Samochód wykorzystywany do celów prywatnych i do działalności gospodarczej nie może być zaliczony do środków trwałych firmy
Używanie samochodu do celów prywatnych wyłącza możliwość uznania takiego pojazdu za środek trwały, a tym samym zaliczenia jego amortyzacji do kosztów uzyskania przychodów.
(interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 30 września 2013 r., nr IPTPB1/415-472/13-3/KO)
Podatnik prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych zakupił samochód osobowy, który wpisał do ewidencji środków trwałych. Następnie rozpoczął jego amortyzację, a odpisy amortyzacyjne zaliczał do kosztów uzyskania przychodów. Samochód wykorzystywany był przede wszystkim do działalności gospodarczej, ale również do celów osobistych, niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Wydatki na zakup benzyny, zakup opon, naprawy i konserwacje, z wyjątkiem wydatków na zakup benzyny w zakresie, w jakim używano go dla celów osobistych, zaliczano do kosztów uzyskania przychodów.
W związku z tym zadano pytanie: Czy zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych i wydatków na eksploatację samochodu (z wyłączeniem wydatków dotyczących zakupu benzyny na przejazdy w celach osobistych) jest prawidłowe?
Zdaniem podatnika, ze względu na brak przepisów zakazujących takiego postępowania, odpowiedź na pytanie powinna być twierdząca.
Innego zdania był jednak organ podatkowy, który uznał postępowanie podatnika za nieprawidłowe. Organ jednocześnie przypomniał, iż jedną z podstawowych cech decydujących o możliwości zaliczenia składników majątkowych do kategorii środków trwałych w rozumieniu ustawy o PDOF, a tym samym decydujących o możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych od ich wartości początkowej, jest fakt ich wykorzystywania w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, bądź wynajmowania lub wydzierżawiania podmiotom trzecim.
Zdaniem organu, chodzi tu o wyłączne użytkowanie dla celów związanych z prowadzoną działalnością, co oznacza, że ustawodawca nie dopuszcza możliwości wykorzystywania do celów prywatnych samochodu wprowadzonego do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
W ocenie organu, za prawidłowością takiej wykładni przemawia dodatkowo uregulowanie przez ustawodawcę sposobu dokonywania odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości, wykorzystywanych tylko częściowo do działalności gospodarczej (por. art. 22f ust. 4 ustawy o PDOF). Regulację tę należy traktować jako wyjątek od reguły statuującej możliwość dokonania odpisu amortyzacyjnego od środka trwałego jedynie w przypadku jego wykorzystywania wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności. W przypadku innych środków trwałych ustawodawca nie wskazał bowiem sposobu proporcjonalnego ustalania wartości początkowej z uwagi na wykorzystywanie go do innych celów.
Wobec powyższego podatnik, korzystając z samochodu osobowego do celów prywatnych, nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych, gdyż nie będzie podstaw do zaliczenia samochodu osobowego do środków trwałych. W konsekwencji, nie będą mogły być zaliczone w całości do kosztów uzyskania przychodu wydatki na paliwo, jak i inne koszty związane z eksploatacją tego samochodu.
W takim przypadku konieczne będzie zastosowanie art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o PDOF, czyli rozliczenie wydatków dotyczących pojazdu na zasadach dotyczących samochodów użytkowanych na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, a niewprowadzonych do ewidencji środków trwałych - a więc do wysokości kwoty wynikającej z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz stawki za 1 km przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra. Przy czym w celu ustalenia faktycznego przebiegu samochodu, podatnik jest obowiązany do prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu. Jak stwierdził organ podatkowy:
"(...) skoro samochód osobowy jest wykorzystywany zarówno do celów prowadzonej działalności gospodarczej, jak i do celów prywatnych, to nie stanowi tym samym środka trwałego. Zatem Wnioskodawca nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od przedmiotowego samochodu. Kosztem uzyskania przychodu będą natomiast wydatki z tytułu używania tego samochodu do celów prowadzonej działalności gospodarczej, ustalone na podstawie prowadzonej ewidencji przebiegu pojazdu. (...)"
Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 35 z dnia 2013-12-10