Podatek transportowy zasili kasy gmin

Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2002 r. nr 9, poz. 84 - zobacz pdf) przedmiotem opodatkowania podatkiem od środków transportowych są:
- samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 tony i wyższej,
- ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i wyższej,
- przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i wyższą,
- autobusy.

Nawet milion pojazdów

Ministerstwo Finansów nie zna liczby podatników podatku od środków transportowych, ale z naszych obliczeń wynika, że daninie tej może podlegać nawet milion pojazdów. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, w grudniu 2003 r. zarejestrowanych było w Polsce ponad 300 tys. samochodów ciężarowych o ładowności przekraczającej 3,5 t, niemal 700 tys. naczep i przyczep ciężarowych i ponad 80 tys. autobusów.

Zobowiązani do zapłaty podatku od środków transportowych są ich właściciele oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, na które środek transportowy został zarejestrowany.

Od 2003 r. w miejsce wcześniejszych wykazów środków transportowych składa się deklaracje DT-1 wraz z załącznikami DT-1/A (można je znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Finansów w dziale podatki/formularze). Przyjmują je organy właściwe w sprawach dla podatku od środków transportowych, czyli wójt (burmistrz, prezydent miasta) gminy, na terenie której znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika. Jeżeli środek transportowy stanowi współwłasność, organem właściwym jest organ podatkowy odpowiedni dla jednostki organizacyjnej lub osoby, która została wpisana jako osoba pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu. Natomiast gdy właścicielem pojazdu jest przedsiębiorstwo wielozakładowe lub podmiot, w skład którego wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne - deklaracje będzie przyjmował organ, na terenie którego znajduje się zakład lub jednostka organizacyjna posiadająca opodatkowany pojazd.

Trzeba złożyć deklarację

Deklaracje należy złożyć do 15 lutego (w przypadku nadania pocztą liczy się data stempla pocztowego), a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - w ciągu 14 dni po dniu, w którym zaistniały "okoliczności" uzasadniające powstanie tego obowiązku. Do okoliczności takich zalicza się np. wygaśnięcie lub powstanie obowiązku podatkowego w trakcie roku podatkowego lub konieczność złożenia korekty deklaracji.

Obowiązek podatkowy w przypadku nabycia nowego środka transportowego wcześniej niezarejestrowanego powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pojazd został zarejestrowany. W przypadku nabycia pojazdu zarejestrowanego już wcześniej obowiązek podatkowy powstaje pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pojazd został nabyty lub ponownie dopuszczony do ruchu po upływie okresu, na jaki została wydana decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu tego pojazdu z ruchu drogowego. Obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym pojazd został wyrejestrowany lub wydana została decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu. W przypadku zmiany właściciela środka transportowego obowiązek podatkowy ciąży na poprzednim właścicielu do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie własności. Jeżeli obowiązek podatkowy wygasł lub powstał w trakcie roku podatkowego, podatek płaci się proporcjonalnie w stosunku do liczby miesięcy, w których obowiązek podatkowy nie istniał.

Stawki podatku uchwala rada gminy w granicach zakreślonych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Ustawa określa górne i dla niektórych rodzajów pojazdów także dolne granice stawek podatku (w zależności od liczby osi i ładowności). Na przykład podatek od samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie od 3,5 tony do 5,5 tony nie może być wyższy niż 640,37 zł. W przypadku ciężarówek o dopuszczalnej masie przekraczającej 9 ton maksymalna stawka podatku może wynieść 1270,83 zł. Rada gminy może różnicować stawki, uwzględniając w szczególności wpływ pojazdu na środowisko naturalne, rok produkcji albo liczbę miejsc do siedzenia.

Podatnicy podatku od środków transportowych najczęściej mają problem z określeniem, czy samochody ciężarowe o masie dokładnie 3,5 t także podlegają podatkowi. Zgodnie z opiniami ekspertów, stanowiskiem ministra finansów i orzecznictwem NSA od pojazdów takich trzeba zapłacić podatek.

W dwóch ratach

Podatek wpłaca się w dwóch ratach, w terminach do 15 lutego i 15 września każdego roku, na rachunek budżetu gminy, na terenie której znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika. W przypadku niewpłacenia raty podatku deklaracja będzie stanowić podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego. Podatek powinien zostać wpłacony bez wezwania na rachunek gminy, w której podatnik ma siedzibę lub miejsce zamieszkania.

Podatnicy, którzy wykorzystują środki transportu w tzw. transporcie kombinowanym (z wykorzystaniem kolei), dostaną zwrot części podatku. Muszą jednak przedstawić stosowne dokumenty przewozowe świadczące o dokonaniu przewozów koleją.

Marcin Musiał