Doradcy podatkowi pomogą w rozwoju

Jednym z inicjatorów powstania przed dziesięcioma laty ustawy o doradztwie podatkowym był Witold Modzelewski, który obecnie pełni funkcję przewodniczącego Krajowej Rady Doradców Podatkowych.

Dziesiąta rocznica wejścia w życie ustawy o doradztwie podatkowym skłania do refleksji nad stanem oraz perspektywami doradztwa podatkowego w naszym kraju, zwłaszcza że to doradcy podatkowi towarzyszą rozwojowi przedsiębiorstw, stając się ich sojusznikami i bezpiecznie przeprowadzając ich przez zawiłe i coraz szybsze zmiany w podatkach.

Rynek jest konkurencyjny

Ustawodawca powierzył wykonywanie usług doradczych zawodom zaufania publicznego. Jednocześnie zapewniono pełną konkurencyjność cenową tego rynku: żaden zawód nie uzyskał na tym rynku pozycji uprzywilejowanej, gdyż czynnie wykonują go aż cztery grupy podmiotów (radcowie prawni, adwokaci, biegli rewidenci i oczywiście doradcy podatkowi) oraz jednostki organizacyjne tworzone na mocy ustaw regulujących status tych zawodów.

Minione dziesięć lat w pełni potwierdziło sens i celowość powyższej zasady: konkurencyjność cenowa rynku połączona z wysokimi wymogami prawnymi, etycznymi oraz zawodowymi stawianymi usługodawcom, a zwłaszcza zakazy ciążące na usługodawcach (ujawniania tajemnicy zawodowej oraz reklamy tych usług), dobrze służą zarówno ochronie interesu publicznego, jak i podatników.

Wprowadzone od niedawna odstępstwo od tej zasady stanowi ograniczenie konkurencji: jest ono obecnie przedmiotem postępowania mającego na celu zbadanie konstytucyjności.

Konkurencja cenowa coraz silniejsza

Doradcy podatkowi konkurują na rynku cenami nie tylko z adwokatami, radcami prawnymi czy biegłymi, ale przede wszystkim z księgowymi. Stawka godzinowa doradcy kształtuje się zwykle w przedziale 100-1,2 tys. zł, w zależności od rodzaju wykonywanej usługi, obsługiwanej firmy oraz regionu.

Witold Modzelewski
prof. dr hab., przewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych

Waldemar Szewc
wiceprzewodniczący Dolnośląskiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych

Jacek Pawlik
przewodniczący Zarządu Mazowieckiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych

Dariusz Malinowski
wiceprzewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych

Mieczysław Trzeszczkowski
przewodniczący Zarządu Oddziału Podlaskiego Krajowej Izby Doradców Podatkowych

Sławomir Zieleń
wiceprzewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych.

Doradcy są profesjonalistami

Można, a nawet trzeba, postawić tezę, że podatki są obecnie zbyt ważną dziedziną publiczną, aby w interesie kraju i podatników mogły być rozliczane usługowo przez przedsiębiorców nieobjętych szczególnymi wymogami zawodowymi i osobistymi. Znany jest bowiem dość skomplikowany obraz systemu podatkowego w naszym kraju - złośliwie można rzec, że im dłużej jest on przedmiotem uproszczeń, tym staje się bardziej skomplikowany i nieprzewidywalny.

Ponad 100 tys. często sprzecznych interpretacji urzędowych, słaba, często zmieniająca się legislacja podatkowa, rozbieżne poglądy judykatury dodatkowo komplikowane przez zmiany w prawie wspólnotowym utrudniają prawidłowe i bezpieczne stosowanie prawa podatkowego.

Zmiany tylko komplikują prawo

Tylko w 2006 roku ustawodawca znowelizował niemal wszystkie ustawy podatkowe. Mimo tego wysiłku, przedsiębiorcy oceniają, że niezbędne są kolejne zmiany, gdyż niektóre z tych, które weszły w życie od 1 stycznia 2007 r., są dla nich bardziej niekorzystne niż przed nowelizacją.

Zarówno władza, jak i podatnicy muszą mieć najdalej idące gwarancje, że ich sprawy podatkowe będą wykonywane przez podmioty, które:

• mają dostateczną i sprawdzoną wiedzę na ten temat, która podlega ciągłej aktualizacji


• zachowują się w sposób w pełni lojalny, zapewniając bezpieczeństwo podatnikom zwłaszcza w zakresie tajemnicy zawodowej


• podlegają skutecznemu nadzorowi dyscyplinarnemu w dziedzinie przestrzegania etyki zawodowej


• są ubezpieczone od odpowiedzialności cywilnej z tytułu szkód wyrządzonych w związku z wykonywaniem czynności doradztwa podatkowego.

