Nagroda jubileuszowa
U pracodawcy powódki Barbary S. obowiązuje zakładowy układ zbiorowy pracy, który przewiduje nagrody jubileuszowe. W latach 2004 -2006 stosowanie postanowienia układu w tej części było zawieszone z mocy porozumienia. Powódka Barbara S. osiągnęła 30 -letni okres zatrudnienia w 2005 r., a więc w okresie obowiązywania porozumienia o zawieszeniu stosowania układu w zakresie odnoszącym się do nagród jubileuszowych. Pomimo to Sąd Pracy zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki odpowiednią kwotę tytułem nagrody jubileuszowej za 30 lat pracy.
Pracodawca wniósł apelację. Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy powziął wątpliwość wyrażoną w treści sformułowanego zagadnienia prawnego: Czy zawieszenie stosowania przepisów zakładowego układu zbiorowego pracy na podstawie art. 241[27] § 1 zd. 1 kodeksu pracy, pozbawia świadczeń objętych nim pracowników po upływie okresu jego zawieszenia? W odpowiedzi Sąd Najwyższy podjął uchwałę:
nie nabywa prawa do nagrody jubileuszowej pracownik, który przewidziane w zakładowym układzie zbiorowym pracy warunki do tego świadczenia spełnił w okresie zawieszenia układu (art. 241[27] § 1 i 3 k.p.), chyba że co innego wynika z postanowień układu lub porozumienia o zawieszeniu jego stosowania.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2008 r., sygn. akt II PZP 6/08
Na początku uzasadnieniu Sąd Najwyższy zauważył, iż pytanie Sądu Okręgowego zostało błędnie sformułowane, bowiem właściwie chodziło o to, czy zawieszenie stosowania układu zbiorowego pracy oznacza, że pracownicy w okresie zawieszenia zostają pozbawieni uprawnień wynikających z zawieszonych postanowień układu, czy też oznacza, że pracownicy w okresie zawieszenia nabywają uprawnienia wynikające z zawieszonych postanowień układu, a tylko data wymagalności realizacji tych uprawnień zostaje przesunięta na pierwszy dzień po upływie okresu zawieszenia.
Decydujące argumenty z uzasadnienia przedstawiają się zaś następująco: celem zawieszenia stosowania postanowień układu zbiorowego pracy jest przezwyciężenie trudności finansowych pracodawcy. Jakkolwiek może to oznaczać pogorszenie warunków pracy i płacy, to jednak w sumie takie zawieszenie działa na korzyść ogółu pracowników, gdyż chroni miejsca pracy. Zatem skoro taki jest cel zawieszenia, to normalnym jest, że zawieszenie z reguły oznacza obniżenie wynagrodzeń oraz innych świadczeń ze strony pracodawcy - te ostatnie mogą być nawet zupełnie zawieszone, a nie tylko obniżone. Zawieszenie stosowania układu oznacza automatyczną zmianę - pogorszenie sytuacji pracownika.
Zawieszenie stosowania postanowień układu działa w ten sposób, iż jego postanowienia ulegają albo uchyleniu albo czasowej modyfikacji. Gdy dochodzi do ich całkowitego uchylenia, to danego postanowienia się nie stosuje, a co za tym idzie - pracownik nie nabywa przewidzianych w nim uprawnień. Nie obowiązuje, bowiem przepis stanowiący podstawę takich uprawnień. Wykładnia zgodnie, z którą zawieszenie stosowania układu zbiorowego prowadzi tylko do przesunięcia daty wymagalności uprawnień, byłaby sprzeczna nie tylko z brzmieniem art. 241[3] § 3, który wyraźnie stanowi o niestosowaniu z mocy prawa w okresie zawieszenia układu zawieszonych postanowień układowych, a nie o odroczeniu realizacji zobowiązań pracodawcy, ale także z celem instytucji zawieszenia. Samo tylko przesunięcie wymagalności nie poprawiłoby bowiem sytuacji finansowej pracodawcy.
Nie ma żadnych argumentów przemawiających za tym, by postanowienia układu dotyczące nagrody jubileuszowej traktować w inny sposób. Jeśli pracownik nabył prawo do nagrody w chwili, gdy układ był zawieszony, to należy tę sytuację traktować tak, jakby postanowień o nagrodzie zupełnie nie było.
Sąd Najwyższy zastrzegł jednak, iż z brzmienia postanowień o nagrodzie jubileuszowej może wynikać do innego. Otóż odwieszenie stosowania układu w części dotyczącej nagród jubileuszowych stwarza taką sytuację, jakby postanowienia te weszły w życie. Tymczasem postanowienia układu mogą być sformułowane tak, iż pracownik nabywa prawo do nagrody nie w chwili spełnienia określonych warunków, lecz w chwili wejścia w życie przepisów układu. Ponadto kwestię tę może regulować porozumienie o zawieszeniu stosowania układu.
