Pracownicy zapłacą podatek dochodowy za dowóz do miejsca pracy

Dotyczy to głównie większych zakładów, których pracownicy zamieszkują poza miejscowością, w której mieści się siedziba firmy. Dowóz pracowników może mieć charakter trwały np. przez cały rok, bądź też tymczasowy np. zimą z uwagi na panujące warunki atmosferyczne i trudności z dojazdem do miejsca pracy. Najczęstszą formą wynagrodzenia za wykonanie usługi przez firmę transportową na rzecz pracodawcy jest stawka zryczałtowana np. za każdy dzień wykonania usługi, bez względu na ilość korzystających z dowozu osób.

Na tym tle wciąż dochodzi do sporów pomiędzy podatnikami uważającymi, że takie świadczenie ze strony pracodawcy nie powinno być uwzględniane w ich przychodzie, a organami podatkowymi reprezentującymi stanowisko zdecydowanie bardziej profiskalne.

Podatnicy uważają, że przychód nie jest kategorią zbiorową, lecz ma charakter indywidualny. Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wyłącznie dochody rzeczywiście uzyskane przez konkretnego podatnika (nie hipotetyczne, czy też "uśrednione"), ustawa zaś nie przewiduje żadnych wyłączeń od tej zasady. Konsekwentnie, aby pracodawca prawidłowo obliczył i odprowadził zaliczkę na podatek dochodowy, konieczne jest ustalenie dochodu konkretnego pracownika. W efekcie podatnicy twierdzą, że fakt udostępnienia pracownikom możliwości skorzystania z nieodpłatnego przejazdu do miejsca pracy- przy czym zapłata z przewoźnikiem za usługę transportową rozliczana jest w sposób ryczałtowy i nie pozwala na ścisłe określenie wartości tego świadczenia dla konkretnego pracownika - nie powoduje po stronie tego pracownika przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Organy podatkowe stoją na stanowisku, iż w praktyce w pojęciu przychodu, o którym mowa w art. 12 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm. dalej jako ustawa o PIT), mieści się każda realna korzyść jaką uzyskał bądź uzyska podatnik. Do tych korzyści zaliczyć należy również wartość zindywidualizowanego świadczenia w postaci dowozu pracownika do pracy jak i z pracy na koszt pracodawcy. Pracownik otrzymuje bowiem konkretną korzyść finansową w postaci możliwości skorzystania z oferowanego przez pracodawcę transportu. Tym samym pracownik otrzymuje świadczenie, które powoduje u niego przysporzenie w majątku w postaci możliwości korzystania z usług, za które nie zapłacił. Wobec braku przepisów zwalniających je z opodatkowania stanowią one, co do zasady, przychód podatkowy.

Co więcej zdaniem organów podatkowych, w przypadku usług zakupionych przez pracodawcę na rzecz pracowników, w tym także usług transportowych - wartość pieniężną tych świadczeń dla celów podatkowych ustala się wg ceny ich zakupu (art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy o PIT). Na gruncie prawa podatkowego przychodem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest bowiem każda forma przysporzenia majątkowego, tzn. zarówno pieniężna, jak i niepieniężna. Nieodpłatnym świadczeniem pracodawcy na rzecz swoich pracowników nie jest, zdaniem organów, faktyczne skorzystanie przez pracowników z przejazdu, lecz sam fakt zapewnienia im dojazdu do pracy i z pracy. W związku z tym, przychodem nie będzie wartość faktycznie wykorzystanych usług przewozowych, lecz wartość świadczenia uzyskiwanego przez pracownika, jakim jest możliwość skorzystania z takich usług. O powstaniu obowiązku podatkowego po stronie pracownika nie decyduje okoliczność ile razy pracownik faktycznie skorzystał z przewozu zorganizowanego przez zakład pracy (w ramach umowy zawartej z przewoźnikiem), ale sam fakt otrzymania od pracodawcy świadczenia w postaci możliwości korzystania z takiej usługi. Zatem nie stoi na przeszkodzie fakt, iż usługa adresowana jest do grupy, a nie imiennie oznaczonego adresata. Fakt skorzystania bądź nie przez pracownika z oferowanej usługi pozostaje bez wpływu na sposób opodatkowania wskazanych świadczeń. Pracownik otrzymuje nieodpłatne świadczenie w miesiącu, za który wnioskodawca wykupił przewóz w środkach transportu - wtedy bowiem pracownik otrzymał możliwość skorzystania (nieodpłatnie) ze środków transportu opłacanych przez pracodawcę. Opłata taka jest bowiem formą zapłaty za usługi (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 3 lutego 2010 r. znak IPPB4/415-761/09-2/JK2).

Powyższe stanowisko nie znajduje jednak potwierdzenia w judykaturze sądów administracyjnych. Z orzecznictwa sądowego wynika bowiem, iż w przypadku nieodpłatnego świadczenia jakim jest dowóz pracowników do miejsca pracy, opodatkowaniu może podlegać tylko przychód rzeczywiście otrzymany, a nie możliwy do otrzymania (sygn. akt III SA/Wa 1476/07, sygn. akt I SA/Gd 56/09, sygn. akt I Sa/Gi 1123/08).

Jarosław Włoch, aplikant radcowski, konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

^{Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}