Nowe zasady rozliczeń podatku VAT w zakresie świadczenia usług na ruchomym majątku rzeczowym

Począwszy od dnia 1 stycznia 2010 r. istnieć będą odmienne zasady opodatkowania usług na majątku ruchomym w zależności od tego czy są one świadczone na rzecz podatnika (a więc podmiotu, który prowadzi działalność gospodarczą) czy też podmiotu niebędącego podatnikiem (najczęściej na rzecz osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej).

Przy czym przypomnijmy, iż przez usługi na ruchomym majątku rzeczowym, należy rozumieć świadczenia mające na celu wytworzenie (przetworzenie), uszlachetnianie, przerób, serwis, ulepszenie, usługi montażowe i instalacyjne towarów z materiałów powierzonych.

Usługi na majątku ruchomym świadczone na rzecz podatników

Obecnie decydujące znaczenie dla sposobu rozliczenia ww. usług ma status ich nabywcy (usługobiorcy). Jeżeli nabywcą tego rodzaju usługi jest podatnik podatku VAT (tj. podmiot, o którym mowa w art. 28a ustawy), wówczas usługa podlega opodatkowaniu w państwie, w którym nabywca posiada swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania. Zasada ta wynika z treści art. 28b ust. 1 ustawy o VAT (przepis dodany nowelizacją), który stanowi, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania. Jednakże, w razie, gdy ww. usługa byłaby świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności podatnika (usługobiorcy), które znajdowałoby się w innym miejscu niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, wtenczas za miejsce świadczenia usługi uznać należałoby stałe miejsce prowadzenia działalności (art. 28b ust. 2 ustawy o VAT).

Mając na względzie powyższe uznać trzeba, iż w przypadku, kiedy nabywcą usługi jest podatnik podatku VAT (z zasady podmiot gospodarczy), usługa ta podlega wówczas opodatkowaniu w kraju, w którym usługobiorca posiada siedzibę ewentualnie stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego świadczona jest ww. usługa. Rozliczenia podatku VAT w owym państwie dokona usługobiorca. Nie ma przy tym znaczenia, gdzie usługa na majątku ruchomym jest faktycznie wykonywana ani też czy towar, na którym ją wykonywano został następnie wywieziony do innego kraju.

Przykład

Polska firma wykonuje specjalistyczne naprawy maszyn na rzecz kontrahenta z Niemiec (podatnika podatku od wartości dodanej). Usługa ta będzie opodatkowana w kraju siedziby (na zasadzie importu usług). Dla polskiej firmy będzie to tak zwany eksport usług. Polska firma udokumentuje wykonaną usługę poprzez wystawienie faktury ze wskazaniem, że podatek VAT rozliczy nabywca (tak zwana faktura VAT NP). Niemiecka firma obowiązana będzie opodatkować nabytą usługę na majątku ruchomym w Niemczech nawet wtedy, gdy towary na których te usługi wykonano nie zostaną wywiezione z Polski.

Przykład

Polska Spółka A nabyła od litewskiego kontrahenta (podatnika) usługę uszlachetniania towarów. Usługa została przez kontrahenta wykonana na terytorium Polski. W analizowanym przypadku, Spółka A obowiązana będzie rozliczyć ww. transakcję na terytorium Polski (w ramach importu usług). Miejscem świadczenia (czyli krajem opodatkowania) tej usługi jest bowiem kraj, gdzie nabywca posiada siedzibę. Dla obowiązku rozliczenia importu usług przez Polską firmę nie ma znaczenia okoliczność, gdzie ww. usługa została wykonana.

Usługi na majątku ruchomym świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami

Przepisy obowiązujące od dnia 1 stycznia 2010 r. przewidują, że w przypadku świadczenia na rzecz podmiotów niebędących podatnikami usług na rzeczowym majątku ruchomym miejscem świadczenia jest miejsce, w którym usługi są faktycznie wykonywane (art. 28h znowelizowanej ustawy). Warto tu również podkreślić, że opodatkowanie usług na majątku ruchomym w miejscu ich faktycznego wykonywania wystąpi niezależnie od tego czy towar na którym świadczono te usługi pozostanie w kraju w którym wyświadczono tę usługę czy też zostanie on po wykonaniu tych usług przewieziony do innego kraju.

Przykład

Polska Firma X wykonała w prowadzonym w Toruniu warsztacie usługę naprawy samochodu osobowego na rzecz Pana Y, który jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej zamieszkałą w Belgii. W takim wypadku usługa jest faktycznie wykonywana w Polsce (warsztat w Toruniu). W związku z faktem, że nabywcą jest podmiot niebędący podatnikiem usługa ta winna być opodatkowana w Polsce nawet wtedy, gdy Pan Y wróci naprawionym samochodem do Belgii. Firma X obowiązana jest więc do opodatkowania usługi naprawy w Polsce oraz rozliczenia z tego tytułu należnego podatku VAT.

Przykład

Pan Kowalski (osoba nieprowadząca działalności gospodarczej) zlecił czeskiej firmie usługę poprawy parametrów laptopa. Usługa ta zostanie faktycznie wykonana na terytorium Czech, a po jej wykonaniu laptop zostanie przesłany do Polski. W takim wypadku usługa będzie opodatkowana w Czechach, a należny podatek VAT zostanie rozliczony przez czeską firmę.

Porównując nowe i dotychczasowe regulacje normujące zasady opodatkowania usług na majątku ruchomym świadczone pomiędzy podatnikami widoczny jest brak specjalnych regulacji dotyczących miejsca świadczenia tych usług po dniu 1 stycznia 2010 r. Zasadą więc będzie to, że podatnik będący nabywcą usług świadczonych na majątku ruchomym obowiązany będzie do rozliczenia podatku VAT. Usługa ta więc opodatkowana będzie w kraju siedziby (miejsca zamieszkania) usługobiorcy. Jeżeli usługa jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, to wówczas usługa ta winna być opodatkowana w kraju w którym usługobiorca ma stałe miejsce prowadzenia działalności. Warto podkreślić, że opodatkowanie usług świadczonych na majątku ruchomym będzie mieć miejsce w kraju usługobiorcy niezależnie od miejsca faktycznego wykonywania tych usług jak również bez znaczenia jest to czy towary na których wykonano usługi będą przewiezione do kraju usługobiorcy.

Autorzy: Łukasz Mazur, doradca podatkowy, prezes zarządu ECDDP Sp. z o.o.,

Piotr Paszek, doradca podatkowy ECDDP Sp. z o.o.