Nikt nie wierzy we wzrosty
W czerwcu, ósmy miesiąc z rzędu, inwestorzy więcej środków wycofali z funduszy niż do nich wpłacili. Według naszych szacunków, czerwcowe saldo wpłat i umorzeń wyniosło -2,4 mld PLN. W całej historii działania funduszy na rynku polskim, ujemne saldo tych operacji tylko raz było wyższe.
Miało to miejsce w styczniu tego roku, kiedy przewaga umorzeń wyniosła aż -11 mld PLN.
Łącznie od początku roku, Polacy wypłacili z funduszy o 19,3 mld PLN więcej niż do nich wpłacili. To niemal 2/3 dodatniego salda z całego, rekordowego pod tym względem 2007 roku.
Na osiem podstawowych segmentów rynku, jedynie fundusze gotówkowe i rynku pieniężnego odnotowały w czerwcu dodatnie, choć niewysokie, saldo wpłat i umorzeń, rzędu ok. +20 mln PLN. Wśród 26 funduszy z tej grupy, w przypadku 6 saldo tych operacji przekroczyło wartość +10 mln PLN. Spośród wszystkich funduszy inwestycyjnych krajowych TFI (ponad 400) udało się to jedynie 12, przy czym 2 fundusze pozyskały po ponad +100 mln PLN nowego kapitału. Oba produkty rozpoczęły w czerwcu działalność: fundusz aktywów niepublicznych IPOPEMA TFI oraz fundusz zamknięty Arka BZ WBK Akcji Środkowej i Wschodniej Europy FIZ. W czerwcu krajowe TFI wprowadziły do oferty 11 nowych funduszy, które zebrały łącznie 425 mln PLN.
Największe odpływy kapitału dotknęły w czerwcu funduszy inwestujących dużą część środków w akcje. Fundusze akcyjne straciły łącznie ponad -0,91 mld PLN, w tym największy udział (ok. -730 mln PLN) miały fundusze akcji polskich uniwersalne. Fundusze akcji polskich małych i średnich spółek straciły blisko -200 mln PLN. Zdecydowanie lepiej poradziły sobie fundusze akcji zagranicznych, choć zawdzięczają tp jedynie wspomnianemu funduszowi z oferty BZ WBK AIB TFI, którego aktywa lokowane są w akcje spółek tzw. Nowej Europy.
Podobna sytuacja miała miejsce w grupie funduszy mieszanych, czyli zrównoważonych i aktywnej alokacji. Łączne saldo tego segmentu rynku wyniosło w czerwcu ponad -0,66 mld PLN, przy czym fundusze inwestujące w Polsce straciły ok. -840 mln PLN aktywów netto, a inwestujące za granicą pozyskały ok. +180 mln PLN. Powód był dokładnie taki sam jak w przypadku funduszy akcyjnych - wprowadzenie nowego produktu przez bardzo aktywne w ostatnim czasie na tym polu towarzystwo - IPOPEMA TFI.
Z rachunków funduszy stabilnego wzrostu odpłynęło w czerwcu -0,76 mld PLN, funduszy papierów dłużnych -70 mln PLN, a produktów z ochroną kapitału blisko -20 mln PLN.
Odpływ pieniędzy z funduszy inwestycyjnych trwa już 8 miesięcy. Od listopada 2007 roku, w którym TFI zanotowały pierwsze od niemal trzech lat ujemne saldo wpłat i umorzeń, klienci wycofali z krajowych funduszy już blisko -22 mld PLN. Pierwsze półrocze tego roku było najgorszym półroczem w historii działania funduszy. W ciągu 6 miesięcy br. przewaga umorzeń nad wpłatami wyniosła ponad -19 mld PLN. W tym czasie najwięcej środków netto odpłynęło z funduszy mieszanych polskich, łącznie -8,2 mld PLN. Do tak słabego wyniku dołożyła się m.in. majowa zmiana polityki inwestycyjnej funduszu budownictwa i nieruchomości z ING TFI, zarządzającego aktywami rzędu 0,6 mld PLN, który obecnie skupia się na inwestycjach w zagraniczne akcje. Dzięki przejściu funduszu do grupy funduszy akcji zagranicznych (z grupy MIP_UN), saldo wpłat i umorzeń segmentu akcyjnego w pierwszym półroczu tego roku tylko niewiele przekroczyło wartość -6,0 mld PLN.
Podczas gdy fundusze mieszane inwestujące w Polsce, odnotowywały odpływ pieniędzy każdego miesiąca tego roku, fundusze tego segmentu inwestujące za granicą kilkukrotnie kończyły miesiąc z saldem dodatnim. Było to możliwe dzięki aktywności TFI w tworzeniu funduszy z tej grupy produktów.
