Korekta wartości początkowej środka trwałego
Przedsiębiorcy w toku prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej niejednokrotnie wytwarzają we własnym zakresie środki trwałe, które następnie amortyzują. Często się jednak zdarza, że ustalona przez nich wartość początkowa będąca podstawą dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest nieprawidłowa. Dzieje się tak np. w przypadku niezasadnego zaliczenia do takiej wartości wydatków, które nie dotyczyły wytworzenia konkretnego środka trwałego bądź stanowiły koszt ogólnego zarządu - związany z całokształtem prowadzonej działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy zastanawiają się w takich sytuacjach czy mogą skorygować ustaloną już wcześniej wartość początkową.
W myśl z art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z póżn. zm. - dalej jako "ustawa o CIT"), kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16.
Stosownie do art. 16h ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art. 16k, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji, z zastrzeżeniem art. 16e, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór; suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których zgodnie z art. 16 ust. 1 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
W myśl art. 16g ust. 1 pkt 2 i ust. 4 ustawy o CIT za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2-14, uważa się w razie wytworzenia we własnym zakresie - koszt wytworzenia. Za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi, i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się: kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.
Z dniem 31 grudnia 2002 r. uchylony został art. 16g ust. 15 ustawy o CIT, który regulował kwestię dokonania korekty wartości początkowej środków trwałych. W celu ustalenia, czy możliwe jest skorygowanie wartości początkowej należy odwołać się do zasad ogólnych prawa podatkowego. Zgodnie z art. 81 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.
W sytuacji nieprawidłowego ustalenia podstawy dokonywania odpisów amortyzacyjnych (tj. wartości początkowej) zachodzi konieczność dokonania korekty. Błędnie ustalona wartość początkowa i dokonywane od niej odpisy amortyzacyjne mają bowiem bezpośredni wpływ na ustalenie wysokości podatku w nieprawidłowej wysokości. Korekta wartości początkowej skutkuje zmianą wysokości dokonanych odpisów amortyzacyjnych, co z kolei wywiera wpływ na wysokość należnego podatku. W związku z powyższym korekta powinna także dotyczyć dokonanych odpisów amortyzacyjnych, począwszy od momentu rozpoczęcia ich odpisywania (tj. od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dany środek wprowadzono do ewidencji). W wyniku skorygowania wartości początkowej może powstać zaległość podatkowa lub nadpłata. Powyższe rozważania potwierdza interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 11 sierpnia 2009 r. (sygn. ). Stwierdził on, że: "(...) w przypadku zaniżenia wartości początkowej środka trwałego - Spółka powinna dokonać podwyższenia podstawy dokonywania odpisów amortyzacyjnych od dnia przyjęcia środka trwałego do używania (zakładając, że już w tym momencie nastąpiło zaniżenie wartości początkowej) i zwiększyć odpowiednio wartość dokonanych już odpisów amortyzacyjnych za ten okres (...)".
Marcin Parulski, konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
