Składki od świadczeń przekazanych na koniec roku

Nagroda roczna oskładkowana

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów o pdof, osiągany u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Za przychód z tego źródła (zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o pdof - Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Stanowią go w szczególności wynagrodzenia (zasadnicze, za godziny nadliczbowe), różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego czy ich wysokość została z góry ustalona. Są to również świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak też wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Niewątpliwie od wypłaconych pracownikom nagród na koniec roku (tzw. rocznych) pracodawca zobowiązany jest naliczyć składki ZUS. Stanowią one bowiem przychód ze stosunku pracy podlegający oskładkowaniu.

Roczna nagroda dla byłych pracowników

Pracodawca pozabudżetowy może przyznać nagrody pieniężne za roczną pracę nie tylko osobom zatrudnionym w firmie przez cały rok, ale również tym, z którymi w trakcie roku kalendarzowego rozwiązał stosunek pracy. Wtedy powstają wątpliwości czy takie świadczenie zakład pracy powinien oskładkować. Przepisy dotyczące składek ubezpieczeniowych nie przewidują wyłączenia takiego rodzaju przychodu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Do przychodu pracowniczego zalicza się również nagrodę roczną wypłaconą byłemu pracownikowi po ustaniu zatrudnienia. O tym bowiem czy dana wypłata stanowi przychód ze stosunku pracy, nie decyduje faktyczne pozostawanie w zatrudnieniu danego pracownika w momencie jej dokonania. Istotne jest natomiast to, że jest ona należna za okres, w którym dana osoba była jeszcze zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

Wobec tego składkom ZUS będzie podlegać zarówno nagroda roczna wypłacona pracownikom zatrudnionym w firmie, jak i byłym pracownikom, z którymi pracodawca rozwiązał umowę o pracę.

Ta sama zasada ma zastosowanie do nagrody rocznej wypłaconej byłemu pracownikowi, który w dniu jej wypłaty przebywa na emeryturze.

Trzeba zwrócić uwagę, że wypłacone byłym pracownikom nagrody roczne należy rozliczyć w dokumentach rozliczeniowych (tu: w raporcie ZUS RCA) sporządzonych za miesiąc, w którym nastąpi ich wypłata. Byłych pracowników wykazuje się z kodem tytułu ubezpieczenia:

• 01 10 X X - gdy wypłata wynagrodzenia rocznego nastąpi jeszcze w tym samym miesiącu, w którym został rozwiązany z pracownikiem stosunek pracy lub
   
• 30 00 X X - jeżeli wynagrodzenie roczne zostanie wypłacone pracownikowi w następnym miesiącu po rozwiązaniu z nim umowy o pracę.

Świadczenie rzeczowe dla pracownika

Niektórzy pracodawcy, chcąc dodatkowo wynagrodzić zatrudnionego pracownika za jego zaangażowanie i wkład w zwiększenie zysku firmy, przyznają mu nie tylko nagrodę roczną w formie pieniężnej, ale również rzeczowej. Do przychodu pracowniczego podlegającego składkom ZUS - jak wcześniej wyjaśniono - zalicza się nie tylko wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne, ale także wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. Wobec tego oskładkowaniu - w takim przypadku - podlega zarówno nagroda pieniężna, jak i rzeczowa. Wartość świadczenia rzeczowego nie została bowiem wyłączona z podstawy wymiaru składek ZUS na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, dalej rozporządzenia składkowego.

Przy czym, w celu ustalenia wartości pieniężnej świadczenia rzeczowego przyznanego pracownikowi należy posiłkować się § 3 rozporządzenia składkowego (patrz ramka).

Wypłata po przekroczeniu rocznej granicy

Do czasu osiągnięcia przez pracownika rocznej granicy podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych pracodawca opłaca za pracownika składki na te ubezpieczenia od pełnej podstawy ich wymiaru. Natomiast od nadwyżki ponad kwotę tego limitu zaprzestaje dalszego ich opłacania, aż do końca danego roku kalendarzowego.

Jeżeli przykładowo pracownik w listopadzie 2017 r. przekroczył roczną granicę podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych, a w grudniu br. pracodawca wypłaci mu nagrodę roczną, to od kwoty tej wypłaty nie naliczy i nie opłaci za taką osobę składek na te ubezpieczenia.