Zatrudniający pracowników biurowych nie mają obowiązku fundowania im szczepionek przeciw grypie. Ale już w przypadku m.in. urzędników przepisy nakładają na ich pracodawców obowiązek opłacenia im takiego szczepienia. A jeśli pracodawca ponosi koszty szczepionki z obowiązku, jej wartość nie stanowi dla pracownika przychodu. Tak postanowił Minister Finansów w interpretacji o sygnaturze DD3.8222.2.190.2015.CRS z dnia 4 sierpnia 2015 r., zmieniającej interpretację indywidualną izby w Katowicach z 2011 r., dotyczącą finansowania szczepień przeciw grypie pracowników socjalnych.
Obowiązki pracodawcy z zakresu profilaktyki zdrowotnej
Zgodnie z art. 207 § 2 i § 21 Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki, a koszty działań podejmowanych przez pracodawcę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w żaden sposób nie mogą obciążać pracowników - nie ma tutaj jednak mowy o konieczności fundowania szczepionek przeciw grypie.
Art. 2221 § 1 Kodeksu pracy zaznacza, że w razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe - ograniczające stopień tego narażenia. § 3 tego artykułu obowiązuje pracodawcę do stosowania szczegółowych przepisów w tym zakresie.
Stanowisko z poprawionej interpretacji utrwala się. Takie samo zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 25 lutego 2015 r. o sygn. IPPB4/415-915/14-4/JK2. Chodziło o finansowanie szczepień ochronnych i lekarstw na choroby tropikalne dla pracowników wysłanych w delegacje do krajów, w których występuje realne ryzyko zachorowalności na jedną z zakaźnych chorób tropikalnych. Takie finansowanie nie powoduje u pracowników powstania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bo przepisy nakładają na przedsiębiorcę obowiązek w tym zakresie.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki zawiera listę szkodliwych czynników biologicznych, ponadto wskazuje też wykaz prac narażających pracowników na działalnie czynników biologicznych (to m.in. praca w rolnictwie, w zakładach produkujących żywność, w jednostkach ochrony życia czy inna, podczas której jest potwierdzone narażenie na działanie czynników biologicznych). Zaś zgodnie z § 16 tego rozporządzenia w przypadku wystąpienia lub możliwości wystąpienia w środowisku pracy szkodliwego czynnika biologicznego, przeciw któremu jest dostępna szczepionka, stosuje się przepisy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Art. 20 ust. 1 i 3 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi mówią o konieczności przeprowadzenia zalecanych szczepień ochronnych na koszt pracodawcy (wymaganych przy zawodach wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów zgodnie z art. 20 ust. 4 ww. ustawy), w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych wśród pracowników narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych.
W końcu w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności czytamy, że szczepienia przeciw grypie wymagane są m.in. w trakcie wykonywania pracy w urzędach.
U "zwykłych" pracowników będzie przychód
Przedsiębiorcy zatrudniający pracowników w prywatnych firmach na stanowiskach np. biurowych, chcąc uchronić się bez falą nieobecności z powodu choroby w okresie jesienno-zimowym, wysyłają swoich podwładnych na szczepienia przeciw grypie, mimo, że nie mają takiego obowiązku.
Generalnie, każda forma przysporzenia majątkowego pracownika - zarówno w formie pieniężnej, jak i niepieniężnej, w tym też świadczenie otrzymywane nieodpłatnie - stanowi opodatkowany przychód ze stosunku pracy (art. 12 ust. 1 ustawy o PIT). Ani Kodeks pracy, ani wydane na podstawie Kodeksu pracy rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy nie regulują kwestii szczepienia przeciw grypie dla "zwykłych" pracowników (np. biurowych). Stąd wartość szczepionki zafundowanej przez szefa np. pracownikowi biurowemu czy handlowcowi będzie opodatkowanym przychodem pracownika ze stosunku pracy z tytułu nieodpłatnego świadczenia.
Wartość szczepionki w miesiącu przeprowadzenia szczepienia należy doliczyć do pozostałych przychodów tej osoby z tytułu umowy o pracę w wysokości ceny zakupu jednej szczepionki. Taką sumę wynagrodzeń trzeba oskładkować i pobrać od niej zaliczkę na PIT.
Katarzyna Miazek
