Składki ZUS w czasie przerwy w działalności

Może on zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 1 miesiąca do 24 miesięcy. Takie uregulowanie wynika z art. 14a ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Przerwę w działalności mogą również zrobić sobie wspólnicy np. spółki cywilnej, ale pod warunkiem, że działalność zawieszą wszyscy wspólnicy.

Co istotne, nowe przepisy nie wprowadzają żadnych ograniczeń co do częstotliwości korzystania z instytucji zawieszenia działalności gospodarczej. W związku z tym uważam, że nie ma przeszkód, aby przedsiębiorca - w razie konieczności - zawieszał działalność kilka razy w roku. Pod warunkiem oczywiście, że spełnia ku temu wymagane warunki.

Ubezpieczenie w ZUS

Okres zawieszenia wykonywania działalności ma wpływ na obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego. Na skutek zmiany przepisów, obecnie przedsiębiorca podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który działalność ta została zawieszona. Za okres przerwy w prowadzeniu działalności przedsiębiorca nie składa do ZUS deklaracji rozliczeniowych. W tym czasie nie opłaca też składek na przedmiotowe ubezpieczenia.

W zakresie ubezpieczeniowym zawieszenie działalności liczy się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przedsiębiorca zawiesił tę działalność, do ostatniego dnia miesiąca, w którym przedsiębiorca wznowił jej wykonywanie.

Przykład

Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą, przy której nie zatrudnia pracowników. 29 września 2008 r. zgłosił w organie ewidencyjnym zawieszenie działalności gospodarczej. W tym przypadku nie podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu od 1 października 2008 r.

Jeżeli przedsiębiorca zgłosi wznowienie działalności np. 28 listopada br., to okres przerwy liczy się do 30 listopada br., tj. do ostatniego dnia miesiąca, w którym wykonywanie działalności zostało wznowione. Po przerwie przedsiębiorca zostanie objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym od 1 grudnia 2008 r.

Jak zgłosić w ZUS zawieszenie działalności?

Przedsiębiorca, który zawiesza działalność gospodarczą, powinien przekazać do ZUS wyrejestrowanie płatnika składek na formularzu ZUS ZWPA oraz wyrejestrowanie siebie z ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA. W obu formularzach jako kod przyczyny wyrejestrowania podaje kod "600". Data wyrejestrowania z ubezpieczeń zawsze powinna przypadać na pierwszy dzień miesiąca.

Uwaga! Taki tryb zgłaszania w ZUS zawieszenia działalności gospodarczej obowiązuje do 30 marca 2009 r. włącznie.

W razie wznowienia wykonywania działalności przedsiębiorca powinien przekazać do ZUS zgłoszenie płatnika składek (ZUS ZPA/ZUS ZFA) oraz zgłoszenie siebie do ubezpieczeń (ZUS ZUA/ZUS ZZA).

Ubezpieczenie zdrowotne w czasie przerwy

Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej ustaje po upływie 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego. Tak wynika z art. 67 ust. 4 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Jeżeli przerwa w prowadzeniu działalności jest dłuższa niż 30 dni warto, aby przedsiębiorca pomyślał o tym ubezpieczeniu w czasie przestoju firmy. Ma dwie możliwości:

1) przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, na podstawie umowy zawartej z NFZ albo

2) skorzystać ze zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny.

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne nie jest tanie. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w tym przypadku stanowi bowiem zadeklarowana kwota, nie niższa jednak od kwoty odpowiadającej przeciętnemu wynagrodzeniu. Najniższa podstawa wymiaru składki zdrowotnej dla osób ubezpieczających się dobrowolnie za wrzesień 2008 r. wynosi 3152,36 zł, natomiast składka - 283,71 zł. Dla porównania - składka zdrowotna liczona od minimalnej podstawy wymiaru dla osób prowadzących działalność gospodarczą za wrzesień br. wynosi 212,78 zł.

W czasie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca może być zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny. Pod warunkiem oczywiście, że spełnia ku temu wymagane warunki. Wówczas zgłoszenia takiego dokonuje np. pracujący małżonek przedsiębiorcy. Takie ubezpieczenie jest dużo "tańszym" rozwiązaniem, aniżeli opłacanie składki zdrowotnej z tytułu dobrowolnego ubezpieczenia. Za członka rodziny nie opłaca się dodatkowej składki na ubezpieczenie zdrowotne. Korzysta on po prostu ze składki opłacanej przez zgłaszającą go osobę.

Dobrowolne składki emerytalno-rentowe

W czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca ma prawo opłacać składki na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednak tylko wtedy, gdy nie ma innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń (np. w czasie przerwy przedsiębiorca nie pracuje na podstawie umowy zlecenia). Składki na dobrowolne ubezpieczenia opłaca się od zadeklarowanej kwoty. Kwota ta nie może być jednak niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę (1126 zł). W czasie zawieszenia przedsiębiorca nie ma natomiast prawa do ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.

Umorzenie starych spraw

Choć do tej pory nie było żadnych unormowań w zakresie zawieszania działalności, ZUS nie kwestionował czasowej przerwy w funkcjonowaniu firmy. Jeżeli jednak stwierdził, że zgłoszona przerwa i wyrejestrowanie z ubezpieczeń nastąpiło z naruszeniem przepisów, wtedy nie uznawał wyrejestrowania i wydawał stosowną decyzję, obejmującą przedsiębiorcę w okresie zgłoszonej przerwy obowiązkiem ubezpieczeń społecznych oraz obciążającą go należnymi składkami wraz z odsetkami za zwłokę.

Z dniem 20 września br. postępowania prowadzone przez ZUS w sprawach wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej - ulegają umorzeniu. Nie dotyczy to jednak tych przedsiębiorców, którzy w czasie zgłoszonej przerwy w działalności, faktycznie ją wykonywali.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 2.07.2004 o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. nr 155, poz. 1095 ze zm.),

autor: Dorota Wyderska

Gazeta Podatkowa Nr 495 z dnia 2008-10-06