Gazprom: Walka o większy eksport, kłopoty z Nord Stream 2

W 2019 roku wydobycie rosyjskiego koncernu sięgnie 500 mld m sześc. gazu. Jednocześnie trwają prace związane z rozwojem produkcji na Jamale. W marcu tego roku Gazprom rozpoczął inwestycje na polu Kharasaveyskoye. Wydobycie ma ruszyć w 2023 roku. Jak podkreśla prezes Gazpromu Aleksiej Miller, pole zapewni konsumentom surowiec na ponad 100 lat.

Spółka nie szczędzi środków na inwestycje w infrastrukturę, by umacniać swoją pozycję wśród światowych dostawców gazu.

Gazprom uruchomił na początku grudnia przesył gazu do Chin rurociągiem Siła Syberii. Budowa infrastruktury była efektem podpisanego w 2014 roku trzydziestoletniego kontraktu między Gazpromem a chińską firmą CNPC na dostawy z Rosji 38 mld m sześc. gazu rocznie.

Uruchomienie przesyłu nie oznacza, że inwestycja jest gotowa. Jak informuje Szymon Kardaś, ekspert Ośrodka Studiów Wschodnich, konieczna jest jeszcze budowa kilku stacji kompresorowych, gazociągu na odcinku Kowykta-Czajanda oraz zakładu przetwórstwa gazu, który umożliwi oczyszczenie wydobywanego surowca.

Maksymalny zakontraktowany poziom dostaw będzie można osiągnąć nie wcześniej niż w 2025 roku. Wolumen eksportu w 2020 r. wyniesie 5 mld m sześc., w 2021 r. 10 mld m sześc., a w 2022 r. 15 mld m sześc.

Kardaś informuje, że Siła Syberii należy do najdroższych projektów infrastrukturalnych realizowanych w Rosji. Łączny koszt po stronie rosyjskiej szacuje się na 55-70 mld dol. - Niekorzystne dla strony rosyjskiej warunki cenowe dostaw do Chin stawiają pod znakiem zapytania rentowność całego projektu, szczególnie w warunkach zdywersyfikowanej strategii importowej ChRL - pisze Kardaś w swoim raporcie.

Rosja z pewnością wykorzysta natomiast znaczenie polityczne tego przedsięwzięcia, podkreślając dobre relacje z Pekinem, które mają przekładać się na sferę gospodarczą.

Gazociąg Siła Syberii nie jest ukierunkowany tylko na rozwój eksportu. Jest to również istotny projekt z punktu widzenia gazyfikacji Jakucji i pozostałej wschodniej części Rosji.

Gazprom, podsumowując rok, podkreślał, że dostarczył gaz sieciowy do kolejnych 140 miejscowości na terenie Federacji Rosyjskiej, układając ponad 1700 km gazociągów.

Spółka uruchomiła też terminal odbioru gazu LNG w obwodzie kaliningradzkim, najbardziej wysuniętym na zachód regionie kraju. Jego moc regazyfikacyjna wynosi 2,3 mln ton (ok. 3,1 mld m sześc.). Rozbudowano jednocześnie sieć gazociągową na tym obszarze.

Inwestycja zwiększa bezpieczeństwo energetyczne regionu, jednak nie wiadomo, czy terminal będzie w pełni wykorzystywany. Dostawy gazu tym szlakiem będą bowiem generować poważne koszty dla Gazpromu - cena LNG byłaby wyższa od ceny gazu płynącego do obwodu gazociągiem. Jak podaje w swoim raporcie Ośrodek Studiów Wschodnich, cena gazu sieciowego dostarczanego odbiorcom w obwodzie wynosi obecnie ok. 70 dol. za 1000 m sześc., tymczasem w 2018 r. ceny LNG na rynku europejskim wynosiły 200-300 dol. za 1000 m sześc.

Z drugiej strony Gazprom związany jest z Litwą kontraktem na tranzyt 2,5 mld m sześc. gazu rocznie, a jesienią 2018 r. przedstawiciele firmy zapowiedzieli, że dostawy zwiększą się z 2,5 do 3,2 mld m sześc.

Gazprom rozbudowuje również północny korytarz transportu gazu wiodący od Jamału, by dostarczać surowiec do północno-zachodniej części kraju, a także z myślą o rozwoju eksportu. Firma przygotowuje się do uruchomienia pierwszej z siedmiu stacji kompresorowych na gazociągu Ukhta-Torzhok-2.

Z kolei w położonym ok. 110 km od Petersburga porcie Ust-Ługa rosyjski koncern będzie budował kompleks do przetwarzania i skraplania gazu. Jego planowana wydajność ma wynieść 10 mln ton LNG rocznie, z możliwością rozbudowy do 15 mln ton.

Wkrótce rosyjski potentat zacznie dostarczać gaz morskim gazociągiem Turecki Potok. 8 stycznia 2020 roku prezydenci Rosji i Turcji mają dokonać uroczystej inauguracji gazociągu prowadzącego z Rosji do europejskiej części Turcji przez Morza Czarne.

W listopadzie Gazprom informował o zapełnieniu surowcem dwóch nitek, każda o przepustowości 15,75 mld m sześc.

Pierwsza nitka ma dostarczać surowiec na potrzeby Turcji. Druga ma być przeznaczona na dostawy do Europy Południowej i Południowo-Wschodniej. Jak podawano w ostatnim czasie, trwają prace końcowe na terminalu przyjmującym gaz w Turcji.

Później niż pierwotnie planowano uruchomiona zostanie druga nitka gazociągu z Rosji do Niemiec, poprowadzonego po dnie Bałtyku - Nord Stream 2. Będzie ona przebiegała równolegle do pierwszej i podobnie jak tamta będzie miała przepustowość 55 mld m sześc.

Pierwotny plan zakładał uruchomienie nowego gazociągu do końca 2019 roku. Później wskazywano na kilka miesięcy opóźnienia. Teraz jednak minister energetyki Rosji Aleksandr Nowak zapowiadał, że dostawy ruszą do końca 2020 roku.

Przyznał, że budowa ostatniego etapu "zajmie trochę czasu". Rosjanie mogą być zmuszeni do korzystania z własnego statku w związku z sankcjami amerykańskimi, które mają objąć podmioty zaangażowane w budowę tego gazociągu. Jak podaje Reuters, chodzi o Akademik Czerski. Jednostka ta znajduje się obecnie na Dalekim Wschodzie.

Statki szwajcarsko-holenderskiej firmy Allseas wykorzystywane przy tej inwestycji, wycofano ze względu na grożące podmiotom zaangażowanym w budowę rury amerykańskie sankcje. Prezydent USA Donald Trump podpisał niedawno ustawę o budżecie Pentagonu na 2020 rok w wysokości 738 mld dol. Wpisano w nią m.in. sankcje na firmy budujące Nord Stream 2.

Unia Europejska konsumuje ok. 400 mld m sześc. gazu rocznie. Dla porównania konsumpcja w Polsce wynosi ok. 18 mld m sześc.

Monika Borkowska