VAT: Zaniechana inwestycja

Zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, obniżenie kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika, między innymi, towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Przepis art. 23 ust. 1 pkt 35 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz odpowiednio art. 16 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowią, że do kosztów podatkowych przedsiębiorcy nie zalicza się miedzy innymi poniesionych kosztów zaniechanych inwestycji.

Powyższe jednoznacznie oznacza, że na gruncie polskich przepisów podatkowych wyłączona jest możliwość odliczania podatku naliczonego VAT w przypadku zaniechanych inwestycji. Jednoznaczne stanowisko w tym zakresie zajmują również organy podatkowe (np. Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie sygn. 1471/NUR1/443-181/05/GW).

W związku z powyższym w przypadku zaniechania inwestycji, która miała służyć czynnościom opodatkowanym podatkiem od towarów i usług, powstaje obowiązek dokonania korekty odliczonego wcześniej podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z zaniechaną inwestycją. Dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego istotną zasadą wyrażoną w art. 86 ust.1 ustawy o VAT jest istnienie związku poniesionych wydatków z czynnościami opodatkowanymi. Brak związku dokonanych zakupów (nabycia) z planowaną sprzedażą (dostawą) wystąpił w momencie podjęcia decyzji o zaniechaniu inwestycji. Podatek naliczony w takiej sytuacji powinien zostać skorygowany. W przeciwnym razie podatnik narażony jest na konsekwencje karno-podatkowe ze strony organów podatkowych.

Należy jednak zaznaczyć, że kwestia odliczania podatku VAT z faktur związanych z inwestycją, która następnie została zaniechana, odmiennie została uregulowana w przepisach VI Dyrektywy co znajduje odzwierciedlenie również w orzecznictwie ETS. W jednej ze spraw (C-110/94 pomiędzy IZNO a Belgią), Trybunał uznał za podatnika podmiot, który w związku z planowaną działalnością zlecił przeprowadzenie analizy opłacalności przyszłej działalności, a następnie gdy okazało się, że działalność nie będzie opłacalna, zaniechał jej. Podatnikiem może być więc również podmiot, który nie wykona żadnej czynności opodatkowanej, pod warunkiem jednak, że wykazywał taki zamiar w momencie ponoszenia wydatków. Wówczas uprawniony jest do zwrotu podatku naliczonego związanego z takimi wydatkami.

Chociaż od dnia wejścia Polski do UE, krajowi podatnicy uprawnieni są do bezpośredniego powoływania się na przepisy unijne, w tym przepisy VI Dyrektywy, jeżeli przepisy te są bardziej korzystne od przepisów krajowych, niemniej jednak należy uznać, że w omawianym zakresie stanowisko organów podatkowych jest jednolite i zakłada, że niedopuszczalne jest odliczanie podatku VAT naliczonego z tytułu poniesionych wydatków zaniechanych inwestycji.