Pożyczasz od rodziny? Uważaj

Nowy 20-proc. karny podatek przewidują przepisy, które znalazły się w projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, który w piątek trafił do Sejmu. Projekt zakłada dodanie w art. 7 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2005 roku nr 41, poz. 399 z późn. zm; dalej ustawa o p.c.c.) nowego ust. 5, który obowiązywałby od 1 stycznia 2007 r.

10 razy wyższy podatek

20-proc. podatek trzeba będzie zapłacić wtedy, gdy przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej powołamy się na pożyczkę lub depozyt nieprawidłowy, od których wcześniej nie zapłaciliśmy podatku. Taki karny podatek będzie dziesięciokrotnie wyższy niż podatek płacony normalnie. Dziś zgłaszając zarówno pożyczkę, jak i depozyt nieprawidłowy do opodatkowania płacimy podatek w wysokości 2 proc. W obu przypadkach jest on liczony od kwoty lub wartości pożyczki albo depozytu.

Tylko 14 dni od daty udzielenia pożyczki będzie miał od przyszłego roku podatnik na złożenie właściwemu organowi deklaracji w sprawie podatku

Dla zastosowania nowych przepisów nie będzie miało znaczenia to, w jakiej fazie postępowania podatkowego się to stanie. Nowy przepis ma dotyczyć zarówno czynności sprawdzających, jak i postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego w zakresie dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych. To temu ostatniemu postępowaniu dedykowane są zresztą nowe przepisy.

Sposób na kontrolę

Dotychczas powołanie się na pożyczkę lub darowiznę w postępowaniu przed organem podatkowym lub inspektorem kontroli skarbowej pozwalało często bezkarnie uniknąć podatku od dochodów z nieujawnionych źródeł. A ten wynosi obecnie 75 proc. Dzieje się tak dlatego, że dziś w przypadku powołania się na taką pożyczkę, 2-proc. podatek płaci się dopiero po tym fakcie. Tłumacząc się pożyczką w przypadku, gdy nasze wydatki są większe niż zarobki, trzeba zapłacić tylko 2 proc. podatku, zamiast 75 proc. Nie ma natomiast mowy o żadnych karnych odsetkach. Jeśli zaś pożyczka pochodzi od najbliższej rodziny i jest niższa niż 9637 zł, podatku nie płaci się wcale.

Przyjęte w przedstawionym projekcie rozwiązanie ma takie praktyki ograniczyć. Podobnie fiskus chce zrobić z darowiznami (pisaliśmy o tym w GP z 26 czerwca).

Czy tak się stanie, trudno dziś oceniać. Wydaje się jednak, że nadal będzie to trudne. Stojąc przed takim wyborem, zawsze lepiej zapłacić 20 proc. karnego podatku od pożyczki, niż 75 proc. od dochodów, z pochodzenia których nie potrafimy się przed fiskusem wytłumaczyć.

Rodzinne pożyczki

Ustawa o p.c.c. zwalnia z opodatkowania pożyczki udzielone na podstawie umowy zawartej między najbliższymi, czyli osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej, tj. otrzymane od małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synowej, rodzeństwa,ojczyma macochy i teściów. Zwolnienie dotyczy tylko pożyczek do wysokości 9637 zł (kwota ta jest zliczana przez pięć lat). Ale i tu fiskus postanowił uszczelnić system podatkowy.

Od 1 stycznia 2007 r. zwolnienie ma dotyczyć pożyczek od małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, ojczyma i macochy. Zawęzi się zatem krąg zwolnionych z opodatkowania pożyczek. Zwolnienie będzie przysługiwało tylko pod warunkiem złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty udzielenia pożyczki. Ponadto konieczne będzie udokumentowanie otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Jeśli warunków takich nie spełnimy, a powołamy się na pożyczkę od rodziny, czeka nas zapłata 20-proc. karnego podatku.

Opisywany projekt został już zaakceptowany przez rząd i wkrótce powinien trafić pod obrady Sejm.

SŁOWNIK

Depozyt nieprawidłowy - mówimy o nim, gdy z przepisów albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku.

Nieujawnione źródła - o dochodzie nieznajdującym pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów, jak i pochodzącym ze źródeł nieujawnionych mówimy wtedy, gdy zgromadzone środki i bieżące zarobki nie wystarczają na pokrycie wydatków, różnica traktowana jest jak dochód niezgłoszony do opodatkowania.

Pożyczka - zgodnie z kodeksem cywilnym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Ewa Matyszewska