Zmiany w ustawie o wsparciu frankowiczów

Problem tzw. frankowiczów dość często jest przedmiotem debaty publicznej. Ma to związek m.in. z faktem, że wiele osób zaciągnęło kredyty hipoteczne w obcej walucie, a z uwagi na bardzo specyficzną konstrukcję kredytów denominowanych we frankach szwajcarskich i indeksowanych jego kursem zgłaszają one swoje roszczenia wobec banków.

Do tej pory nie pojawiło się rozwiązanie o charakterze ustawowym, które pozwoliłoby na systemowe rozwiązanie problemów frankowiczów, dlatego pozostaje możliwość dochodzenia swoich praw w procesach przed sądem powszechnym.

Dla kogo pomoc?

Ustawa o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy, nie jest adresowana do wszystkich frankowiczów, lecz jedynie do tych kredytobiorców, których sytuacja finansowa uzasadnia udzielenie im pomocy. Chodzi przede wszystkim o frankowiczów, którzy w dniu złożenia wniosku o wsparcie ustawowe są osobami bezrobotnymi.

Ponadto wsparcie dotyczy osób, których miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego przekraczają 60% dochodów osiąganych przez gospodarstwo domowe (tzw. wskaźnik RdD - patrz ramka). Nowelizacja powiększa krąg potencjalnych uprawnionych, obniża bowiem ten poziom do 50%. Wprowadza także do słowniczka definicji ustawowych pojęcie wskaźnika RdD, aby uniknąć wątpliwości interpretacyjnych w tym zakresie.

Kolejne kryterium umożliwiające skorzystanie ze wsparcia ustawowego to miesięczny dochód gospodarstwa domowego, pomniejszony o miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego, który nie przekracza kryterium dochodowego, o którym mowa w ustawie o pomocy społecznej. Zatem zgodnie z zamiarem ustawodawcy wsparcie faktycznie udzielane jest podmiotom, których sytuacja majątkowa jest zła.

Wprowadzone w nowelizacji obniżenie progu relacji pomiędzy kosztami obsługi kredytu a wysokością dochodów osiąganego przez członków gospodarstwa domowego powinno zwiększyć zakres osób uprawnionych do korzystania ze wsparcia.

Forma pomocy

Wsparcie jest przewidziane dla osób, które zaspokajają swoje potrzeby mieszkaniowe i nie nabyły nieruchomości na cele inwestycyjne. Dlatego nie mogą z niego skorzystać osoby, które są właścicielami lub najemcami innego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Wsparcie polega na przekazywaniu frankowiczom uprawnionym do korzystania z niego środków pieniężnych na ich rachunek bankowy z przeznaczeniem na regulowanie zobowiązań kredytowych. Okres, przez jaki jest udzielane wsparcie, wynosi 18 miesięcy, natomiast w wyniku nowelizacji z dniem 1 stycznia 2020 r. zostanie on wydłużony do 3 lat.

Wysokość wsparcia, które ma otrzymać frankowicz, określa się jako równowartość miesięcznych rat kapitałowych i odsetkowych kredytu mieszkaniowego. Jeżeli jednak wartość ta przekracza 1.500 zł (a po wejściu w życie nowelizacji 2.000 zł), to wypłaca się miesięcznie nie więcej niż tą kwotę.

Wsparcie ma charakter zwrotny i udzielane jest na podstawie umowy zawartej w wyniku złożenia wniosku o jego udzielenie. Zwrot otrzymanego przez kredytobiorcę wsparcia następuje po upływie 2 lat od jego udzielenia w ratach, których okres spłaty wynosi do 8 lat.

Nowe instrumenty

W wyniku wydłużenia do 3 lat okresu, na jaki może być udzielone wsparcie kredytobiorcy oraz podniesienia do 2.000 zł kwoty wsparcia, jego łączna kwota wzrośnie maksymalnie do 72.000 zł.

Oprócz dotychczasowego mechanizmu wsparcia kredytobiorcy w spłacie bieżących rat, ustawa przewiduje także możliwość udzielenia kredytobiorcy pożyczki w sytuacji, gdy zdecyduje się on na sprzedaż nieruchomości obciążonej hipotecznie, a kwota uzyskana ze sprzedaży nie pozwala na spłatę całego zobowiązania hipotecznego. W takiej sytuacji pożyczka udzielana jest na spłatę zadłużenia, a jej wysokość nie może przekraczać 72.000 zł. Przydatnym rozwiązaniem, które przewiduje uchwalona nowelizacja, jest możliwość uzyskania przez kredytobiorcę promesy udzielenia mu pożyczki na spłatę zobowiązania hipotecznego jeszcze przed zawarciem umowy sprzedaży. Takie rozwiązanie pozwala na uzyskanie zapewnienia, że sprzedaż nieruchomości dokonana przez kredytobiorcę pozwoli mu na spłacenie całego zobowiązania z tytułu zaciągniętego kredytu.

Nowością zawartą w nowelizacji jest także umożliwienie kredytobiorcy skorzystania z częściowego umorzenia zobowiązania z tytułu pozostałych do zwrotu środków, w przypadku terminowego zwrotu części rat z tytułu udzielonego wsparcia, biorąc pod uwagę informację o dochodach uzyskiwanych przez gospodarstwo domowe, a także sytuację finansową kredytobiorcy.

Kredytodawcy zgodnie z nowelizacją do 31 grudnia 2019 r. zobowiązani są dostosować umowy zawierane z Bankiem Gospodarstwa Krajowego do nowych przepisów.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 9.10.2015 r. o wsparciu kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy (Dz. U. poz. 1925 ze zm.)

autor: Łukasz Wilmiński
Gazeta Podatkowa nr 67 (1629) z dnia 2019-08-22

GOFIN podpowiada