Pracodawca ma obowiązek zapewnić odpowiednie warunki pracy niezależnie od branży, w której działa. Pracownikom wykonującym pracę biurową i lekką pracę fizyczną musi zapewnić odpowiednio ogrzewane pomieszczenia do pracy. Temperatura w nich nie może spadać poniżej 18 stopni Celsjusza. Ponadto pracownicy nie mogą być narażeni na nagłe wtargnięcia zimnego powietrza. Dlatego na drzwiach wejściowych powinny wisieć kotary lub urządzenia nawiewające gorące powietrze. Pozostali pracownicy zatrudnieni w pomieszczeniach powinni pracować na stanowiskach, gdzie temperatura nie spada poniżej 14 stopni Celsjusza, chyba że nie jest to możliwe ze względów technologicznych.
Osobom pracującym na otwartej przestrzeni pracodawca powinien zapewnić pomieszczenia umożliwiające im schronienie się przed śniegiem i wiatrem, ogrzanie się oraz zmianę odzieży. Pomieszczenia te muszą mieć co najmniej 8 mkw. powierzchni, a temperatura w niech nie powinna być niższa niż 16 stopni Celsjusza.
- Jeżeli zapewnienie takich pomieszczeń nie jest możliwe, bo miejsce świadczenia pracy jest daleko od firmy, pracodawca musi zapewnić pracownikom inne źródła ciepła, np. koksownik, promiennik gazowy itp. - mówi Leszek Zając, dyrektor Departamentu Warunków Pracy w Głównym Inspektoracie Pracy. Odzież ochronna
- Pracodawcy, których pracownicy narażeni są na działanie niskich temperatur, powinni znać normę PN-87/N-08009 - przypomina dr Anna Marszałek z Pracowni Obciążeń Człowieka w Środowisku Pracy w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy. - To dzięki niej będą w stanie ocenić wpływy środowiska zimnego na organizm człowieka i dobrać odpowiednie środki ochronne - dodaje.
Dla pracowników pracujących na mrozie pracodawca ma obowiązek zapewnić tzw. środki ochrony indywidualnej, w tym wypadku ciepłą odzież, nauszniki, rękawice, obuwie. Nie może to być jednak pierwsza lepsza czapka bądź rękawice zakupione na bazarze.
- Odzież chroniąca przed zimnem powinna posiadać odpowiednie oznaczenia z tzw. wskaźnikiem izolacyjności. Dzięki niemu pracodawca będzie w stanie dobrać odzież do warunków, w jakich pracownik pracuje i rodzaju wykonywanej przez niego pracy - mówi dr Anna Marszałek.
Oprócz odzieży osoby pracujące na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10 stopni Celsjusza powinny otrzymywać gorące napoje. - Prawo nie określa temperatury takiego napoju ani tego, co konkretnie pracownik pracujący na mrozie powinien pić. Temperatura napoju powinna być jednak dostosowana do warunków, w jakich jest świadczona praca. Musi on po prostu rozgrzewać. Może to być kawa zbożowa, herbata, mleko itp. - mówi dyrektor Leszek Zając.
Gorące posiłki
Nie każda praca na mrozie daje prawo do gorącego posiłku. Po pierwsze, musi odbywać się w okresie zimowym, czyli od 1 listopada do 31 marca. Ponadto musi się ona wiązać z odpowiednim wysiłkiem i wydatkiem energetycznym pracownika. I tak, gorący posiłek musi otrzymać pracownik mężczyzna, który spala w ciągu zmiany co najmniej 1500 kcal. Dla kobiety norma ta jest niższa i wynosi 1000 kcal. Posiłek powinien być wydawany w czasie regulaminowych przerw, czyli po 3-4 godzinach pracy. Szczegółowe zasady wydawania profilaktycznych posiłków i napojów oraz odzieży ochronnej określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. nr 60, poz. 279).
Gdy jest za zimno
Jeżeli pracodawca nie może zapewnić załodze bezpiecznych warunków pracy, pracownik może pracę przerwać.
- Gdy temperatura w pomieszczeniu spadnie poniżej poziomu określonego w przepisach, to powinien być o tym powiadomiony przełożony, a pracownik może powstrzymać się od pracy - twierdzi dyrektor Leszek Zając. Zaraz jednak ostrzega, że nie oznacza to, że pracownik może opuścić firmę i iść do domu.
Za czas powstrzymania się od pracy pracownik, zgodnie z art. 210 par. 3 kodeksu pracy, zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Tomasz Zalewski
