Spis treści:
W 2023 roku marcowa waloryzacja rent i emerytur wynosiła 12,12 proc. ze względu na bardzo wysoki wskaźnik inflacji. W 2024 roku ceny rosły nieco wolniej, zatem waloryzacja w 2025 roku będzie znacznie niższa i wyniesie 5,5 proc. zamiast prognozowanych wcześniej 5,83 proc.
Waloryzacja rent i emerytur. W 2025 roku wyniesie 5,5%
Każdego roku po publikacji wskaźników ekonomicznych przez GUS oraz decyzjo Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, ustalana jest nowa wartość minimalnej emerytury. Średnioroczna inflacja za 2024 rok wyniosła 3,6 proc., a realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia 9,5 proc. Zgodnie z przepisami, wskaźnik waloryzacji emerytur i rent uwzględnia inflację oraz co najmniej 20 proc. realnego wzrostu wynagrodzeń.
W 2025 roku, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów, ustalono minimalny poziom zwiększenia na 20 proc., co oznacza dodatkowy wpływ na waloryzację wynoszący 1,9 proc. Ostatecznie wskaźnik waloryzacji ustalono na 5,5 proc. (3,6% + 1,9%). Wynika z tego, że minimalna emerytura - a co za tym idzie, trzynasta emerytura - wyniesie około 1878,91 zł brutto. Na rękę emeryci otrzymają kwotę uzależnioną od indywidualnych składek i ewentualnych podatków.
Jak obliczana jest „trzynastka” netto?
Podstawą prawną do wypłaty 13. emerytury jest ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, która określa zasady przyznawania świadczeń. Przepisy mają również charakter ochronny. Nawet beneficjenci świadczeń obniżonych (np. renta socjalna w zmniejszonej wysokości czy rodzicielskie świadczenie uzupełniające) otrzymają "trzynastkę" w pełnej wysokości minimalnej emerytury.
Kwota brutto trzynastki jest ustalana jako równowartość minimalnej emerytury, ale emeryci otrzymują na rękę (netto) niższą kwotę. Wynika to z obowiązku odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, która wynosi 9 proc. podstawy wymiaru świadczenia. W przypadku pobierających minimalną emeryturę, które nie przekraczają progu 2500 zł brutto, z tej kwoty odliczana jest wyłącznie składka zdrowotna. Seniorzy pobierający emeryturę o wartości 1878,91 zł brutto, mogą otrzymać trzynastkę, wynoszącą 1558,83 zł netto.
Natomiast, jeśli świadczenie podstawowe jest wyższe i suma emerytury oraz dodatkowego świadczenia przekracza 2500 zł brutto, dodatkowo od nadwyżki pobierana jest zaliczka na podatek dochodowy w wysokości 12 proc. Dlatego ostateczna kwota "trzynastki" netto dla tych osób może być jeszcze niższa i wyniesie od około 1484,34 zł do 1709,81 zł netto.
Kto jest uprawniony do otrzymania 13. emerytury?
13. emerytura przysługuje wszystkim osobom, które do 31 marca 2025 roku uzyskały prawo do świadczeń emerytalno-rentowych. Obejmuje to:
- emerytów (emerytura pomostowa, okresowa, kapitałowa czy częściowa);
- rencistów (renta tytułu niezdolności do pracy, socjalna, rodzinna czy szkoleniowa);
- beneficjentów innych świadczeń (rodzicielskie świadczenie uzupełniające i nauczycielskie świadczenie kompensacyjne);
- osoby uprawnione do świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych;
- beneficjentów świadczenia i zasiłku przedemerytalnego.
Trzynastka nie przysługuje osobom, które na dzień 31 marca mają zawieszone prawo do emerytury - np. w wyniku przekroczenia limitu dochodów przez osoby pobierające wcześniejszą emeryturę (limit ten wynosi 130% przeciętnego wynagrodzenia).
Kiedy seniorzy otrzymają „trzynastkę”? Co z czternastką?
Trzynasta emerytura wypłacana jest automatycznie - razem z regularnymi świadczeniami. W 2025 roku termin wypłat przypada na kwiecień. Emeryci otrzymują swoje świadczenia wraz z emeryturą w jednym z siedmiu terminów w miesiącu: 1., 5., 10., 15. lub 25. dnia. W kilku przypadkach terminy ulegną przesunięciu, ponieważ przypadają na dni wolne od pracy - mowa o 5, 6 i 20 kwietnia. Wówczas seniorzy otrzymają świadczenia odpowiednio wcześniej, czyli 4 i 18 kwietnia.
Oprócz tradycyjnej "trzynastki", w 2025 roku niektórzy emeryci mogą otrzymać również "czternastkę". Zasady przyznawania czternastej emerytury są jednak bardziej rygorystyczne - zależą od wysokości podstawowego świadczenia oraz od przekroczenia określonych progów dochodowych. Osoby, których świadczenie przekracza ustalony próg (np. 2900 zł brutto), mogą otrzymać czternastkę pomniejszoną zgodnie z zasadą "złotówka za złotówkę", a w skrajnych przypadkach - całkowicie utracić prawo do dodatkowego świadczenia.
Przeczytaj również:
Dodatkowe pieniądze dla emerytów w 2025 r. Kilka tysięcy złotych więcej
Waloryzacja emerytur 2025. Jaki czeka nas wzrost świadczeń?
Kto dostanie 13. i 14. emeryturę? Ten czynnik decyduje o wypłacie
