Prześwietlić zwrot VAT-u

Kontrola ta dotyczy zwrotów dokonywanych w terminie 60-dniowym, jak również 25-dniowym czy też 180-dniowym.Sprawdzanie zasadności zwrotu odbywa się w tzw. postępowaniu wyjaśniającym, które następuje w ramach czynności sprawdzających. Czynności te mogą być prowadzone w każdym czasie i to nawet kilkakrotnie w tej samej sprawie do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Ze względu na swój charakter mogą być jednak wykonywane tylko do czasu wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej.

Organy podatkowe pierwszej instancji dokonują czynności sprawdzających, mających m.in. na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami. Oznacza to, że chodzi tu w szczególności o ocenę, czy dane wynikające ze złożonej przez podatnika deklaracji pokrywają się zarówno z danymi zawartymi w prowadzonych przez podatnika ewidencjach, jak i dokumentach źródłowych oraz ze stanem faktycznym.

Organ podatkowy może np. w razie wątpliwości co do poprawności złożonej deklaracji wezwać do udzielenia, w wyznaczonym terminie, niezbędnych wyjaśnień lub uzupełnienia deklaracji, wskazując przyczyny podania w wątpliwość rzetelności zawartych w niej danych (art. 274a § 2 Ordynacji podatkowej - Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.). Może również wezwać podatnika np. do przedstawienia faktur potwierdzających nabycie środków trwałych, w przypadku kiedy stara się on z tego tytułu o zwrot.

Przedłużenie terminu zwrotu

Zobowiązanie podatkowe, kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku przyjmuje się w kwocie wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określi je w innej wysokości. Wynika to z art. 99 ust. 12 ustawy o VAT.

Oznacza to, że deklaracja VAT składana przez podatnika korzysta z domniemania prawdziwości. Dlatego też, jeżeli dane z niej wynikające nie budzą wątpliwości organów podatkowych, przyjmuje się, iż są zgodne ze stanem faktycznym. Jednak nie wyłącza to możności późniejszego jej zweryfikowania w toku kontroli podatkowej.

Pamiętać należy, że szczególną uwagę organy podatkowe przykładają do deklaracji, w których podatnik wykazuje kwotę do zwrotu na rachunek bankowy. Ponadto gdy złożona deklaracja z wykazaną kwotą zwrotu budzi wątpliwości, organ podatkowy może przedłużyć termin dokonania zwrotu w sytuacji, gdy jego zasadność wymaga sprawdzenia.

Najczęściej organy podatkowe korzystają z tej możliwości w przypadku żądania zwrotu w terminie 25 dni od dnia złożenia rozliczenia. Nieraz jest to zbyt krótki czas, aby urząd skarbowy mógł sprawdzić wszystkie okoliczności związane z wykazaną kwotą zwrotu. W sytuacji gdy przeprowadzone postępowanie wykaże zasadność zwrotu, urząd skarbowy wypłaca podatnikowi należną kwotę wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia płatności podatku lub jego rozłożenia na raty.Przesłanką przedłużenia terminu zwrotu jest więc bądź czasochłonność, bądź też wynik czynności sprawdzających dokonywanych przez organ podatkowy.

Forma przedłużenia terminu zwrotu

Przedłużając termin zwrotu organ podatkowy wydaje postanowienie, na które służy zażalenie na podstawie art. 274b Ordynacji podatkowej.

Ważne jest to, że postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu musi zostać wydane i doręczone stronie do czasu upływu terminu przewidzianego na dokonanie zwrotu. Po upływie tego terminu nie wywołuje już bowiem żadnych skutków prawnych.

Jednak warto podkreślić, że ani przepisy ustawy o VAT (art. 87 ust. 2 ustawy), ani przepisy Ordynacji podatkowej nie określają wprost ram czasowych dla dokonywania czynności sprawdzających. Nie można zatem jednoznacznie określić, do jakiego czasu organ podatkowy może przedłużyć termin zwrotu podatku (problem ten stał się przedmiotem wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Finansów).

Odsetki za zwrot po terminie

Z uwagi na to, że przepisy o VAT określają terminy zwrotów VAT, organy podatkowe ponoszą odpowiedzialność za nieterminowe dokonanie zwrotu. Jak wynika z art. 87 ust. 7 ustawy o VAT, niezwróconą w ustawowym terminie kwotę zwrotu bezpośredniego traktuje się jako nadpłatę podatku podlegającą oprocentowaniu w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej.

Natomiast w sytuacji gdy termin zwrotu został przedłużony na podstawie art. 87 ust. 2 ustawy o VAT i gdy przeprowadzone postępowanie wykaże, że zwrot zadeklarowany przez podatnika był zasadny, organ podatkowy będzie musiał wypłacić podatnikowi należną kwotę wraz z odsetkami. Odsetki naliczane są w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia terminu płatności podatku lub rozłożenia na raty.

WSA o przedłużeniu 180-dniowego terminu zwrotu

Jak wspomniano wcześniej, przedłużenie tego terminu w praktyce zdarza się dość rzadko, jednak jego zasadność może budzić wątpliwości. Dowodem tego może być wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 18 lipca 2007 r., sygn. akt I SA/Sz 25/07.

W sprawie rozstrzyganej przez Sąd organy podatkowe przedłużyły podatnikowi 180-dniowy termin zwrotu bezpośredniego. Zachowały przy tym prawidłową formę tej czynności. Podatnik uznał jednak, że przepis art. 87 ust. 3 ustawy o VAT nie uprawnia organu podatkowego do przedłużenia terminu 180-dniowego. Przepis ten bowiem dotyczy wyłącznie zasadniczego, czyli 60-dniowego terminu zwrotu.

WSA w Szczecinie oddalił skargę podatnika. Sąd stwierdził, że organy podatkowe mają prawo do przedłużenia zarówno 25-dniowego, 60-dniowego jak i 180-dniowego terminu zwrotu VAT. Uznał, że art. 87 ust. 2 ustawy o VAT składa się z kilku norm prawnych. Jedną z nich jest możliwość przedłużenia terminu zwrotu i organy podatkowe mają prawo przedłużyć nawet 180-dniowy termin zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.

autor: Aleksandra Węgielska