Nie dają za wygraną

Opodatkowanie reprezentacji i reklamy na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych i najszerzej opisywanym z zagadnień z zakresu podatku VAT.

Generalne stanowisko organów podatkowych w tym zakresie nie ulega modyfikacjom niezależnie od zmian jakie nastąpiły w związku z nowelizacją ustawy z dnia 11 marca 2004 r. obowiązującą od dnia 1 czerwca 2005 r. w zapisach art. 7 ust. 3 powołanej ustawy, stanowiska ETS odnośnie zasad dotyczących opodatkowania reprezentacji i reklamy reprezentowanego w orzecznictwie oraz przepisów regulujących omawiane zagadnienie w VI Dyrektywie.

Przykładem konsekwencji organów podatkowych w omawianym zakresie jest postanowienie Naczelnika Drugiego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Bielsku-Białej wydane w odpowiedzi na pytanie podatnika złożone w trybie art. 14a Ordynacji podatkowej.

Pytanie dotyczyło opodatkowania podatkiem VAT nieodpłatnego przekazania kontrahentom własnych produktów oraz innych towarów w celu utrzymania dobrych stosunków z obecnymi kontrahentami jak również z chęci pozyskania nowych klientów.

Według wyjaśnień spółki, własne produkty to wyroby wyprodukowane przez spółkę, jak i inne towary nabywane wyłącznie w celu nieodpłatnego przekazania kontrahentom bądź ich przedstawicielom, głównie upominki reklamowe, nie stanowiące prezentów małej wartości. Zdaniem podatnika tego rodzaju przekazanie, które związane jest z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą, nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Organ podatkowy był jednak odmiennego zdania. W uzasadnieniu swojego stanowiska, Naczelnik US wskazał, że celem implementacji art. 5(6) VI Dyrektywy do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w postaci art. 7 było opodatkowanie wykorzystania przez podatnika dla jego prywatnych celów oraz celów pracowniczych i innych, towarów stanowiących składniki jego majątku, w stosunku do których przysługiwało mu całkowite lub częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Zdaniem Naczelnika US, powołany przepis ustawy zrównuje w prawach i obowiązkach podatkowych podmiot, który przeznacza towary wchodzące w skład przedsiębiorstwa na cele prywatne oraz osoby będące ostatecznymi konsumentami towaru.

Brak takiego przepisu mógłby, w ocenie organu podatkowego, spowodować wykorzystanie konstrukcji podatku VAT do unikania obciążenia konsumpcji, tj. podatnik mógłby odliczyć podatek naliczony przy zakupie danego towaru, a następnie nie musiałby opodatkować np. jego zużycia na cele prywatne. Tym samym efektywnie żaden z uczestników obrotu gospodarczego nie poniósłby ekonomicznego ciężaru podatku VAT.

W ocenie organu zasada ogólna zgodnie z którą opodatkowaniu podlega jedynie odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług, ulega modyfikacji na skutek wprowadzenia przepisu szczególnego art. 7 ust. 2, zrównującego pewne czynności z dostawą za wynagrodzeniem, w tym pewne czynności nieodpłatne. Kolejny wyjątek wprowadza również art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. związany z wyłączeniem z opodatkowania pewnej kategorii czynności nieodpłatnych.

Zdaniem Naczelnika US, skoro ust. 2 powołanej ustawy wprowadza wyjątek od zasady ogólnej, to zgodnie z założeniem racjonalnego ustawodawcy, stany faktyczne, których ten wyjątek dotyczy muszą być ujęte w normie prawnej od której przewidziano wyjątek.

Konkludując, organ podatkowy uznał, że przekazanie przez podatnika drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek zarówno na cele związane jak i nie związane z prowadzonym przedsiębiorstwem nie stanowi dostawy towarów podlegającej opodatkowaniu VAT. Opodatkowaniu podlega natomiast każde inne przekazanie towarów nie spełniających powyższych kryteriów, jeżeli przy ich nabyciu podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących ich zakup.

Co ciekawe, powyższa konkluzja wynika z wywodu przeprowadzonego przez organ podatkowy, w którym organ ten stwierdza między innymi, że literalna interpretacja przepisu art. 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. dotycząca przekazania bez wynagrodzenia przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa w formie drobnych prezentów (darowizn) przekraczających małą wartość oraz nie mających statusu próbek na cele związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, może prowadzić do wniosku, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie towary przekazane na cele inne niż związane z działalnością gospodarczą.

Z wydanego postanowienia wynika jednak, że literalna wykładnia przepisu nie jest wystarczająca dla organu do uznania treści jaką w sobie ten przepis zawiera i wymaga wykładni logicznej, zgodnie z którą za dostawę towarów należy uznać również nieodpłatne zbycie towarów, które nastąpiło w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Idąc przykładem śląskiego urzędu skarbowego, każdy podatnik w zależności od tego czy dany przepis będzie potwierdzał stanowisko przez niego reprezentowane, czy nie, będzie mógł uznać, że i tak nie ma zastosowanie literalne brzmienie tego przepisu i dokonać własnej logicznej jego interpretacji. Oczywiście wiadomo z korzyścią dla kogo.