Stabilnego prawa i mniej biurokracji - tego oczekują firmy rodzinne w Europie. Raport Deutsche Bank i European Family Business
Firmy rodzinne wywierają znaczący wpływ na całą europejską gospodarkę. Tworzą blisko co drugie miejsce pracy w sektorze prywatnym, a ich udział w PKB Unii szacuje się na 50 proc. Jako jedne z nielicznych dobrze poradziły sobie w dobie kryzysu, dziś wychowują przyszłe pokolenia przedsiębiorców. Mają też szczegółową wizję rozwoju, która zależy od polityków i partnerów finansowych.
W Europie funkcjonuje ponad 14 mln firm rodzinnych, które wyraźnie akcentują swoją rolę w budowaniu europejskiej gospodarki. To, co wyróżnia tę kategorię biznesu od innych rodzajów przedsiębiorstw, to m.in. silne poleganie na własnej niezależności czy mierzenie się z międzypokoleniowym zarządzaniem firmą. Raport "Europejskie Firmy Rodzinne" opracowany przez Deutsche Bank we współpracy z European Family Business wyraźnie wskazuje, że ta grupa przedsiębiorstw dokładnie wie, czego potrzebuje, aby odnieść sukces.
Stabilne otoczenie prawne to fundament, na którym rodzinne firmy chcą budować swoją pozycję. Nadmierna biurokracja i szybko zmieniające się przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej to najczęściej wskazywana bariera rozwijania biznesu, która często uniemożliwia planowanie długoterminowe. Uczestnicy raportu zaznaczali, że oczekują prostych i jasnych, a przede wszystkim stabilnych ram prawnych i podatkowych. Tylko w takim otoczeniu przedsiębiorcy mogą bez obaw inwestować w rozwój firmy.
Na realizację ambitnych wizji rozwoju firm rodzinnych wpływa nie tylko otoczenie prawne, ale też wsparcie ze strony instytucji finansowych. Aby ta współpraca przynosiła korzyści, banki powinny nie tylko znać potrzeby finansowe przedsiębiorców, ale rozumieć też ich model biznesowy i strategię rozwoju. Na doświadczeniu banków w tej kwestii polegają przede wszystkim firmy z krajów silnie nastawionych na eksport - m.in. Wielka Brytania, Finlandia czy Polska. Przedsiębiorcom zależy również na wsparciu przy procesach dotyczących internacjonalizacji biznesu, które często postrzegają jako zbyt skomplikowane.
Z rozmów z europejskimi firmami rodzinnymi wynika, że większość z nich na pierwszym miejscu stawia niezależność finansową. To powoduje, że w sytuacji potrzeby sięgnięcia po kapitał, najpierw polegają na własnym majątku. Dopiero, gdy nie mają wystarczających środków na inwestycje, korzystają z finansowania zewnętrznego, np. kredytów inwestycyjnych. Takie nastawienie wynika w głównej mierze ze specyficznego charakteru rodzinnego biznesu, opartego na międzypokoleniowym zarządzaniu.
Osoby kierujące rodzinnymi przedsiębiorstwami koncentrują się na zyskach krótkoterminowych, a to oznacza, że współpracują z inwestorami kapitałowymi przy inwestycjach czasowych. Inwestorzy kapitałowi oraz instytucje, które wspomagają przedsiębiorców, oczekują od firm przejrzystych biznesplanów. Obecność inwestora kapitałowego może motywować przedsiębiorstwa rodzinne do ulepszania swojej struktury, co przekłada się na skuteczniejsze i bardziej profesjonalne funkcjonowanie. Badanie przeprowadzone na potrzeby raportu pokazało ponadto, że rodzinne firmy rzadko decydują się na emisję obligacji. Taki krok znacznie częściej wybierają duże przedsiębiorstwa. Do rzadkości należy również finansowanie crowdfundingowe, na które decydują się głównie młodzi przedsiębiorcy.
Wyzwania europejskich firm rodzinnych koncentrują się na trzech obszarach - postępującej cyfryzacji, pozyskiwaniu wykwalifikowanej kadry oraz - kluczowej dla tego rodzaju przedsiębiorstw - sukcesji. Przekazanie sterów młodszemu pokoleniu to złożony proces, od którego zależy długofalowe powodzenie biznesu. Sprawne powierzenie kierowania firmą sukcesorowi może być trudniejsze w przypadku krajów Europy Wschodniej, które z przyczyn historycznych nie zbudowały jeszcze tradycji firm rodzinnych. Na tych rynkach większość przedsiębiorstw dopiero przygotowuje się do pierwszej fali sukcesji.
Firmy biorące udział w badaniu Deutsche Bank zwracają uwagę, że kolejnym wyzwaniem, z którym muszą się zmierzyć, jest innowacyjność. Radzą sobie z nią, przejmując inne biznesy lub współpracując z nimi. Co ciekawe, najchętniej wybierają współpracę z innymi firmami rodzinnymi.
