Przepisy bliżej Unii
Na początku stycznia weszły w życie przepisy nowego prawa bankowego. Najważniejsze zmiany dotyczą nadzoru bankowego, współczynników ostrożności kredytowej, zasad funkcjonowania przelewów i polecenia zapłaty oraz kapitału założycielskiego.
Nowelizacja miała na celu przede wszystkim dostosowanie przepisów ustawy prawo bankowe do dyrektyw Unii Europejskiej a także uzupełnienie niektórych "luk prawnych". Zmiany mają charakter wielostopniowy, ponieważ część przepisów wejdzie w życie dopiero z dniem uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii. Od tego momentu w polskim prawie bankowym będą funkcjonować trzy pojęcia na określenie banków: oprócz "banków krajowych" będziemy mieć do czynienia z "instytucjami kredytowymi", które obejmują banki mające swoje siedziby na terenie Unii (i uprawnione do świadczenia usług także w Polsce). Z kolei "bank zagraniczny" to bank z siedzibą poza terytorium UE i tym samym w przyszłości poza terytorium RP.
Niektóre kwestie jeszcze czekają na zmianę ustawy. Cały czas aktualne pozostają postulaty uregulowania takich zagadnień jak tajemnica bankowa, outsourcing, nowe produkty i operacje, które są realizowane w krajach zachodnich, nowe sposoby rozliczeń - powiedział PG Jerzy Bańka z Centrum Prawa Bankowego. Istotne jest uszczegółowienie kwestii pobierania opłat i prowizji. Być może, że powinny też zostać uregulowane także pewne sprawy związane z systemem rozliczeń na rynku papierów wartościowych - dodał Krzysztof Pietraszkiewicz, dyrektor generalny Związku Banków Polskich.
W nowym prawie bankowym wprowadzono pojęcie pieniądza elektronicznego, którym jest wartość pieniężna stanowiąca elektroniczny odpowiednik znaków pieniężnych, jest przechowywana na elektronicznych nośnikach informacji. Przepisy te umożliwiają korzystanie z tzw. mikropłatności, czyli dokonywania transakcji bezgotówkowych o niewielkiej wartości. W związku z tym do czynności bankowych zaliczono wydawanie, rozliczanie i umarzanie pieniądza elektronicznego.
Ustawa Prawo bankowe reguluje też nadzór nad przepływami akcji banku. Komisja Nadzoru Bankowego uzyskała uprawnienia do cofnięcia zezwolenia na wykonywanie prawa głosu na WZA, jeżeli wpływ osoby zamierzającej objąć lub nabyć akcje może okazać się niekorzystny dla ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem. Ustalone też zostały wymogi i normy ostrożnościowe przy przyznawaniu kredytów, których podstawą jest współczynnik wypłacalności. Tego typu regulacje mają na celu dekoncentrację wierzytelności banku, aby bank musiał wiązać się z większą liczbą kredytobiorców.
W zmienionej ustawie minimalna wysokość kapitału założycielskiego została ustalona na poziomie równowartości 5 mln euro. Z kolei do założenia banku spółdzielczego potrzeba 1 mln euro, co w praktyce wyklucza możliwość powstania nowej tego typu instytucji w Polsce.
Istotne też są zmiany dotyczące regulacji przelewów i polecenia zapłaty. Ustalono górne pułapy kwoty polecenia zapłaty w wysokości 1000 euro w przypadku, gdy dłużnikiem jest osoba fizyczna nie wykonująca działalności gospodarczej i 10 tys. euro przy pozostałych dłużnikach. Umożliwiono też odwołanie polecenia zapłaty w terminie 30 dni od dnia obciążenia rachunku bankowego, gdy dłużnikiem jest osoba fizyczna nie wykonująca działalności gospodarczej i w ciągu 5 dni w przypadku innych dłużników.
