Transport wewnątrzwspólnotowy towarów

Miejsce opodatkowania

Zgodnie z ogólną zasadą w przypadku świadczenia usług transportowych, miejscem świadczenia a zarazem i opodatkowania, jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości (art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT).

Wewnątrzwspólnotowy transport towarów jako szczególny rodzaj usług podlega specjalnym zasadom. Miejsce świadczenia tego typu usług zostało uregulowane w art. 28 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, w przypadku transportu towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich - miejscem świadczenia tej usługi jest miejsce, gdzie transport towarów się rozpoczyna.

Ważny unijny numer

Wyjątkiem od powyższego jest sytuacja, w której nabywca usługi poda świadczącemu wewnątrzwspólnotową usługę transportu towarów numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby VAT lub podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym, niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia transportu. W takim przypadku za miejsce świadczenia usługi będzie uznawane terytorium państwa członkowskiego, które nadało nabywcy numer, jakim się posłużył. Nabywca usługi będzie zobowiązany do samoobliczenia podatku w kraju, gdzie nadano mu numer identyfikacyjny, jakim posłużył się w omawianej transakcji.

Jeśli wewnątrzwspólnotowa usługa transportowa opodatkowana zostanie przez podatnika z innego kraju członkowskiego, polska firma w wystawionej fakturze nie wykaże sprzedaży opodatkowanej.

Przykład

Polski przewoźnik wykonał usługę transportową na trasie Polska-Niemcy. Miejscem świadczenia usług transportu wewnątrz­wspólnotowego jest państwo, w którym rozpoczyna się transport, czyli w opisanym przypadku - Polska. Usługobiorca podał jednak swój niemiecki numer VAT UE, co umożliwia przeniesienie miejsca opodatkowania z Polski do Niemiec. Podmiotem odpowiedzialnym za dokonanie rozliczenia tej transakcji jest w tym przypadku niemiecki podatnik. Dla polskiego usługodawcy jest to usługa niepodlegająca opodatkowaniu w Polsce, dokumentowana zgodnie z § 25 rozporządzenia w sprawie m.in. wystawiania faktur i wykazywana w poz. 21 deklaracji VAT-7.

Taka sama zasada obowiązuje w stosunku do usług pomocniczych do omawianych usług transportowych, takich jak: załadunek, rozładunek, przeładunek itp., jeżeli będą one związane bezpośrednio z wewnątrzwspólnotową usługą transportu towarów.

Prawo do odliczenia

Pomimo że wykonana poza granicami kraju usługa nie podlega w Polsce opodatkowaniu, podatnik wykaże ją w części C deklaracji VAT-7 w poz. 21, jako dostawę towarów oraz świadczenie usług poza terytorium kraju. Pozwoli to podatnikowi VAT na odliczanie podatku naliczonego związanego z wykazanymi tam transakcjami.

Brak unijnego numeru

W sytuacji gdy usługobiorca z różnych względów nie zidentyfikuje się jako podatnik podatku od wartości dodanej, np. jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności lub też osobą prawną nierozliczającą podatku od wartości dodanej, miejscem opodatkowania będzie miejsce rozpoczęcia transportu.

Nabycie usług transportowych

Jeśli polski nabywca usługi transportowej będzie podatnikiem VAT i zidentyfikuje się wobec kontrahenta unijnego jako podatnik, czyli poda mu swój numer identyfikacyjny poprzedzony prefiksem PL, to w takiej sytuacji będzie on zobowiązany do rozliczenia podatku VAT z tytułu wykonanej usługi transportowej. W przypadku gdy nabywcą usługi jest polski podmiot niebędący podatnikiem polskiego podatku VAT, a usługę wykona podatnik podatku od wartości dodanej, obowiązek podatkowy spocznie na usługodawcy. Oznacza to, że za usługę transportową wykonaną na rzecz polskiego podmiotu przez podatnika unijnego, polski nabywca będzie musiał zapłacić kwotę należną obejmującą podatek od wartości dodanej obliczony według stawek właściwych w kraju, w którym rozpoczyna się transport.

Będą zmiany przepisów

Obecnie trwają prace nad wprowadzeniem kolejnych zmian do ustawy o VAT (projekt z dnia 15 maja 2009 r.). Spowodowane są one m.in. implementacją do przepisów ustawy o VAT zmian wprowadzonych Dyrektywą Rady 2008/8/WE z dnia 12 lutego 2008 r. zmieniającą Dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do miejsca świadczenia usług.

Uchylone zostaną art. 27 i art. 28 ustawy. Natomiast zostaną dodane nowe art. 28a-28o. Miejscem świadczenia usług w przypadku ich świadczenia na rzecz podatników będzie zasadniczo miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę wykonywanej działalności. Miejscem świadczenia usług transportu towarów na rzecz podmiotów niebędących podatnikami będzie miejsce, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości.

Natomiast miejscem świadczenia usług transportu towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie będzie miało miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich na rzecz podmiotów niebędących podatnikami będzie miejsce, gdzie transport towarów się rozpoczyna.

Zdefiniowane zostaną pojęcia miejsca rozpoczęcia i miejsca zakończenia transportu. Miejscem rozpoczęcia transportu będzie to miejsce, w którym faktycznie rozpoczyna się transport towarów, niezależnie od odległości przebytych do miejsca, gdzie znajdują się towary. Natomiast za miejsce zakończenia transportu uznawać się będzie miejsce, w którym faktycznie kończy się transport towarów.

W przypadku świadczenia na rzecz podmiotów niebędących podatnikami usług pomocniczych do usług transportowych, takich jak załadunek, rozładunek, przeładunek lub podobnych do tych usług, miejscem świadczenia usług będzie miejsce, w którym usługi będą faktycznie wykonywane.

Zaproponowane zmiany dotyczą transakcji pomiędzy podatnikami, gdzie zastosowanie będzie miała zasada ogólna opodatkowania w miejscu siedziby usługobiorcy. Po zmianach nie będzie przepisu art. 28 ust. 2 dotyczącego traktowania usługi transportu krajowego jako wewnątrzwspólnotowej usługi transportu towarów.

Zmiany te mają wejść w życie od 1 stycznia 2010 r.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.)