Podatkowe skutki wystąpienia ze spółki cywilnej
Ze względu na niskie koszty rozpoczęcia i prowadzenia, możliwość korzystania przez wspólników ze zryczałtowanych form opodatkowania i proste zasady księgowości spółka cywilna jest popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej.
Nie posiada ona osobowości ani zdolności prawnej. Oznacza to, że nie może ona we własnym imieniu nabywać praw ani zaciągać obowiązków. Art. 869 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz.93 z późn. zm.) dopuszcza możliwość wystąpienia wspólnika ze spółki. Art. 871 § 1 Kodeksu cywilnego stwierdza, że wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w braku takiego oznaczenia - wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia.
Zgodnie z dyspozycją art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm. - dalej jako "ustawa o PIT"), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów o których mowa w treści art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Należy zwrócić uwagę na fakt, że ustawodawca w przypadku spółki osobowej przewidział zwolnienie podatkowe dotyczące zwrotu podatnikowi wniesionych do niej wkładów. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 50 ww. ustawy zwalnia od podatku dochodowego przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni albo wkładów w spółce osobowej, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni albo wkładów do spółki osobowej. Należy zaznaczyć, że powyższy przepis znajdzie zastosowanie w odniesieniu do spółki cywilnej z uwagi na fakt, że jest ona zaliczana do osobowych spółek prawa cywilnego. W rezultacie podatnik, któremu zwrócono wkłady wniesione do spółki cywilnej nie będzie zobowiązany do zapłaty z tego tytułu podatku dochodowego.
Jednakże jak wyjaśnia Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, w interpretacji z dnia 30 kwietnia 2010 r. (sygn. IPPB1/415-94/10-5/MT) nadwyżka wypłacona występującemu wspólnikowi ponad wartość wniesionego przez niego do spółki cywilnej wkładu, będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT. Dochody z praw majątkowych podlegają kumulacji z innymi dochodami i należy je wykazać w zeznaniu rocznym.
W omawianej interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej, wskazuje również, że art. 9 ust. 3 ustawy o PIT, pozwala odliczyć od dochodu stratę, tylko wtedy gdy strata i dochód pochodzą z tego samego źródła - w rozumieniu źródeł dochodu określonych w art. 10 ustawy o PIT. Dlatego nie można pomniejszyć przychodu z nadwyżki wypłaconej byłemu wspólnikowi, o stratę jaką poniosła spółka z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Jednak - jak zauważa organ podatkowy - nic nie stoi na przeszkodzie aby stratę taką odliczyć od dochodu osiąganego przez tego samego podatnika, z innej działalności gospodarczej, prowadzonej równocześnie z udziałem w spółce cywilnej.
Konkludując, wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej i zwrot wniesionych przez niego wkładów nie zawsze spowoduje konieczność zapłaty z tego tytułu podatku dochodowego. Podatnik może skorzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o PIT, o ile spółka zwróci mu wkłady w takiej wysokości, w jakiej zostały przez niego wniesione. Jeżeli ich wartość okaże się większa, nadwyżka podlegać będzie opodatkowaniu jako przychód z praw majątkowych, z zastosowaniem skali podatkowej.
Marcin Parulski
Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.