Zarazem jednak nie ma i nie może być przymusu korzystania przez podatników z ich usług. Każdy podatnik może rozliczać swoje podatki i spełniać inne obowiązki wobec fiskusa sam lub przy pomocy swoich pracowników: jest to jednym z warunków zachowania konkurencyjności tego rynku.

Zaostrzenie odpowiedzialności karnej skarbowej za przestępstwa i wykroczenia podatkowe, które przed rokiem weszło w życie, dodatkowo uzasadnia prymat zasad profesjonalizmu oraz etyki zawodowej przy wykonywaniu usług związanych z rozliczaniem podatków, a źle pojęta liberalizacja rynku odbędzie się tylko kosztem podatników i... skarbu państwa.

Sankcje bardziej surowe

Zmiany w kodeksie karnym skarbowym zaostrzyły sankcje wobec nierzetelnych podatników. Za przestępstwa podatkowe kodeks przewiduje nawet 10 lat pozbawienia wolności lub kary pieniężne w maksymalnych wysokościach prawie 9 mln i 13 mln zł.

Konferencja jubileuszowa

Dziś w hotelu Novotel odbywa się uroczysta konferencja z okazji dziesiątej rocznicy wejścia w życie ustawy o doradztwie podatkowym organizowana przez Krajową Radę Doradców Podatkowych. W konferencji wezmą udział członkowie KRDP, przedstawiciele organów izby oraz przedstawiciele regionalnych oddziałów KIDP. Na konferencję zaproszeni zostali również goście reprezentujący Ministerstwo Finansów, Sejm RP, Naczelny Sąd Administracyjny, przedstawiciele świata nauki oraz goście zagraniczni.

Przywileje dla sprawdzonych

Niezbędne jest tworzenie procedury obiektywnego wyodrębnienia takich grup wiarygodnych podatników, których celem i ambicją jest zapewnienie najwyższej staranności przy rozliczaniu podatków. Mówiąc wprost, prawidłowe zarządzenie poborem podatków musi na co dzień ściśle rozpoznawać różne poziomy prawdopodobieństwa wystąpienia nieprawidłowości w ich rozliczaniu, w tym zwłaszcza od strony podmiotowej.

Dlatego też należy w pełni poprzeć działania prowadzące do wyłonienia grupy tzw. sprawdzonych podatników, którzy dobrowolnie i w sposób pozwalający na weryfikację przyjmą na siebie obowiązek zapewnienia najwyższego kryterium rzetelności i staranności podatkowej.

Weryfikowanie oraz swoiste gwarantowanie prawidłowości rozliczeń podatkowych przez te podmioty musi być maksymalnie zobiektywizowane. I tu wracamy do roli zawodów zaufania publicznego, które będą prowadzić bądź nadzorować rozliczenia podatkowe tych podmiotów. Zawody te mogłyby wystąpić w roli podwójnego gwaranta, raz - merytorycznego bezpośrednio, dwa - pośrednio ekonomicznego.

Są co najmniej cztery sposoby zapewnienia gwarancji prawidłowości rozliczeń podatkowych podmiotów aspirujących do tej grupy:

• zainteresowany sam składa odpowiedni raport oraz zabezpieczenie majątkowe, w tym również polisy ubezpieczeniowej z tytułu odpowiedzialności podatkowej


• podatnik powierza coroczne sprawdzenie rozliczeń podatkowych uprawnionemu podmiotowi, a jego pozytywny raport jest przedkładany organom podatkowym


• rozliczenia te w całości prowadzi uprawniony podmiot, który składa co rok raport potwierdzający ich prawidłowość


• rozliczenia te są w całości nadzorowane przez uprawniony podmiot, który co roku składa raport potwierdzający ich prawidłowość.

Każdy z tych sposobów powinien być równorzędną przesłanką ubiegania się o wpis na listę sprawdzonych podatników, którą powinni prowadzić dyrektorzy izb skarbowych.

Pilotaż sprawdzonego podatnika

Pilotażowy program sprawdzonego podatnika przeprowadziły urzędy skarbowe od kwietnia do grudnia 2006 r. w trzech województwach: dolnośląskim, lubelskim oraz pomorskim. Od początku 2007 roku pilotaż rozszerzono na całą Polskę. Dzięki temu przedsiębiorca, który prowadzi firmę od co najmniej 24 miesięcy, będzie informowany o planowanej kontroli podatkowej z wyprzedzeniem od 14 do 30 dni.

Oczywiście, wpis na tę listę musi być uwarunkowany spełnieniem dodatkowo innych kryteriów wiarygodności. Tu pomysły rządowe, choć nieprzyjęte przez Sejm, godne są odkurzenia. Należy do nich m.in. prowadzenie działalności przez co najmniej trzy lata, brak zaległości podatkowych czy też niemożność skorzystania z tego przywileju przez podatników, u których toczy się postępowanie upadłościowe, likwidacyjne itp.

