SKOK-i coraz bardziej popularne

Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe działają na naszym rynku od 10 lat. Od czasu ich powstania budują one własny system ochrony oszczędności. Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa ma na celu m.in. ochronę oszczędności złożonych przez członków SKOK-ów. Realizacji tego celu ma posłużyć sformułowany Program Ochrony Oszczędności, którego celem jest zapewnienie bezpiecznego i solidnego funkcjonowania wszystkich SKOK-ów w Polsce przez efektywny nadzór, lustracje oraz programy naprawcze. W ramach tego programu oszczędności członków kas są objęte ubezpieczeniem (w br. do równowartości 18 tys. euro). Oznacza to, że są one objęte ochroną równoważną do gwarancji depozytów. Program Ochrony Oszczędności jest realizowany przez dwie instytucje: Kasę Krajową oraz Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych SKOK.

Kasa Krajowa spełnia funkcje nadzorcze, stabilizujące oraz utrzymania płynności. W ramach sprawowanego przez siebie nadzoru, Kasa Krajowa ustala m.in. normy dopuszczalnego ryzyka w działalności kas, przeprowadza ich lustrację, kontroluje ich działalność w trybie nadzoru, ustala wymogi kwalifikacyjne dla członków zarządów kas. W kasach, w których występuje groźba zaprzestania spłacania długów lub których działalność wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie przepisów prawa, Kasa Krajowa może zawiesić działalność takiej kasy ustanawiając zarządcę komisarycznego. Te oraz inne uprawnienia ustawowe wraz z możliwościami finansowymi funduszu stabilizacyjnego (obecnie 1,22 proc. aktywów SKOK), chronią system przed niewypłacalnością.

Drugą instytucją wchodzącą w skład systemu bezpieczeństwa oszczędności w kasach spółdzielczych jest Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych SKOK. Poczynając od maja 1998 r. ubezpiecza oszczędności zgromadzone w kasach spółdzielczych. Wtedy wprowadzono obowiązek posiadania przez SKOK ubezpieczenia środków pieniężnych zgromadzonych przez ich członków. Obejmuje on środki pieniężne każdego członka SKOK do wysokości równowartości ustalanej co roku przez Kasę Krajową (w ub.r. było to 15 tys. euro). Docelowo, ubezpieczeniowa gwarancja depozytów i wkładów w kasach obejmie kwotę nie niższą niż 20 tys. euro. Ubezpieczenie oszczędności gwarantuje ich wypłatę na zasadach podobnych do gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Kasy realizują indywidualne programy budowy kapitału i zarządzania ryzykiem oraz tworzą niezbędne rezerwy, w tym szczególnie na poczet pożyczek i kredytów przeterminowanych. Kasa Krajowa utrzymuje także zasoby finansowe na potrzeby wzajemnego kredytowania dla SKOK mających problemy z płynnością. W sytuacji wyjątkowej, zagrożona utrata płynności kasa może zaciągnąć pożyczkę by sprostać popytowi na fundusze. Ta funkcja KSKOK pomaga kasom zaspokoić potrzeby ich członków w zakresie pożyczek i wycofywania oszczędności.

Ub.r. był dla Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych rokiem dynamicznego rozwoju. Liczba członków kas wzrosła o ponad 120 tys. i aktualnie wynosi 525 tys. osób. Sieć ponad 680 placówek jest czwartą co do wielkości wśród instytucji oferujących ludności usługi finansowe. Wartość aktywów SKOK-ów wzrosła w ub.r. do 1,777 mld zł. SKOK działają w Polsce już 10 lat. Podobne instytucje, zwane także uniami kredytowymi, funkcjonują w ponad 90 krajach, skupiających ponad 100 mln osób. Międzynarodowe zasady kas spółdzielczych oparte są na filozofii współpracy oraz jej podstawowych wartościach równości, członkowskiego kapitału i wzajemnej samopomocy. Przy różnorodności praktycznych rozwiązań we wdrażaniu filozofii spółdzielczych kas na świecie, w samym sednie tych zasad pozostaje koncepcja rozwoju dla osiągnięcia lepszego życia dla siebie i swojej społeczności. Unie kredytowe były wyjątkowo pomocne szczególnie w pierwszym okresie rozwoju. Jeszcze przed powstaniem pierwszego SKOK amerykańscy przedstawiciele unii kredytowych umożliwiali szkolenia, porady i pomoc założycielom kas.

Dzięki pomocy finansowej ze Stanów możliwy był rozwój polskich SKOK-ów. W maju 1995 r. podpisana została umowa o partnerskiej współpracy między Krajową Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową a uniami kredytowymi stanu Georgia.

SKOK pełnia przede wszystkim rolę społeczną. Obsługują one bowiem ludzi, którzy bez możliwości korzystania ze spółdzielczych kas byliby pomijani w dostępie do pewnych usług finansowych, zwłaszcza kredytów.

Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe to grupa ludzi, która jest złączona więzią poprzez miejsce pracy lub przynależność do tego samego stowarzyszenia społecznego bądź zawodowego, którzy wspólnie oszczędzają i pożyczają sobie pieniądze. Są to spółdzielnie działające na podstawie ustawy o SKOK-ach oraz ustawy o spółdzielczości. SKOK działają dla dobra swoich członków, nie dla kapitału.

Organizacje podobne do SKOK-ów istniały już w średniowieczu. Nosiły nazwy gildii kupieckich, maszoperii rybackich, banków pobożnych czy kas wdowich. Później nazywały się fundacjami taniego kredytu bądź towarzystwami wzajemnego ratowania się w nieszczęściach. Pionierem nowoczesnych spółdzielni finansowych był Friedrich Wilhelm Raiffeisen. Zakładał on na terenie Niemiec w połowie XIX wieku instytucje finansowe, które kierowały się w działaniu ideą samopomocy, samozarządzania i demokracji ekonomicznej. Na wzór jego kas w Wielkopolsce powstawały banki ludowe tworzone przez księdza Wawrzyniaka, na Podolu kasy włościańskie zakładane przez błogosławioną Marcelinę Darowską, a w Galicji kasy Stefczyka. Do 3,5 tys. kas Stefczyka w okresie międzywojennym należało 1,5 mln ludzi. Odegrały one ogromną rolę w budowie w odrodzonej Polsce sektora usług i drobnej przedsiębiorczości. Druga wojna światowa przerwała ich rozwój. Ich odbudowa stała się możliwa dopiero po przemianach w 1989 r. Zajęła się tym Fundacja na rzecz Polskich Związków Kredytowych. Do dzisiaj wspiera ona wiele inicjatyw na rzecz ruchu SKOK.

JASMIN EL FALOUJI