Interpretacje: trudno się odwołać

Postanowienia w sprawie interpretacji prawa podatkowego mają dla podatników rozstrzygające znaczenie. Jednak mogą one być uchylone.

Zgodnie z art. 14b par. 5 Ordynacji podatkowej, organ odwoławczy może zmienić albo uchylić postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego, jeżeli np. nastąpiła zmiana przepisów. Coraz częściej dyrektorzy izb skarbowych - z uwagi na tzw. ostrożność procesową - uchylają wszystkie postanowienia naczelnika urzędu skarbowego, jeśli dotyczyły interpretacji przepisów, które uległy zmianie. Dzieje się tak nawet wówczas, gdy zmiana nie ma wpływu na przedmiot danej interpretacji.

Problem z odwołaniem

Podatnik musi mieć możliwość zaskarżenia decyzji wydanej przez dyrektora izby skarbowej. Trudno jednak wskazać, jak to zrobić - czy powinna to być skarga wniesiona do sądu administracyjnego, czy odwołanie się do dyrektora izby skarbowej, który daną decyzję wydał. Nie ma w tej kwestii jednolitego orzecznictwa sądów administracyjnych. Organy podatkowe i eksperci wyrażają sprzeczne opinie.

Zdaniem Moniki Kopieckiej, rzecznika prasowego Izby Skarbowej w Gdańsku, decyzja wydana z urzędu przez dyrektora izby skarbowej jest decyzją pierwszoinstancyjną, od której, na podstawie art. 221 i 223 Ordynacji podatkowej, podatnikowi przysługuje prawo wniesienia odwołania w ciągu 14 dni do dyrektora izby skarbowej.

- Dopiero od tej drugiej decyzji, wydanej przez dyrektora izby skarbowej, na podstawie art. 53 par. 1 oraz art. 54 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego - dodaje Monika Kopiecka. Podstawa prawna odnosząca się do niezgodności z prawem wydanego postanowienia interpretacyjnego (w wyniku zmiany przepisów) powinna być obligatoryjnie przedstawiona w sentencji decyzji. Jeśli wnioskodawca ma wątpliwości co do stanu prawnego i faktycznego przedstawionego w decyzji, może zażądać uzupełnienia.

Tego samego zdania jest Magdalena Kobos, rzecznik prasowy Izby Skarbowej w Krakowie.

- Odwołanie od decyzji wydanej w trybie art. 14b par. 5 Ordynacji podatkowej wnosi się do dyrektora izby skarbowej, który decyzję taką wydał - potwierdza rzecznik.

Decyzje dyrektorów izb skarbowych o uchyleniu wiążących interpretacji prawa podatkowego często zaskakują podatników

Pogląd ekspertów

Przeciwnego zdania są eksperci. Twierdzą, że nie można uznać, iż analizowane przepisy zawierają odesłanie do przepisów regulujących postępowanie podatkowe w zakresie środków odwoławczych. Zdaniem praktyków, ustawodawca przewidział, że środkiem odwoławczym od decyzji uchylającej postanowienie interpretacyjne ze względu na niezgodność z prawem w związku ze zmianą przepisów jest wniesienie skargi do sądu administracyjnego. Dlatego trudno uznać, że ustawodawca opowiedział się za prawną możliwością złożenia odwołania do dyrektora izby skarbowej. Jednak podstawową sugestią ekspertów jest to, by podatnicy - zanim zdecydują się na wybór środka zaskarżenia - sprawdzili, jakie rozwiązania stosuje właściwa izba skarbowa lub sąd administracyjny, który miałby taką skargę rozpatrywać. Dlatego najrozsądniej będzie zastosować się do pouczenia o trybie odwoławczym, które zawarte jest w każdej decyzji. Praktycy i eksperci zwracają uwagę, że tak ważna dla podatników kwestia jest regulowana przez nieprecyzyjne przepisy.

OPINIE

Daniel Zarzycki
prawnik w Kancelarii Grynhoff, Woźny i Wspólnicy

Można uznać, że charakter decyzji wydanej w trybie art. 14b par. 5 Ordynacji podatkowej wskazuje na to, że jest to rozstrzygnięcie pierwszoinstancyjne. Uzasadniona byłaby możliwość odwołania się od niej do organu II instancji. Jednak brzmienie przepisów nie pozostawia podatnikom takiej możliwości.

Uważam, że intencją ustawodawcy było, aby przedmiotowe decyzje były zaskarżane bezpośrednio do sądu administracyjnego. Analizowane przepisy nie zawierają odesłania do przepisów regulujących postępowanie podatkowe w zakresie środków odwoławczych. Należy zwracać uwagę na praktykę właściwej izby skarbowej lub sądu administracyjnego.

Paweł Jabłonowski
prawnik w Kancelarii Chałas i Wspólnicy

Organ odwoławczy może wydać rozstrzygnięcie o uchyleniu decyzji z urzędu dopiero po stwierdzeniu, że zmiana przepisu wywołała rażącą niezgodność postanowienia z obowiązującym prawem. Zasady zaskarżania takich decyzji rzeczywiście wywołują wątpliwości. Wydaje się, że najrozsądniejszym rozwiązaniem jest stosowanie się przez podatników do zawartego w takich decyzjach pouczenia o trybie odwoławczym (jest to obligatoryjny element każdej decyzji podatkowej), gdyż błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania lub wniesienia skargi do sądu administracyjnego, jak również brak takiego pouczenia, nie może szkodzić stronie.

Marcin Zimny
prawnik w Kancelarii CMS Cameron McKenna

Przepisy dotyczące wiążących interpretacji podatkowych budzą nie tylko liczne wątpliwości natury merytorycznej, ale i proceduralnej. Moim zdaniem od decyzji uchylającej interpretacje przysługuje podatnikowi skarga do sądu administracyjnego. Niemniej, co do tego, w jaki sposób podatnik może się odwołać, istnieją w praktyce i doktrynie rozbieżne poglądy. Dotychczas sądy raczej nie odrzucają skarg tylko z tego powodu, iż skarga została złożona na decyzję, od której nie złożono odwołania. Należy jednak postulować dokonanie zmian obecnie obowiązujących przepisów, tak aby wyeliminować powyższe wątpliwości.

Edyta Wereszczyńska