Nieco inaczej wyglądała sytuacja w segmencie funduszy akcyjnych. W ciągu ostatnich 6 miesięcy, zdecydowanie najwięcej straciły w styczniu (-6,1 mld PLN) i czerwcu, ale zdarzały się miesiące lepsze. W lutym fundusze te pozyskały blisko +0,6 mld PLN, co było udziałem głównie funduszy lokujących aktywa na warszawskim parkiecie, łącznie z akcjami małych i średnich spółek. Niewielkie saldo dodatnie odnotowały fundusze akcyjne również w kwietniu i maju.
Zdecydowanie gorzej sytuacja przedstawia się w segmencie funduszy stabilnego wzrostu. Ucieczka polskich inwestorów z produktów cieszących się przez lata największym zainteresowaniem, trwa nieprzerwanie od 8 miesięcy. Łącznie od początku roku Polacy wypłacili z tych produktów o -5,78 mld PLN więcej, niż do nich wpłacili. Zainteresowaniem inwestorów nie cieszą się również fundusze papierów dłużnych, które dodatnie saldo wpłat i umorzeń odnotowały jedynie w styczniu tego roku, natomiast łącznie w ciągu pierwszego półrocza straciły ok. -0,13 mld PLN. Wyższe ujemne saldo odnotowały także fundusze z ochroną kapitału (łącznie ok. -0,36 mld PLN).
Na plusie pierwsze półrocze zakończyły jedynie fundusze gotówkowe i pieniężne, dla których bilans wpłat i umorzeń wyniósł łącznie +1,6 mld PLN. Stało się to wyłącznie za sprawą ogromnego napływu nowego kapitału w styczniu (+3,5 mld PLN). Poza czerwcem, kiedy bilans również był dodatni, każdego miesiąca fundusze te odnotowywały odpływ kapitału netto. W czerwcu tylko trzy towarzystwa funduszy inwestycyjnych odnotowały dodatnie saldo wpłat i umorzeń. Najwięcej nowych środków (ok. +260 mln PLN) pozyskało, działające od zaledwie kilku miesięcy, IPOPEMA TFI, które niemal każdego miesiąca wprowadza do oferty kolejne fundusze inwestycyjne, dedykowane wybranym inwestorom. Według naszych szacunków, symboliczne kwoty (poniżej +10 mln PLN) pozyskały również Quercus TFI oraz Superfund TFI.
Wzbogacenie oferty o nowy fundusz przez BZ WBK AIB TFI w czerwcu, nie pomogło towarzystwu zatrzymać odpływu kapitału, choć nieco go zmniejszyły (do ok. -390 mln PLN). W efekcie, najwięcej aktywów netto straciło w minionym miesiącu Pioneer Pekao TFI, z którego funduszy inwestorzy wycofali netto wg naszych szacunków blisko -600 mln PLN.
Oba wymienione towarzystwa, które wciąż zarządzają aktywami o największej wartości, odnotowały również najwyższe odpływy netto w pierwszym półroczu tego roku. Według naszych szacunków BZ WBK AIB TFI straciło ok. -4,7 mld PLN, a Pioneer Pekao TFI -3,9 mld PLN. Na cztery fundusze, których bilans półroczny przekroczył wartość -1 mld PLN, aż trzy zarządzane są przez BZ WBK AIB TFI (akcyjny, zrównoważony i stabilnego wzrostu) oraz 1 przez Pioneer Pekao TFI - fundusz zrównoważony. Trzecim towarzystwem z najwyższym ujemnym bilansem sprzedaży było ING TFI, z którego, wg naszych szacunków, ubyło od początku roku -2,8 mld PLN.
Tylko nielicznym towarzystwom udało się w pierwszym półroczu tego roku pozyskać nowy kapitał inwestorów. Wśród czterech takich towarzystw znajdziemy dwóch nowicjuszy, działających na rynku niecały rok. Jednocześnie oba nie odnotowały w tym roku miesiąca z bilansem ujemnym. IPOPEMA TFI, które zarządza już 20 produktami o charakterze zamkniętym, pozyskała wg naszych szacunków ok. +460 mln PLN, a Quercus TFI, zarządzający 4 subfunduszami otwartymi, zebrał blisko +50 mln PLN.
Wśród dłużej działających TFI dodatnim bilansem sprzedaży od początku roku mogą się pochwalić jedynie dwa podmioty. W fundusze zarządzane przez TFI PZU inwestorzy zainwestowali blisko 60 mln zł więcej, niż z nich wypłacili i jedynie w czerwcu saldo było ujemne (ok. -10 mln PLN). Źródłem tego sukcesu jest znaczący udział produktów ze składką regularną dzięki silnej obecności na rynku pracowniczych programów emerytalnych. Przedstawiciele tego TFI podkreślają również znaczenie sprzedaży jednostek poprzez agentów PZU Życie, którzy ich zdaniem mają ściślejsze relacje z klientami niż pracownicy bankowi. Drugim towarzystwem z dodatnim półrocznym bilansem sprzedaży zostało TFI SKOK, w przypadku którego saldo wynosi jedynie kilka mln PLN.
Anna Zalewska, analityk
Analizy Online
