Kiedy spółka osobowa może zapłacić podatek wspólnika?
Osobowym spółkom prawa handlowego wolno regulować ze swojego rachunku bankowego zobowiązania podatkowe wspólników. Kwota podatku nie może jednak przekraczać 1.000 zł.
Takie ograniczenie nie dotyczy spółek cywilnych.
Zapłata za wspólnika
Ciężar opłacania podatków (zaliczek na podatki) spoczywa na podatniku. Podatnik powinien te należności uiszczać z własnych środków pieniężnych. Zobowiązania podatkowe mają bowiem charakter osobisty.
Prawo obowiązujące do końca ubiegłego roku nie przewidywało możliwości uregulowania podatku przez kogoś innego niż podatnik. W praktyce - pod wpływem orzecznictwa sądów administracyjnych - uznawano za dopuszczalne wpłaty dokonywane przez tzw. posłańców (wyręczycieli). Mianem tym określano osobę lub podmiot, który za podatnika przekazywał do organu podatkowego kwotę odpowiadającą wysokości podatku, ale czynił to w imieniu podatnika i z jego środków finansowych. Osobowa spółka handlowa, np. jawna czy komandytowa, mogła na tej podstawie (działając jako posłaniec) regulować ze swojego rachunku bankowego zobowiązania podatkowe wspólników, np. zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Zmiany nastąpiły z początkiem bieżącego roku. Osobowe spółki handlowe już oficjalnie mogą opłacać ze swojego konta podatki wspólników. Zezwala na to art. 62b § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej. Taka wpłata jest jednak dopuszczalna, gdy kwota podatku wspólnika nie przekracza 1.000 zł. Uznaje się, że w takich przypadkach wpłata pochodzi ze środków wspólnika, jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do jej przeznaczenia. Dyspozycję przelewu z rachunku bankowego spółki osobowej należy więc tak sporządzić, aby nie było wątpliwości, że kwota przekazana do organu podatkowego ma być przeznaczona na zobowiązanie wspólnika. Wpłata musi przy tym nastąpić z zachowaniem przepisów dotyczących zapłaty podatku przez podatnika, np. dotyczących terminu zapłaty.
Bez opcji posłańca
Nowe regulacje zastępują dotychczasowe praktyki. Spółki osobowe nie mogą powoływać się na fakt, że działają jako posłaniec, aby zapłacić podatek wspólnika przekraczający 1.000 zł.
Takie stanowisko prezentuje również Ministerstwo Finansów. Resort w odpowiedzi z dnia 6 kwietnia 2016 r. na pytanie naszego Wydawnictwa wyjaśnił, że w obecnym stanie prawnym zapłata podatku z rachunku bankowego innego podmiotu jest możliwa tylko w przypadkach wymienionych w art. 62b § 1 Ordynacji podatkowej.
Dla dopuszczalności zapłaty podatku przez kogoś innego niż podatnik nie ma żadnego znaczenia kwestia występowania w charakterze posłańca. Uregulowanie z konta spółki osobowej podatku wspólnika jest niedopuszczalne, jeżeli kwota podatku przekracza 1.000 zł. Płynie z tego również wniosek, że nie wolno "rozbić" podatku na kilka przelewów. Na zapłatę daniny przez inny podmiot niż podatnik pozwolono tylko w przypadku, gdy kwota podatku - a nie wpłaty - nie przekracza 1.000 zł.
Konsekwencje nieuznania wpłaty dokonanej przez spółkę osobową za zapłatę podatku wspólnika są poważne. Zobowiązanie - mimo że organ podatkowy ma na swoim koncie odpowiednią kwotę - uważa się w takiej sytuacji za wymagalne. Wspólnik ma więc obowiązek je uregulować. Jeżeli zapłaty dokonuje po terminie płatności, musi liczyć się z obciążeniami odsetkowymi oraz ryzykiem wymierzenia sankcji karnych skarbowych. Kwota wpłacona przez spółkę osobową powinna być jej natomiast zwrócona.
Konto spółki cywilnej
Inna jest sytuacja wspólników spółki cywilnej. Wspólnicy spółki cywilnej - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą - mogą opłacać podatki ze wspólnego rachunku bankowego. Spółka cywilna to umowa. Strony tej umowy, czyli wspólnicy, zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w oznaczony sposób, w szczególności przez wniesienie wkładów. Spółka cywilna nie posiada na gruncie prawa cywilnego podmiotowości prawnej. Nie założy więc własnego konta. Rachunki bankowe mogą być prowadzone dla jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, ale pod warunkiem, że posiadają one zdolność prawną.
Wspólnicy spółki cywilnej będący osobami fizycznymi mogą natomiast założyć wspólne konto. Przewiduje to art. 51 Prawa bankowego. Każdy ze współposiadaczy ma prawo - o ile umowa zawarta z bankiem nie stanowi inaczej - samodzielnie dysponować środkami pieniężnymi zgromadzonymi na koncie oraz w dowolnym czasie wypowiedzieć umowę ze skutkiem dla pozostałych. Założony na opisanych zasadach wspólny rachunek bankowy jest z prawnego punktu widzenia kontem osób fizycznych - wspólników, a nie spółki cywilnej. Wspólnicy spółki cywilnej mogą z takiego konta regulować swoje daniny. Wpłaty nie są objęte limitami kwotowymi.
| Termin zapłaty podatku | |
| Sposób zapłaty | Termin zapłaty |
| wpłata gotówki w kasie organu podatkowego lub w kasie podmiotu zajmującego się jego obsługą kasową | dzień wpłaty kwoty podatku |
| wpłata gotówki na rachunek organu podatkowego w banku, placówce pocztowej, biurze usług płatniczych, instytucji płatniczej, instytucji pieniądza elektronicznego, SKOK | dzień wpłaty kwoty podatku |
| wpłata z rachunku założonego w banku, instytucji płatniczej, instytucji pieniądza elektronicznego, SKOK | dzień obciążenia rachunku na podstawie polecenia przelewu lub dzień zapłaty za pomocą innego instrumentu płatniczego |
| wpłata z rachunku założonego w banku, instytucji kredytowej, unijnej instytucji płatniczej lub unijnej instytucji pieniądza elektronicznego, niemających siedziby lub oddziału na terytorium Polski | dzień złożenia zlecenia płatniczego, jeżeli wpłacana kwota zostanie uznana na rachunku bankowym organu podatkowego do końca następnego dnia roboczego po złożeniu zlecenia płatniczego (termin ten może być przedłużony o jeden dzień roboczy w przypadku złożenia zlecenia w formie papierowej); w razie przekroczenia tego terminu za termin zapłaty uważa się dzień uznania kwoty na rachunku bankowym organu podatkowego |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.)
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 128 ze zm.)
autor: Małgorzata Żujewska
Gazeta Podatkowa nr 44 (1294) z dnia 2016-06-02