Mieszany charakter pełnomocnictwa
Postanowieniem z dnia 31 lipca 2007 roku Sąd Rejonowy udzielił przybicia nieruchomości stanowiącej odrębną własność lokalu mieszkalnego wraz z udziałem we wspólnej części budynku i w prawie użytkowania wieczystego terenu na rzecz Jolanty S. Od postanowienia Sądu Rejonowego dłużnik wniósł zażalenie, w którym zarzucił naruszenie art. 759 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego przez nieusunięcie z urzędu spostrzeżonego uchybienia polegającego na bezzasadnym niedopuszczeniu przez komornika do udziału w licytacji Marcina M., pełnomocnika Kamila K. i Marka W., występującego w imieniu "TSP", sp. z o.o., co było skutkiem przyjęcia przez Sąd poglądu, że pełnomocnictwo określone w art. 977 Kodeksu postępowania cywilnego może być udzielone wyłącznie osobom wskazanym w art. 87 k.p.c. Naruszenie to - stosownie do art. 976 k.p.c. - stanowi podstawę do odmowy przybicia.
Rozpoznając zażalenie dłużnika, Sąd Okręgowy powziął pewną wątpliwość, której dał wyraz w przedstawionym Sądowi Najwyższemu zagadnieniu prawnym: "Czy pełnomocnictwo do udziału w przetargu nieruchomości (art. 977 k.p.c.) może być udzielone podmiotowi, który nie należy do kręgu osób określonych w przepisie art. 87 k.p.c.?". W odpowiedzi Sąd Najwyższy podjął uchwałę:
Pełnomocnictwo do udziału w przetargu (art. 977 k.p.c.) może być udzielone podmiotom niewymienionym w art. 87 k.p.c.
Uchwała Sądu Najwyższego z 23 lipca 2008 roku, sygn. akt III CZP 56/08
W swoim krótkim uzasadnieniu Sąd Najwyższy zgodził się z poglądem doktryny, że przepisy o pełnomocnikach procesowych, a w szczególności ograniczenia podmiotowe zawarte w art. 87 Kodeksu postępowania cywilnego, wprowadzone jako namiastka przymusu adwokackiego, dotyczą zastępowania stron - i podejmowania czynności procesowych w ich imieniu - przed sądem. Na podstawie art. 13 § 2 k.p.c. mają one odpowiednie zastosowanie w postępowaniu egzekucyjnym tylko wtedy, gdy w grę wchodzi działanie przed sądem jako organem egzekucyjnym lub sprawującym nadzór nad egzekucją, w tym nadzór instancyjny. Oznacza to, że pełnomocnikiem strony - oraz innej osoby (np. art. 761 k.p.c.) - w postępowaniu przed komornikiem może być każda osoba zdolna do czynności prawnych.
Sąd Najwyższy przyznał ponadto, że pełnomocnictwo z art. 977 k.p.c. ma mieszany charakter, ponieważ jest pełnomocnictwo materialno -prawne, upoważniające do podejmowania czynności w ramach przetargu, a jednocześnie pełnomocnictwo procesowe do dokonania niektórych czynności procesowych w postępowaniu egzekucyjnym, a konkretnie - do wzięcia udziału w licytacji stanowiącej etap egzekucji z nieruchomości. W związku z tym art. 977 k.p.c., który nie zawiera jakichkolwiek ograniczeń podmiotowych, upoważnia do udzielenia pełnomocnictwa także tym osobom mającym zdolność do czynności prawnych, które nie zostały wymienione w art. 87 k.p.c. Sąd Najwyższy wskazał, iż nie istnieją żadne celowościowe lub inne pozanormatywne argumenty przemawiające za tym, aby czynności podejmowane w imieniu licytanta przed komornikiem miały być zastrzeżone wyłącznie dla osób (podmiotów), które mogą pełnić funkcję pełnomocnika procesowego działającego przed sądem (art. 86 k.p.c.).
