Rekordowo słabe dane na temat oszczędności Polaków
Epidemia sprawiła, że w kwestiach finansowych dzieją się rzeczy, których nigdy wcześniej nie obserwowaliśmy. Z danych NBP wynika, że średnie oprocentowanie lokat bankowych zakładanych w kwietniu po raz pierwszy w historii spadło poniżej 1 proc. i wyniosło 0,93 proc. Z wyliczeń Expandera wynika, że dla kwoty 10 000 zł ulokowanej na rok, przeciętna kwota odsetek spadła z 126 zł przed rokiem do 75 zł obecnie. W kolejnych miesiącach będzie jeszcze gorzej.
Kolejny rekord to spadek kwoty ulokowanej na lokatach o 11 mld zł w zaledwie miesiąc. Dodatkowo nigdy wcześniej nie wypłaciliśmy też tak dużo gotówki z banków. W marcu i kwietniu było to w sumie 46 mld zł, co oznacza, że kwota gotówki w obiegu wzrosła aż o 20 proc. To również rekord, ponieważ z taką skalą wypłat nie mieliśmy do czynienia jeszcze nigdy odkąd NBP publikuje dane.
Dane NBP na temat lokat bankowych zakładanych w kwietniu (najnowsze dostępne dane) zawierają nie najlepsze informacje. Po raz pierwszy w historii średnie oprocentowania nowo zakładanych lokat spadło poniżej 1% w skali roku i wyniosło 0,93%. Przy takiej stawce roczne odsetki od kwoty 10 000 zł wyniosą już tylko 75 zł. Dla porównania przed rokiem było to 126 zł, a pod koniec 2008 r. aż 528 zł.
Oprocentowanie w kolejnych miesiącach będzie niestety jeszcze niższe, gdyż w maju miała miejsce kolejna obniżka stóp procentowych NBP. Za chwilę standardem może stać się stawka 0,1 proc. w skali roku, czyli tyle ile wynosi podstawowa stopa NBP. Już teraz część banków oferuje śmieszne oprocentowanie wynoszące zaledwie 0,01 proc. W takim przypadku roczna lokata na 10 000 zł daje zaledwie 0,81 zł odsetek.
Oprocentowanie lokat bankowych spada i niestety w kolejnych miesiącach będzie jeszcze niższe. Przyczyną tych zmian są oczywiście obniżki stóp procentowych NBP, ale nie tylko. Obecnie bankom nie zależy na tym, abyśmy wpłacali pieniądze na lokaty. Wręcz przeciwnie, wolą jeśli trzymamy je na nieoprocentowanych rachunkach. Obniżki stawek na lokatach tylko przyspieszają proces przenoszenie pieniędzy na konta.
Pojedynczy klient może uznać, że nie warto zakładać lokaty dla kilkunastu czy kilkudziesięciu złotych odsetek. Jednak w skali całego sektora bankowego wygląda to zupełnie inaczej. Tylko w kwietniu 2020 r. banki wypłaciły klientom indywidualnym 1,9 mld zł odsetek (dotyczy nie tylko lokat, ale wszystkich produktów). Zniechęcenie do zakładania lokat i trzymanie pieniędzy na nieoprocentowanych rachunkach, przynosi więc bankom ogromne korzyści.
Dane NBP potwierdzają, że ta strategia wychodzi bankom idealnie. Kwota ulokowana na depozytach bieżących, czyli rachunkach, jest najwyższa w historii i wynosi 588 mld zł. Ta ulokowana na lotkach tąpnęła. W zaledwie miesiąc gospodarstwa domowe wycofały z nich aż 11 mld zł. Nigdy wcześniej nie zaobserwowaliśmy tak dużego miesięcznego spadku. Kwota, która na lokatach pozostała (230 mld zł) jest najniższa od 2013 r. W ujęciu procentowym sytuacja wygląda jeszcze gorzej. Z kwoty ulokowanej w bankach przez gospodarstwa domowe, w kwietniu tylko 27 proc. znajdowało się na lokatach. To najgorszy wynik odkąd dostępne są dane NBP, czyli od 1997 r.
W ostatnim czasie Polacy pobili także inny rekord. Strach przed kryzysem w połączeniu z bardzo niskim oprocentowaniem lokat doprowadził do tego, że w marcu i kwietniu Polacy wypłacili z banków gotówkę o rekordowej wartości. W ciągu zaledwie dwóch miesięcy wartość gotówki w obiegu (poza kasami banków) wzrosła aż o 46 mld zł, czyli aż o 20 proc. (12 proc. w marcu i 8 proc. w kwietniu). Odkąd NBP publikuje takie dane, nigdy wcześniej nie obserwowaliśmy tak ogromnej skali wypłat gotówki z banków. Dla porównania najgorszym miesiącu w czasie poprzedniego kryzysu, czyli w październiku 2008 r., wartość gotówki w obiegu wzrosła o 10 proc., ale już miesiąc późnej spadła o 1 proc.
Jarosław Sadowski, główny analityk Expander Advisors
