Dziś pieniądze są, ale licho nie śpi

Niezbędne jest jednak kontrolowanie sytuacji finansowej funduszu. Niebezpieczne mogą być zmiany w prawie upadłościowym, które spowodują ograniczenie ilości pieniędzy trafiających do funduszu.

Dziś fundusz znajduje się w dobrej sytuacji finansowej. Jak się nieoficjalnie dowiedziała "GP", środki, jakie są w jego dyspozycji znacznie przekraczają 500 mln zł. W 2002 r. brakowało pieniędzy na wypłaty i fundusz musiał zaciągnąć 150 mln zł kredytu, który został spłacony już w 2004 r.

Wysokie wpływy zmniejszą się wraz z obniżeniem składki na FGŚP. Przypominamy, że bezpośrednio przed kryzysem w 2002 r. składka została obniżona z poziomu 0,15 proc. do poziomu 0,08 proc., a następnie w 2000 r. jej pobieranie zostało zawieszone na pół roku. Oczywiście, fakt ten nie był jedyną przyczyną załamania się finansów funduszu, ale w połączeniu z dużą liczbą upadłości przyczynił się do załamania finansowego tej instytucji.

Dziś sytuacja "upadłościowa" jest stabilna, nie będzie wielkich wypłat, ale może się okazać, że źródło finansowania może się zmniejszyć nie tylko z powodu zmniejszenia składki, Według art. 336 wchodzącego w życie z dniem 1 października 2003 r. nowego prawa upadłościowego i naprawczego "sumy uzyskane ze zbycia rzeczy i praw obciążonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym i hipoteką morską przeznacza się na zaspokojenie wierzycieli, których wierzytelności zostały zabezpieczone na zbytych rzeczach lub prawach z zachowaniem przepisów ustawy".

Pozostałe kwoty po zaspokojeniu tych wierzytelności wchodzą do funduszów masy upadłości. Oznacza to, że zabezpieczenia, o których mowa w tym przepisie, są nakładane przed upadłością dłużnika-pracodawcy, natomiast wypłaty z funduszu są dokonywane po jej ogłoszeniu, czyli fundusz zabezpieczeń dokonywać już nie może.

Zatem roszczenia o zwrot wypłaconych świadczeń adresowane są do masy upadłości, która bywa znikoma z uwagi na to, że majątek zabezpieczony do masy nie wchodzi. W tej sytuacji fundusz przewiduje, że w najbliższych latach następować będzie znaczne zmniejszenie wpływu środków z tytułu zwrotów dokonywanych przez dłużników i prowadzonej w stosunku do nich windykacji.

Niebezpieczna może być próba przywrócenia rozwiązań dotyczących pomocy w uzyskaniu środków na świadczenia przez pracodawców, którzy wpadli w chwilowe kłopoty finansowe. Po pierwsze, takie pożyczki naruszałyby zasady uczciwej konkurencji, a po drugie, trudno opracować mechanizm nadzoru nad pieniędzmi przekazywanymi przedsiębiorcom. Korzystniejsze, choć bardziej kosztowne dla przedsiębiorców, wydaje się wprowadzenie jakiejś formy ubezpieczenia na wypadek przejściowych kłopotów finansowych.

W projekcie opracowywanym przez resort pracy, oprócz rozszerzenia katalogu świadczeń wypłacanych przez fundusz pracownikom upadłych firm (co z pewnością spowoduje większe wydatki), znalazły się rozwiązania pozwalające na wypłatę świadczeń osobom, które m.in. miały prawo do świadczeń odebranych później w wyniku zmian ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych. Przepisy te obowiązywałyby do 31 grudnia 2006 r., miałyby zastosowanie do świadczeń, do których prawo powstało od 1 stycznia 1998 r.

Tomasz Zalewski

OPINIA

Waldemar Kruk, dyrektor Biura Krajowego FGŚP
By w przyszłości nie dopuścić do powtórzenia się sytuacji z lat 1999-2002, przed podjęciem decyzji o ustaleniu wysokości składki na dany rok od 2002 r. na bieżąco monitorujemy i analizujemy przychody, wydatki i poziom rezerw pod kątem zagwarantowania stabilności finansowej nie tylko na rok następny, ale także w kolejnych latach. Takie działania budują zasadę zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. To prawda, że dziś fundusz ma większe rezerwy i wypłaca mniej świadczeń niż kilka lat temu, jednak doprowadzenie do takiego stanu odbyło się poprzez ustawowe ograniczenie katalogu świadczeń podlegających wypłacie i podwyższeniu składki.