Jakiej prokury może udzielić spółka handlowa od 1 stycznia 2017 r.?

Od 1 stycznia 2017 r. obowiązują nowe zasady udzielania prokury przez przedsiębiorców podlegających wpisowi do rejestru przedsiębiorców KRS. Wprowadzona została możliwość ustanowienia prokury łącznej z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania handlowej spółki osobowej.

Pełnomocnik przedsiębiorców z KRS

Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców (art. 1091 § 1 K.c.). Zmiany w zakresie jej udzielania wprowadziła ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz. U. poz. 2255). Nowe rozwiązania prawne stanowią odpowiedź ustawodawcy na uchwałę 7 sędziów SN z dnia 30 stycznia 2015 r., sygn. akt III CZP 34/14. SN uznał w niej bowiem, że niedopuszczalny jest wpis do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym jednego prokurenta z zastrzeżeniem, że może on działać tylko łącznie z członkiem zarządu. Taką prokurę określano mianem łącznej niewłaściwej. W spółkach osobowych wykonywana ona była ze wspólnikiem uprawnionym do reprezentacji. Spółki dość często udzielały takiej prokury do początku 2015 r. Przy tym następowało to mimo braku wyraźniej regulacji w przepisach Kodeksu cywilnego. Zwolennicy takiej możliwości odwoływali się do uchwały SN z dnia 27 kwietnia 2001 r., sygn. akt III CZP 6/01. Jednak ewentualność ta miała też swoich przeciwników. Rozbieżności te przejawiały się w tym, że jedne sądy rejestrowe wpisywały taką prokurę, a inne odmawiały jej wpisu do KRS.

Reklama

Co wynika z przepisów?

Spośród przepisów poświęconych prokurze modyfikacje dotknęły art. 1094 i art. 1098 K.c. I tak, art. 1094 § 1 K.c. w dalszym ciągu stanowi, że prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie. Przy tym jednak z nowego § 11 tego artykułu wynika, że prokura może obejmować umocowanie także albo wyłącznie do dokonywania czynności wspólnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania handlowej spółki osobowej. Dlatego też aktualnie może być ustanawiana prokura łączna w różnych wariantach, stosownie do potrzeb przedsiębiorców (patrz ramka).

Z kolei według zmienionego brzmienia art. 1094 § 2 K.c. kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury. Według projektodawców takie brzmienie tego przepisu ma przesądzać o tym, że oświadczenia, doręczenia pism mogą być dokonywane wobec każdego z prokurentów, bez względu na rodzaj udzielonej mu prokury.

Rodzaje prokury zgodnie z przepisami od 1 stycznia 2017 r.

Rodzaje prokury wyróżniane przez aktualne przepisy K.c.:

» samoistna (samodzielna, singularna) - przedsiębiorca udziela jej jednej osobie lub osobom; przy tym każdy z prokurentów może działać oddzielnie, jest to bowiem prokura wykonywana jednoosobowo;
» łączna - przedsiębiorca udziela jej osobom (np. dwóm) ewentualnie jednej osobie; każda z osób, której udzielono prokury łącznej jest prokurentem; do skutecznego składania oświadczeń woli za przedsiębiorcę konieczne jest złożenie oświadczenia woli zgodnie ze sposobem wykonywania prokury.
Prokura łączna aktualnie może upoważniać do działania:
- tylko z innym prokurentem,
- z innym prokurentem ewentualnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania osobowej spółki handlowej,
- tylko z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania osobowej spółki handlowej.
» oddziałowa - może być to prokura łączna lub samodzielna, ale ograniczona jest ona tylko do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa.

Kogo dotyczą nowe pojęcia?

Według uzasadnienia do nowelizacji, która wprowadziła omawiane zmiany, pojęcie "członków organu zarządzającego" obejmuje w szczególności członków zarządu spółek kapitałowych, spółki partnerskiej, w której ustanowiono zarząd, spółdzielni, stowarzyszeń i fundacji. Z kolei "wspólnikami uprawnionymi do reprezentowania handlowej spółki osobowej" są uprawnieni do reprezentacji wspólnicy spółki jawnej, partnerzy spółki partnerskiej, w której nie ustanowiono zarządu, a także komplementariusze spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej.

Rodzaj prokury do KRS

Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca zobowiązany jest zgłosić do rejestru przedsiębiorców. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 1098 § 2 K.c. zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej oraz prokury, o której mowa w art. 1094 § 11 K.c., także sposób jej wykonywania.

Jak udzielić prokury?

W przypadku powołania prokurenta w spółce handlowej na gruncie przepisów rozróżnia się ustanowienie prokury (dotyczy sfery prowadzenia spraw, por. art. 37 i art. 41, art. 208 § 1 i § 6 K.s.h. - Dz. U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.) i jej udzielenie.

Udzielenie prokury musi nastąpić na piśmie, pod rygorem nieważności. Jest to czynność z zakresu reprezentacji, tj. funkcjonowania spółki na zewnątrz. Dlatego też dokument obejmujący udzielenie prokury powinien być podpisany zgodnie z obowiązującymi w spółce zasadami reprezentacji. W praktyce w niektórych sytuacjach udzielenie prokury zawiera w sobie decyzję o jej ustanowieniu.

Według przepisów K.s.h. od 1 kwietnia 2016 r. spółka jawna, komandytowa i z o.o. mogą ustanowić i zgłosić do KRS prokurę także w trybie S24. Jednak dopiero niedawno w systemie S24 (https://ekrs.ms.gov.pl/) udostępniono możliwość dokonywania zmian za jego pośrednictwem. Mimo to zgodnie z informacjami zamieszczonymi na stronie startowej systemu, nie umożliwia on jeszcze w ramach zmiany danych powołania prokurenta za jego pośrednictwem.

Reprezentacja z K.s.h.

Nowe regulacje modyfikują wyłącznie instytucję prokury. Zmiany te nie dotyczą zasad reprezentacji spółek handlowych wynikających z K.s.h. One bowiem dopuszczają reprezentację mieszaną, tj. przez wspólnika/członka zarządu łącznie z prokurentem (por. art. 30 § 1, art. 205 § 1, art. 373 § 1 K.s.h.).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.)


autor: Ewelina Mentel-Wyrzychowska
Gazeta Podatkowa nr 3 (1357) z dnia 2017-01-09

GOFIN podpowiada

Dowiedz się więcej na temat: KRS | spółki handlowe
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »