Rusza nowe "Czyste Powietrze". Wyższe limity dochodów i operator do pomocy

W całym 2024 roku w programie "Czyste Powietrze" przyjęto 270 tys. wniosków, to ponad 1/4 wszystkich wniosków przyjętych w całej historii programu, a więc od 2018 roku. To rekordowe wyniki nawet mimo nagłego zawieszenia programu pod koniec listopada ubiegłego roku. Z początkiem kwietnia rusza nowe "Czyste Powietrze". 

Po niemal dokładnie czterech miesiącach przerwy program Czyste Powietrze zostanie ponownie uruchomiony 31 marca 2025 roku (wtedy ma ruszyć znów nabór wniosków) - potwierdziła w czwartek minister Paulina Hennig-Kloska w czasie briefingu.

- Tak, jak opisaliśmy, tak jesteśmy gotowi. Program Czyste Powietrze ruszy z początkiem kwietnia. Bardzo dobrą informacją jest też to, że pozyskaliśmy na ten program nową pulę pieniędzy - 10 mld zł z Funduszu Modernizacyjnego - mówiła minister klimatu i środowiska. 

To fundusz, który operuje europejską pulą pieniędzy pozyskiwanych ze sprzedaży ETS-ów, a więc ze wspólnotowego rynku handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla. Będzie to nadal forma dotacji, nie pożyczek.

Minister Hennig-Kloska w czasie briefingu wskazała na trzy cele nowej edycji programu. Ma to być przede wszystkim jeszcze lepsza walka z ubóstwem energetycznym w Polsce, walka z nadużyciami i mądra termomodernizacja, po której rachunki grozy już nie będą się zdarzać.

- Po tych starych inwestycjach przeprowadzonych 2-3 lata temu zdarzało się, że ktoś wymienił źródło ciepła w swoim domu, a potem dostawał wyższe rachunki. Bo termomodernizacja nie była właściwie przeprowadzona i to był nasz drugi cel (...) a więc najpierw termomodernizacja, potem wymiana źródeł ciepła, by to wszystko doprowadzało faktycznie do tego, że rodziny korzystające z programu po jego przeprowadzeniu będą po prostu dostawać niższe rachunki za ogrzewanie - tłumaczyła minister klimatu i środowiska.

O szczegółowych zmianach w Czystym Powietrzu mówił z kolei wiceminister w resorcie klimatu, Krzysztof Bolesta. Najważniejsze zmiany w nowej edycji programu to:

• Jedno dofinansowanie na jeden budynek; 
• Własność nieruchomości przez minimum 3 lata przed złożeniem wniosku (koniec z przepisywaniem budynku na bezrobotnego członka rodziny);
• Najwyższa dotacja tylko dla najbardziej potrzebujących;
• Nowe limity kosztów dotacji (koniec z zawyżaniem kosztów materiałów i usług). 

Korzystając z programu, możliwy będzie zakup urządzenia droższego, jednak dotacja z "Czystego Powietrza" finansować będzie jego zakup tylko do wyznaczonych limitów. 

Co ważne, audyt energetyczny będzie obowiązkowy i to on wyznaczy zakres prac u danego beneficjenta. Niezbędne będzie także złożenie świadectwa energetycznego, jednak beneficjent nie zostanie już sam z tymi formalnościami. W programie ma się pojawić osoba operatora.

- To jest ktoś, kto będzie przeprowadzał beneficjenta przez całą inwestycję. Będzie zachęcał do tej inwestycji, będzie pomagał w wybraniu wykonawcy, będzie sprawdzał, czy ta inwestycja idzie dobrze - tłumaczył Krzysztof Bolesta. 

W dwóch grupach (drugiej i trzeciej) podwyższony został poziom dochód kwalifikujących danego wnioskodawcę do wsparcia w ramach programu "Czyste Powietrze":

• 100 proc. dofinansowania: dochód do 1300 zł/os. w gospodarstwach wieloosobowych (wzrost o ponad 200 zł), 1800 zł w gospodarstwach jednoosobowych (wzrost o ponad 270 zł);
• 70 proc. dofinansowania: dochód do 2250 zł/os. (wzrost o ponad 350 zł), 3150 zł w gospodarstwach jednoosobowych (wzrost o prawie 500 zł).

W przypadku podstawowego poziomu 40 proc. dofinansowania limity dochodu nie zostały zmienione i nadal wynoszą do 135 tys. zł dochodu rocznie. 

Nowy program Czyste Powietrze wyklucza już dofinansowania na piece gazowe. Dotacje będą nadal dostępne na szeroko rozumianą termomodernizację, a także pompy ciepła. Maksymalnie to kwoty do 170 tys. zł.

Termomodernizacja i gruntowa pompa ciepła:

• do 170 100 zł (poziom najwyższy);
• do 119 070 zł (poziom podwyższony);
• do 68 040 zł (poziom podstawowy).

Termomodernizacja i pompa ciepła powietrze/woda:

• do 98 210 zł (poziom najwyższy);
• do 73 710 zł (poziom podwyższony);
• do 40 110 zł (poziom podstawowy).

Dotacje będą dotyczyć tylko pomp ciepła, kotłów zgazowujących drewno i kotłów na pellet wymienionych na tzw. liście ZUM, a więc przebadanych w europejskich laboratoriach i spełniających unijne normy. 

Ministerstwo w okresie przejściowym nie zostawi bez pomocy osób, które nadal oczekują na rozpatrzenie swoich wniosków:

- Jeśli beneficjent czy wnioskodawca poniósł koszty przed 20 listopada 2024 roku, nadal może otrzymać dofinansowanie w okresie czterech miesięcy takiego okresu właśnie przejściowego, oczywiście pod warunkiem, że inwestycja spełnia warunki nowego programu - mówiła Dorota Zawadzka-Stępniak, Prezes Zarządu NFOŚiGW.

Przypomnijmy, 28 listopada resort klimatu podjął decyzję o czasowym wstrzymaniu programu Czyste Powietrze. Decyzja ta motywowana była znaczącymi nadużyciami w programie i nieefektywnym wykorzystaniem środków. 

Minister Hennig-Kloska odniosła się także do sytuacji osób, które osiągają wyższe dochody i nie mogą skorzystać z Czystego Powietrza:

- Do dyspozycji osób, rodzin o wyższych dochodach jest dostępna też w polskich przepisach prawa ulga termomodernizacyjna, a więc możliwość przeprowadzenia tego typu inwestycji związanej z termomodernizacją, wymiany źródła ciepła i odliczenie tej inwestycji od podatku - tłumaczyła.

Kwota odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej nie może przekroczyć 53 tys. zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych, o ile dokonał ich właściciel lub współwłaściciel nieruchomości. Minister przypomniała także, że od 2025 roku można w uldze termomodernizacyjnej rozliczyć także magazyny energii.