Opodatkowanie premii pieniężnych

Zagadnienie opodatkowania premii pieniężnych od lat poróżnia podatników i organy skarbowe a problematyka ta uwidacznia się bardzo mocno w branży farmaceutycznej. Ma to związek z stosowną przez producentów praktyką udzielania premii pieniężnych dla tych hurtowni, które sprzedały dużą ilość danego produktu. Sytuacje zaostrza dodatkowo fakt, iż przedstawione Ministerstwo Finansów stanowisko wydaje się być sprzeczne z zasadami unijnymi i orzecznictwem ETS.

W urzędowej interpretacji Ministra Finansów z dnia 30 grudnia 2004 r. (sygn. PP3-812-1222/2004/AP/4026) stwierdzono, że skutki podatkowe wypłacenia nabywcom premii pieniężnych powinny być ustalane dla każdej czynności odrębnie. Należy jednak przede wszystkim rozważyć, czy otrzymywane przez nabywcę świadczenie dotyczy konkretnych dostaw, czy też jego wypłata następuje w związku ze wszystkimi dostawami w określonym czasie. W tym drugim przypadku (tj. w przypadku świadczeń wypłacanych kontrahentowi następczo za osiągnięcie przez niego oznaczonego poziomu obrotów w określonym czasie) otrzymane świadczenie należy traktować jako odpłatność za usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tak więc, zdaniem Ministerstwa jeżeli premie pieniężne wypłacane są nabywcy leków za zakupy o określonej wartości i w odpowiednio dużej ilości to nie są one związane z żadną konkretną dostawą, lecz z określonymi zachowaniami nabywcy i w związku z tym jako świadczenie usług podlegają VAT.

Stosownie do przedstawionej interpretacji w przypadkach, w których świadczenia przyznawane hurtowniom farmaceutycznym mają charakter premii pieniężnych, hurtownie, jako beneficjenci premii, powinny wystawić na rzecz producentów faktury VAT. Faktury powinny dokumentować wykonanie przez hurtownie usług, za które zapłatę stanowi premia pieniężna.

Tymczasem orzecznictwo europejskie zajmuje w tej sprawie zupełnie odmienne stanowisko. W wyroku w sprawie R. J. Tolsma (C-16/93) Trybunał uznał, iż nie można mówić o świadczeniu usług za wynagrodzeniem w sytuacji gdy nabywca nie żądał wynagrodzenia a kwoty jakie otrzymał były wypłacane dobrowolnie. Aby można było mówić o usługach wykonywanych za wynagrodzeniem musi istnieć bezpośredni związek prawny między wykonywaną usługą i otrzymywanym wynagrodzeniem.

Kolejnym orzeczeniem wskazującym, iż zachęta pieniężna w postaci premii nie może być traktowana jako zapłata z tytułu świadczenia usług jest orzeczenie w sprawie C-409/98 Mirror Group. Sprawa ta dotyczyła podatnika, który otrzymał premię z tytułu podpisania długoterminowej umowy najmu powierzchni biurowej. Trybunał uznał, iż tego typu wynagrodzenie nie może być interpretowane jako zapłata za świadczenie usług w rozumieniu VI Dyrektywy. Najemca podjął decyzje o zostaniu klientem wynajmującego w sposób dobrowolny i nie było jego zamiarem otrzymanie jakichkolwiek finansowych korzyści w zamian za podpisanie umowy.

Podobne wnioski płyną z orzeczenia ETS w sprawie Elida Gibbs (C-317-94). Trybunał uznał, iż nie można mówić o świadczeniu usług gdy nie jest możliwe przyporządkowanie danej premii pieniężnej do konkretnej dostawy towarów.

Tak wyraźna rozbieżność pomiędzy stanowiskiem polskiego Ministerstwa Finansów a orzecznictwem ETS powinna zachęcić podatników do obrony swoich praw przed Trybunałem Sprawiedliwości.