Kilka zakupów w danym dniu opłaconych gotówką a CIT/PIT

Spółka z o.o. dokonuje zakupu materiałów w hurtowni, z którą nie zawarła żadnej umowy ramowej. Zdarza się, że spółka w danym dniu dokonuje kilku zakupów w ww. hurtowni; każda pojedyncza transakcja dokumentowana jest odrębną fakturą. Jednostkowa wartość poszczególnych zakupów nie przekracza 15.000 zł, ale łączna wartość wszystkich zakupów w danym dniu przekracza ten limit. Czy spółka może zaliczyć do kosztów podatkowych wartość ww. materiałów, jeśli faktury dokumentujące ich zakup opłaci gotówką?

Na podstawie art. 15d ustawy o PDOP (i odpowiednio art. 22p ustawy o PDOF), podatnicy nie mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca jednorazowej wartości transakcji przekraczającej 15.000 zł (określonej w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca ww. transakcji została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy - w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego:

• zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
   
• w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody.

Jak wielokrotnie pisaliśmy na łamach naszego czasopisma, ustalenie, co należy rozumieć przez "jednorazową wartość transakcji" na potrzeby podatku dochodowego jest problemowe, ze względu na brak definicji tego pojęcia.

Według organów podatkowych, transakcja to umowa zawierana między przedsiębiorcami w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, której przedmiotem jest odpłatne świadczenie usług/dostaw towarów. Natomiast "jednorazowa wartość transakcji" to ogólna wartość wierzytelności lub zobowiązań, określona w umowie zawartej między przedsiębiorcami.

Tak wynika m.in. z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 12 czerwca 2017 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.7.2017.2.AT, w której organ podatkowy stwierdził:

"(...) jednorazowa wartość transakcji oznacza ogólną wartość wierzytelności lub zobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Przymiot jednorazowości nie odnosi się do liczby płatności, lecz odzwierciedla wymóg powiązania poszczególnych świadczeń w ramach jednego stosunku umownego. Można zatem przyjąć, że jeżeli całkowita wartość transakcji nie wynika wprost z treści umowy, lecz zależy od czasu jej trwania - co dotyczyć może między innymi umów o stałe świadczenie usług zawartych na czas nieokreślony - wówczas należałoby przyjąć, że pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje wynagrodzenie.

(...) w obrocie gospodarczym występują różnego rodzaju umowy, określane częstokroć mianem umów ramowych, które określają warunki udzielania i realizacji zamówień, w tym również ich termin, lecz nie kreują zobowiązania do spełnienia świadczeń o określonej wartości (nie określają minimalnych obrotów). W przypadku takich umów jednorazowa wartość transakcji odnosi się do wartości poszczególnych zamówień. (...)"

W sytuacji, o której mowa w pytaniu, spółka nie zawarła z hurtownią żadnej umowy ramowej. W związku z tym uważamy, że każdy zakup, dokonany przez spółkę w danym dniu w hurtowni jest odrębną transakcją. W związku z tym, jeśli jednorazowa wartość poszczególnych zakupów (transakcji) nie przekracza ww. limitu 15.000 zł, to wartość nabytych materiałów może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów (na zasadach ogólnych), mimo zapłaty za nie gotówką. Nie ma przy tym znaczenia, że łączna wartość wszystkich transakcji w danym dniu przekracza limit 15.000 zł.

Tak też wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 19 września 2017 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.278.2017.1.RK wydanej w podobnej - jak u Czytelnika - sprawie. Organ podatkowy stwierdził:

"(...) jednorazowa wartość transakcji będzie odnosiła się do wartości poszczególnych zamówień. Jeżeli zatem każda z faktur dokumentujących pojedynczą transakcję nie przekroczy wartości 15.000 zł, wówczas nie znajdzie zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, gdy wartość poszczególnych zamówień nie będzie przekraczała kwoty 15.000 zł, to Wnioskodawca jako wspólnik Spółki komandytowej może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartość takiej transakcji dokonywanej bez pośrednictwa rachunku płatniczego, stosownie do Jego udziału w zysku tej Spółki. (...)"

Interpretacja ta została wprawdzie wydana na gruncie ustawy o PDOF, jednak należy mieć na uwadze, że przepisy obu ustaw o podatku dochodowym są w omawianym zakresie zbieżne.

Podobnie wynika z ww. interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 12 czerwca 2017 r. W rozpatrywanej przez organ podatkowy sprawie spółka z o.o. dokonywała co kilka dni zakupów towarów w kilku hurtowniach, przy czym nie zawierała ona z nimi żadnych umów. Kwoty wykazane na fakturach nie przekraczały z reguły 15.000 zł, jednak w miesiącu były to kwoty przekraczające ten limit. Odnosząc się do tej sytuacji organ podatkowy uznał, że w przedmiotowej sprawie każdy zakup należy traktować jako odrębną umowę. Wartość poszczególnych zakupów dokonywanych przez spółkę nie podlega sumowaniu. W konsekwencji, jednorazową wartość transakcji stanowi wartość wynikająca odrębnie z każdego składanego zamówienia czy też dokonywanego zakupu.

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 31 z dnia 2017-11-01

GOFIN podpowiada