Sprzedaż środków trwałych pozostałych po likwidacji działalności gospodarczej w świetle zmian przepisów - wyjaśnienie Ministra Finansów

Do 31 grudnia 2010 r. w przypadku sprzedaży środków trwałych (wartości niematerialnych i prawnych) w ciągu 6 lat po likwidacji działalności gospodarczej (licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wycofano składnik majątku z działalności gospodarczej/likwidacji tej działalności), przy ustalaniu dochodu z tej sprzedaży, w kosztach podatkowych uwzględniało się niezamortyzowaną wartość środka trwałego (kosztem nie mogły być dokonane już odpisy amortyzacyjne, zarówno stanowiące, jak i niestanowiące kosztów uzyskania przychodów).

Zmiany w zakresie opodatkowania sprzedaży środków trwałych obowiązujące od 1 stycznia 2011 r.

Od 1 stycznia 2011 r., w wyniku zmian w ustawie o PDOF, do art. 24 dodano m.in. ust. 3b, który odnosi się do ustalania dochodu przy sprzedaży składników majątku pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie (dotyczy zarówno towarów handlowych, wyposażenia, jak i środków trwałych). Przepis ten stanowi, że dochodem z odpłatnego zbycia ww. składników majątku jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wydatkami na nabycie zbywanych składników, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie.

Zauważmy, że powyższy przepis odnosi się do wydatków „niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie”, czyli również takich, które nie mogły być kosztem podatkowym ze względu na fakt, iż zostały wymienione w katalogu tzw. „kosztów negatywnych” (dotyczy np. wartości samochodu osobowego powyżej 20.000 euro). Odczytując zatem literalnie ww. przepisy należałoby dojść do wniosku, że przy sprzedaży takiego samochodu do kosztów podatkowych można zaliczyć nie tylko niezamortyzowaną dotychczas wartość pojazdu, ale również dokonane już odpisy amortyzacyjne, które kosztem podatkowym być nie mogły. Ze względu na wątpliwości, czy faktycznie tak należy rozumieć ww. przepis, zwróciliśmy się do Ministerstwa Finansów, które w odpowiedzi na nasze pytanie wyjaśniło:

„(…) Dla ustalenia dochodu z odpłatnego zbycia składnika majątku, o którym mowa w art. 24 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r., istotne znaczenie ma wydatek poniesiony na nabycie tego składnika.

Wydatek ten w odniesieniu do samochodu osobowego będącego środkiem trwałym, przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia, uwzględnia się w wysokości faktycznie poniesionej, niezależnie od faktu, że do kosztów podatkowych zalicza się na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tylko część odpisów amortyzacyjnych do wysokości stanowiącej równowartość 20.000 euro. Nie zmienia to faktu, że dokonane odpisy amortyzacyjne od kwoty stanowiącej równowartość 20.000 euro należy uwzględnić przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tego składnika majątku. (…)”

Choć nie wynika to wprost z ww. wyjaśnienia, lecz można wysnuć wniosek, że Ministerstwo Finansów zgodziło się z literalnym brzmieniem ww. przepisu, co oznaczałoby, że przy sprzedaży samochodu osobowego po likwidacji indywidualnej działalności gospodarczej do kosztów podatkowych można zaliczyć również odpisy amortyzacyjne, które dotychczas (ze względu na ograniczenie zawarte w 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PDOF) kosztem podatkowym być nie mogły.

Uwaga! Dochód ze sprzedaży środków trwałych po likwidacji działalności gospodarczej - tak jak dotychczas - należy rozpatrywać jako dochód z działalności gospodarczej jedynie w przypadku, gdy do odpłatnego zbycia dojdzie w ciągu 6 lat, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wycofano składnik majątku z działalności gospodarczej/likwidacji tej działalności.

WAŻNE: Do sprzedaży w 2011 r. środków trwałych (wartości niematerialnych i prawnych) pozostałych po zlikwidowanej w 2010 r. działalności gospodarczej, stosuje się przepisy ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 r.

Jak więc widać, przyjmując taką interpretację przepisu, różnica w wysokości dochodu będzie duża. W świetle nowego stanu prawnego, przy sprzedaży kosztem byłyby bowiem także odpisy amortyzacyjne od wartości powyżej 20.000 euro.

Na dzień dzisiejszy trudno jednak ocenić, czy organy podatkowe przyjmą literalne brzmienie przepisu w zakresie opodatkowania sprzedaży składników majątku po likwidacji działalności gospodarczej, czy raczej będą odnosiły się do ogólnej definicji kosztów i wyłączeń zawartych w art. 23 ustawy o PDOF. Cytowane wyjaśnienie Ministerstwa Finansów nie stanowi bowiem urzędowej wykładni prawa, a naszym zdaniem, nie ma logicznego uzasadnienia do różnicowania skutków podatkowych przy sprzedaży składników majątku przed likwidacją działalności gospodarczej lub po tej likwidacji. Inny wniosek jednak wypływa z literalnego brzmienia przepisu.

Na zakończenie warto jednak podkreślić, że w sytuacji, gdy odpisy amortyzacyjne od wydatku na zakup (wytworzenie) środka trwałego (wartości niematerialnej i prawnej) nie mogły być kosztem podatkowym, gdyż zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie - np. w formie dotacji (art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o PDOF), wydatku na jego nabycie nie należy uwzględniać przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tego składnika majątku po likwidacji działalności gospodarczej. Jak bowiem wyjaśniło Ministerstwo Finansów w cytowanym już powyżej wyjaśnieniu:

„(…) Przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia środka trwałego pozostałego na dzień likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie nie uwzględnia się wydatku poniesionego na jego nabycie, jeżeli wydatek ten został podatnikowi zwrócony np. w formie dotacji (podkreśl. red.). (…)”

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 2 z dnia 2011-01-10

GOFIN podpowiada