Sposoby na odsetki naliczone za okres kontroli skarbowej

Konflikt interesów

Nie tylko pracownicy urzędu skarbowego mogą sprawdzić, jak podatnik rozlicza się z fiskusem. Tym, czy i jak wywiązuje się on ze swoich obowiązków podatkowych, mogą zainteresować się również inspektorzy kontroli skarbowej. Kontroli skarbowej powinni spodziewać się przede wszystkim podatnicy działający w branżach, w których istnieje podwyższone ryzyko wystąpienia nieprawidłowości i popełniania oszustw podatkowych. Za takie działalności uważa się np. obrót paliwami, obrót złotem, e-handel.

Kontrole skarbowe na ogół są dłuższe niż kontrole prowadzone przez pracowników urzędu skarbowego. Bez względu jednak na to, jak długo urząd kontroli skarbowej prowadzi postępowanie kontrolne, za cały ten okres podatnik musi zapłacić odsetki za zwłokę od ?ujawnionych? zaległości podatkowych. Wszystko za sprawą art. 31 ustawy o kontroli skarbowej. Wyłącza on możliwość stosowania do postępowania kontrolnego art. 54 Ordynacji podatkowej.

A to właśnie dzięki temu przepisowi podatnicy kontrolowani przez pracowników urzędu skarbowego nie muszą obawiać się, że za ich opieszałość będą musieli zapłacić z własnej kieszeni. Ich zobowiązanie wobec fiskusa z tytułu odsetek będzie mniejsze, jeśli postępowanie podatkowe po kontroli zostało wszczęte po upływie 3 miesięcy. Odsetki nie zostaną naliczone za okres od dnia rozpoczęcia kontroli do dnia doręczenia podatnikowi decyzji wydanej przez urząd skarbowy. Podobnie podatnik chroniony jest na wypadek opieszałego prowadzenia postępowania podatkowego. Jeśli decyzja wydana przez urząd skarbowy nie zostanie mu doręczona w ciągu 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania podatkowego, nie zapłaci odsetek za okres od dnia wszczęcia postępowania do dnia doręczenia rozstrzygnięcia.

Propozycje zmian

Wspomnianych gwarancji nie mają podatnicy kontrolowani przez inspektorów kontroli skarbowej. Przynajmniej na razie. Są bowiem plany zmiany tego stanu rzeczy.

Jako pierwsza odpowiednie zmiany do ustawy o kontroli skarbowej przedstawiła posłom Sejmowa Komisja ?Przyjazne Państwo?. Proponuje ona, aby już od przyszłego roku podatnicy nie płacili odsetek, jeśli inspektorzy kontroli skarbowej nie zdołaliby zamknąć sprawy w ciągu pół roku. Odsetki nie byłyby naliczane za okres od dnia wszczęcia postępowania kontrolnego do dnia doręczenia decyzji wydanej w pierwszej instancji, jeśli decyzja nie zostałaby doręczona w ciągu 6 miesięcy od wszczęcia postępowania. Projektem tym zajmuje się obecnie Komisja Finansów Publicznych.

Za takim samym rozwiązaniem opowiada się również Ministerstwo Finansów. Przygotowuje ono właśnie własny projekt nowelizacji ustawy o kontroli skarbowej. Proponuje wprowadzenie m.in. takiego samego ograniczenia w naliczeniu odsetek w razie, gdy kontrola skarbowa trwałaby dłużej niż pół roku.

Tymczasem Ministerstwo Gospodarki chce w ogóle obniżyć limity czasu trwania kontroli prowadzonej w ciągu roku przez daną instytucję - do 12, 18, 24 albo 48 dni roboczych w zależności od wielkości przedsiębiorcy. Co ważne, dotyczyłoby to również kontroli skarbowej. Przedłużenie kontroli możliwe byłoby tylko w granicach wyznaczonego limitu.

Sposób na odsetki

Co można jednak zrobić teraz, póki te rozwiązania są w sferze projektów? Podatnik, który uważa, że kontrola skarbowa trwa zbyt długo, może złożyć ponaglenie. Jeśli dzięki temu sprawa szybciej się zakończy, do zapłacenia będzie miał mniejsze odsetki.

Ustawa o kontroli skarbowej nie określa, jak długo może trwać postępowanie kontrolne. Należy sięgnąć do art. 139 Ordynacji podatkowej. Oznacza to, że postępowanie kontrolne powinno zakończyć się w ciągu dwóch miesięcy. Do terminu tego nie wlicza się jednak m.in. terminów przewidzianych do dokonania określonych czynności czy okresów opóźnień spowodowanych z winy podatnika. UKS może przy tym przedłużyć kontrole. O każdym przypadku niezakończenia sprawy w terminie podatnik musi być jednak powiadomiony.

Wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 października 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 1221/07

Sposobem na zmniejszenie obciążeń finansowych może być również złożenie korekt deklaracji po kontroli podatkowej przeprowadzonej w ramach postępowania kontrolnego. W ten sposób skraca się okres naliczania odsetek za zwłokę. Nie czeka się bowiem na wydanie decyzji. Ważne jest to, że można skorygować deklaracje VAT, jeśli w trakcie kontroli skarbowej zostały wykryte jakieś uchybienia. Takie działania będą jak najbardziej skuteczne. Deklarację należy skorygować w ciągu 14 dni od dnia doręczenia podatnikowi protokołu kontroli. Trzeba przy tym pamiętać, aby w ciągu 3 dni powiadomić urząd kontroli skarbowej o złożeniu deklaracji korygującej.

Po zakończeniu kontroli podatkowej podatnik ma prawo skorygować PIT. Poprzez złożenie korekty zeznania podatkowego oraz wpłatę różnicy podatku zapobiegnie się narastaniu odsetek za zwłokę.

Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 26 sierpnia 2008 r., sygn. akt I SA/Bd 195/08

Można w końcu złożyć wniosek o umorzenie odsetek, które narosły w okresie bezzasadnie przedłużanej kontroli skarbowej. Jest to o tyle uzasadnione, że podatnik nie powinien ponosić konsekwencji opieszałości kontrolerów. Umorzenie odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej wchodzi w rachubę w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. Odsetki za okres trwającego 4 lata postępowania kontrolnego, na których powstanie podatnik nie miał wpływu, powinny być umorzone. Jest to przykład istnienia ważnego interesu podatnika warunkującego przyznanie ulgi podatkowej.

Wyrok NSA z dnia 3 czerwca 2008 r., sygn. akt II FSK 389/07

Podstawa prawna: ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.), ustawa z dnia 28.09.1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r. nr 8, poz. 65 ze zm.).

autor: Małgorzata Żujewska

Gazeta Podatkowa Nr 498 z dnia 2008-10-16