Naciągają na stłuczkę

Ten rodzaj ubezpieczeń stanowił około 64 proc. składki przypisanej brutto Działu II (towarzystw oferujących ubezpieczenia majątkowe i pozostałe osobowe). Czyny przestępcze związane z ubezpieczaniami komunikacyjnymi to 79 proc. wszystkich stwierdzonych w 2005 roku przypadków. W 2005 roku odnotowano z ubezpieczeń Działu II 2390 czynów przestępczych na łączną kwotę 27,3 mln zł. Oznacza to spadek o 30,3 proc. liczby czynów oraz o 60,3 proc. spadek ogólnej kwoty przestępstw w porównaniu z 2004 rokiem. Średnia wartość przestępstwa wyniosła 11 422 zł i była mniejsza o ponad

43 proc. Łączna wartość czynów przestępczych wychwyconych przez pracowników towarzystw stanowiła około 0,5 proc. sumy odszkodowań wypłaconych w 2005 r. przez badane podmioty.

Wśród czynów polegających na wyłudzeniu lub próbie wyłudzenia odszkodowania dominowały przestępstwa z ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz autocasco. Poza ubezpieczeniami komunikacyjnymi pozostałe rodzaje ubezpieczeń znacznie rzadziej stanowiły podstawę przestępstw. Stosunkowo duży udział w ogólnej kwocie przestępstw ubezpieczeniowych mają też czyny związane z ubezpieczeniami kradzieżowymi ? aż 20 proc.

W 2005 roku w Dziale II ponownie odnotowano niewielki udział przestępstw, których sprawcami byli agenci i inni pracownicy zakładów ubezpieczeń. Tego typu przestępstwa stanowiły niespełna 10 proc. całości ujawnionych czynów przestępczych, zarówno w ujęciu ilościowym, jak i wartościowym. Czyny popełniane przez pracowników towarzystw i ich agentów wykazują wyraźnie wyższą skuteczność w porównaniu do innych rodzajów przestępstw. Z tego względu przestępczość wewnętrzna wydaje się być dużym zagrożeniem, ponieważ sprawcy posiadają rozległą wiedzę o stosowanych procedurach oraz mają dostęp do dokumentów, przez co mogą skutecznie maskować ślady popełnionych przestępstw.

Kategoria przestępstw "inne czyny pracowników i agentów" obejmuje współpracę osoby zatrudnionej w towarzystwie z klientem lub grupą przestępczą, mającą zamiar wyłudzić odszkodowania. Osobą współpracującą może być pośrednik zawierający umowę ubezpieczenia, który dopuszcza do fałszowania polisy, nieprawidłowej wyceny przedmiotu ubezpieczenia, niedoszacowania ryzyka, antydatowania polisy, akceptacji fałszywych dokumentów, czy nierzetelnego prowadzenia dokumentacji.

Współpracownikiem zorganizowanej grupy przestępczej może być również likwidator, który w zamian za otrzymanie korzyści majątkowej zawyża wycenę szkody, pomija w dochodzeniu istotne fakty, wskazujące na okoliczności popełnienia przestępstwa, czy też dokonuje zmian w aktach szkodowych. Osobą współpracującą z grupą przestępczą może być również pracownik pełniący kierownicze funkcje w towarzystwie, który przez swoje decyzje umożliwia wypłatę nienależnych odszkodowań. Wiele z czynów przestępczych ma cechy współdziałania klienta i pracownika zakładu. Wyjątkowo niski udział skutecznych wyłudzeń charakteryzuje przestępstwa w ubezpieczeniu OC rolników oraz ubezpieczenia ogniowe.

* Tekst opracowano na podstawie analizy przygotowanej przez dr. Piotra Majewskiego z katedry Zarządzania Finansami Uniwersytetu im. M. Kopernika w Toruniu. Analiza powstała na zlecenie Polskiej Izby Ubezpieczeń