Podatnikom wpisanym na listę trzeba dać szersze uprawnienia podatkowe, stosownie do ich wyższej wiarygodności, ale to zupełnie inny problem. Jedno jest pewne: podmioty świadczące usługi doradztwa podatkowego mogą i powinny stać się ważnym partnerem władzy publicznej, zapewniającym pośrednio prawidłowość zarządzania podatkami w Polsce.

Nowelizacje muszą być lepsze

Uprawnieniem i obowiązkiem doradców podatkowych jest ich udział z głosem doradczym w procesie legislacyjnym dotyczącym prawa podatkowego. Posiadane przez zawody zaufania publicznego wiedza i doświadczenie podatkowe pozwalają już na etapie projektowania nowych rozwiązań podatkowych uwzględniać formułowane przez nas w imieniu własnym i podatników uwagi.

Uważamy, że należy popierać filozofię rzadszych, ale za to lepszych zmian przepisów podatkowych. Za niezbędne należy uznać zorganizowanie debaty na temat polskiego systemu podatkowego. Mamy świadomość, że problemy wielu podatników, doradców podatkowych, ale też pracowników organów skarbowych mają źródło w złej jakości aktach prawnych.

Trudne, a czasem wręcz niemożliwe jest ustalenie zobowiązań podatkowych w oparciu o niejasne czy też sprzeczne ze sobą przepisy. Chcemy, aby przy naszym aktywnym udziale rósł społeczny szacunek do prawa podatkowego. Do dobrego prawa.

Doradcy będą uczyć podatników

Aby zaszczepić w świadomości obywatelskiej obowiązki wynikające z prawa podatkowego, edukację na ten temat należy zacząć możliwie jak najwcześniej. Już przed kilku laty zrodziła się idea wprowadzenia elementów edukacji podatkowej jeszcze na etapie szkolnym.

Dotychczas przedsięwzięcia te były realizowane tylko w ograniczonym zakresie przez pracowników aparatu skarbowego. Kluczem do sukcesu jest tu maksymalne upowszechnienie wiedzy na ten temat. Stąd nasuwa się najprostsze rozwiązanie polegające na tym, by obywatelską edukację podatkową młodego pokolenia realizować przy udziale przedstawicieli wolnych zawodów zajmujących się rozliczaniem podatków, którzy bardzo często posiadają już bogate doświadczenie dydaktyczne.

Podatki mogą być już w gimnazjum

Wśród doradców podatkowych dyskutowany jest pomysł, aby edukacja dotycząca podatków polegała na wprowadzeniu do szkół gimnazjalnych oddzielnego przedmiotu. Zajęcia mogliby prowadzić doradcy podatkowi, urzędnicy skarbowi lub inne grupy, które upoważniłby ustawodawca.

Najważniejsza dbałość o klienta

Doradcy podatkowi zawsze uczestniczyli w całym procesie rozliczenia obciążeń fiskalnych swoich klientów. Do ich obowiązków należy również właściwe prowadzenie wszelkich ewidencji podatkowych, tych najprostszych, jak ewidencja przychodów, ale i bardziej skomplikowanych, jak księgi rachunkowe. Wraz z rozwojem przedsiębiorczości wzrasta zapotrzebowanie na kompetentną informację finansową, tak potrzebną przy zarządzaniu firmą.

Doradcy odpowiadają na to zapotrzebowanie, przygotowując swoim klientom potrzebne raporty i analizy. Towarzyszą rozwojowi prywatnych przedsiębiorstw, w naturalny sposób stając się najlepszymi sojusznikami przedsiębiorców, bezpiecznie prowadząc przez proces coraz szybszych zmian otoczenia rynkowego i prawnego.

Doradcy podatkowi czynnie uczestniczyli we wdrożeniu nowoczesnego systemu podatkowego na początku lat dziewięćdziesiątych, odciążali klientów od ryzyka związanego z ciągłymi zmianami systemu podatkowego, wprowadzali ich w nowe warunki działania po akcesji Polski do Unii Europejskiej.

Z perspektywy dziesięciu lat prawnego posadowienia działalności doradców podatkowych można już zauważyć wyraźny kierunek ewolucji tych usług. Jest to zabezpieczenie małych i średnich przedsiębiorców przed ryzykiem, odciążenie ich od konieczności wykonywania skomplikowanych obowiązków narzuconych przez prawo fiskalne i zapewnienie im warunków rozwojowych, tworząc systemy kontrolingu i informacji finansowej.

Łukasz Zalewski