Raport o konkurencyjności ubezpieczeń eksportowych

Celem opracowania była analiza stopnia konkurencyjności gwarantowanych przez Skarb Pań-stwa ubezpieczeń kontraktów eksportowych w Polsce na tle działalności zagranicznych agen-cji ubezpieczeń kredytów eksportowych.

Przy przygotowywaniu raportu Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych opierała się na informacjach otrzymanych w trakcie współpracy z Międzynarodowym Związkiem Ubez-pieczycieli Kredytów Eksportowych i Inwestycji (zwanym dalej Unią Berneńską), bądź pu-blikacjach dotyczących działalności agencji ubezpieczeń kredytów. Informacje dotyczące polityki ubezpieczeń eksportowych korporacji wynikają z wytycznych określanych przez Komitet Polityki Ubezpieczeń Eksportowych, powołany przez prezesa Rady Ministrów.

W raporcie zostały omówione następujące zagadnienia: pozycja KUKE w porównaniu z ubezpieczycielami z wybranych krajów, znajdujących się na różnym etapie rozwoju (Repu-blika Czeska, Węgry, Słowenia - kraje znajdujące się na porównywalnym etapie rozwoju go-spodarczego; Niemcy, Francja, Australia - kraje wysoko rozwinięte; Hiszpania i Portugalia - słabiej rozwinięte kraje Unii Europejskiej).

Raport dotyczy ubezpieczeń kredytów eksportowych o okresie spłaty 2 i więcej lat. Część danych odnosi się do kredytów o okresie spłaty 1 rok i więcej, co wynika z tego, iż z dniem 4 stycznia br. weszła w życie ustawa z 16 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych, wprowadzająca stosowany w prawodawstwie Unii Europejskiej oraz w OECD podział na kredyty eksportowe o okresie spłaty do 2 lat i kredyty eksportowe o okresie spłaty 2 i więcej lat.

Poszczególne rozdziały zostały poświęcone analizie warunków ubezpieczeń, takich jak: polityka względem poszczególnych krajów, skłonność do przejmowania ryzyka, polityka cenowa oraz polityka względem włączania części niekrajowej kontraktu eksportowego do ubezpieczenia. W tych rozdziałach zostały przedstawione wytyczne polityki ubezpieczeń eksportowych oraz praktyka KUKE w porównaniu z innymi agencjami ubezpieczeń. Dodatkowo w załącznikach przedstawiono: analizę ubezpieczeń kredytów eksportowych (udzielanych w celu finansowania zakupów małych samolotów cywilnych i statków), które mogą być udzielane na podstawie postanowienia Porozumień Sektorowych OECD, a także charakterystykę instytucji zajmujących się wspieraniem eksportu w Republice Czeskiej, na Węgrzech, Słowenii, w Niemczech, Francji, Australii, Hiszpanii i Portugalii oraz definicję instytucji typu "market window".

Przegląd poszczególnych aspektów działalności ubezpieczeniowej wskazuje na brak istotnych różnic między warunkami korzystania z ubezpieczeń przez eksporterów i banki z krajów poddanych analizie. Zjawisko to jest w dużej mierze efektem wykonywania przez agencje ubezpieczeń kredytów postanowień Porozumienia w sprawie wytycznych dla oficjalnie wspieranych kredytów eksportowych (Consensus OECD).

Przystąpienie przez Polskę do Consensusu OECD powoduje, iż trudno jest mówić o konku-rencyjności polskiego systemu ubezpieczeń kredytów eksportowych w odniesieniu do syste-mów istniejących w innych krajach. Celem porozumienia jest bowiem wspieranie konkurencji między eksporterami, wynikającej z różnic w jakości i cenie eksportowanych towarów i usług oraz eliminowanie konkurencji w zakresie warunków oficjalnego wsparcia dla eksportu udzielanego przez państwo. Cel ten jest osiągany m.in. przez zastosowanie jednolitych kryte-riów dla projektów, które mogą być obejmowane ochroną ubezpieczeniową oraz przez har-monizację wysokości stawek pobieranych przez agencje za ubezpieczenia z gwarancjami Skarbu Państwa, co stanowi czynniki w dużej mierze eliminujące zjawisko konkurencyjności systemów ubezpieczeń.

Wyniki analizy wykazują jednak, iż nawet w bardzo wąskich ramach, które stwarza Consensus OECD, polski system gwarantowanych ubezpieczeń wykorzystuje wszystkie dopuszczalne możliwości stosowania najkorzystniejszych warunków ochrony dla eksporterów, jak również banków finansujących polski eksport. KUKE bardzo często ubezpiecza projekty finansowane kredytami o najdłuższych dozwolonych okresach spłaty, ubezpieczane są projekty o wysokim udziale kosztów lokalnych oraz wysokim udziale dostaw komplementacyjnych z zagranicy, projekty międzynarodowe ubezpieczane są przez korporację na takich samych warunkach jak przez inne agencje, poziom stawek ubezpieczeniowych został zaś ustalony na najniższym poziomie dopuszczanym przez Consensus OECD.

Polscy eksporterzy oraz banki finansujące polski eksport, korzystając z gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeń kontraktów eksportowych, mogą liczyć na najkorzystniej-sze dozwolone możliwości pomocy państwa dla realizowanych projektów oraz dysponują analogicznymi lub nawet korzystniejszymi warunkami uzyskania ochrony ubezpieczeniowej w porównaniu do podmiotów gospodarczych z krajów poddanych analizie.