstawiono wypowiedzi Polaków doświadczających ubóstwa, które opisują problemy, ciągłe ograniczenia i brak stabilności związane bezpośrednio z życiem w biedzie.
