Wakacje od ZUS. Teoretycznie dobrowolne, ale wszyscy będą chcieli skorzystać

Wakacje od ZUS dla przedsiębiorców będą polegać na możliwości skorzystania w jednym dowolnym miesiącu roku ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, a składki zostaną sfinansowane z budżetu państwa. Natomiast projekt nie zwalnia przedsiębiorców z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne (w uproszczeniu to składka na NFZ). O tym, jak mają działać, pisaliśmy szczegółowo w środę. Zdaniem specjalistów warunki są takie, że każdy, kto będzie mógł, będzie z nich korzystał. 

Jak tłumaczy Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich, "to rozwiązanie z punktu widzenia przedsiębiorców jest korzystne w wymiarze finansowym, ponieważ będą mogli w jednym miesiącu w roku nie zapłacić składki na ubezpieczenia społeczne, a jednocześnie zostanie ona sfinansowana z budżetu państwa, więc ulga nie tworzy skutków ubocznych, które wiązałyby się z jakimś ryzykiem dla przedsiębiorcy".

- Oznacza to obniżenie obciążeń z tytułu składek o nieco ponad 8 proc. w skali roku. Przedsiębiorcy, którzy z tego skorzystają, nie będą mieć w przyszłości niższej emerytury z tego tytułu, bo składki za ten okres zostaną pokryte z budżetu państwa - wskazuje.

Jak dodaje, praktycznie jest tu powtórzone rozwiązanie, jakie obowiązywało przy tzw. tarczy covidowej, choć wówczas było to aż trzy miesiące w roku i dotyczyło wtedy również składki zdrowotnej, której tu wakacje nie obejmują.

- Warunki są tak korzystne, że można zakładać, że praktycznie wszyscy uprawnieni będą korzystać z tej możliwości. Wprawdzie w OSR i uzasadnieniu do projektu jest zaznaczone, że jest to dobrowolne rozwiązanie, ale trudno sobie wyobrazić przedsiębiorców, którzy nie chcieliby z niego skorzystać - uważa Kozłowski.

Podobnie ocenia to Piotr Juszczyk, główny doradca podatkowy InFakt.

- Proponowana zmiana pomoże wielu przedsiębiorcom. Zwłaszcza po tym, jak ZUS w ciągu 2 lat wzrósł o blisko 33 proc., a do tego zwiększyło się obciążenie z tytułu składki zdrowotnej. Jeśli ustawa wejdzie w życie w kształcie podobnym do projektu, to może to być popularne rozwiązanie. Z drugiej strony, może warto zastanowić się nad podstawą ZUS i na przykład zmniejszyć ją ok 10 proc. Efekt kasowy byłby podobny, a przedsiębiorcy czuliby ulgę cały rok. Poza tym nie byłoby dodatkowej biurokracji - uważa Juszczyk.

Rozmówcy Interii Biznes zwracają uwagę, że niepotrzebne jest wprowadzanie tej ulgi tylko dla mikroprzedsiębiorców (zatrudniających nie więcej niż 9 pracowników i z rocznym obrotem netto nieprzekraczającym równowartości w złotych 2 milionów euro), skoro i tak dotyczy to składek własnych przedsiębiorcy.

- Z szacunków Ministerstwa Rozwoju i Technologii wynika, że zostanie w ten sposób wyłączonych z tej możliwości ok. 1 proc. przedsiębiorstw i moim zdaniem skala wyłączonych jest tak mała, że nie ma sensu wprowadzenie tego ograniczenia, zważywszy, że wakacje od składek dotyczą tylko składek na własne ubezpieczenie przedsiębiorców, a nie zatrudnianych przez nie osób. Z punktu widzenia skutków finansowych dla państwa nie miałoby to dużego znaczenia, nie byłaby to duża strata, gdyby przedsiębiorca zatrudniający kilkanaście osób raz w roku nie zapłaciłby za siebie 1600 zł składki, bo i tak będzie płatnikiem składek z tytułu ubezpieczenia swoich pracowników - mówi Kozłowski.

- Moim zdaniem dla zaoszczędzenia 1 proc. z szacowanej kwoty 1,7 mld zł rocznie, ograniczanie wakacji tylko dla MŚP nie ma uzasadnienia. Tworzy się w ten sposób sztywny próg, po przekroczeniu którego, czyli gdy komuś urośnie firma, traci się pewne korzyści, a ta byłaby kolejna i jeśli się ją skumuluje z innymi, wówczas może działać w niekorzystną stronę. Lepiej nie tworzyć regulacji, które zniechęcają firmy do tego, by rosły i zwiększały zatrudnienie - dodaje.

Uzasadnienia do takiego rozróżnienia nie widzi też Tomasz Lasocki z Katedry Prawa Ubezpieczeń Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

- Zakładam, że niemal każdy uprawniony będzie korzystał z wakacji składkowych, bo skoro państwo zapłaci składkę, to tylko gapa z tego nie skorzysta. Natomiast dziwi mnie ograniczenie tej ulgi do przedsiębiorców MŚP, bo to jest definicja statystyczna, a przy tym głównym kryterium jest liczba zatrudnionych, co w praktyce oznacza, że jak zatrudnia 10 pracowników, to już nie jest małą firmą według tej definicji, ale jak pracuje dla niej 40 osób na umowie zlecenie, to spełnia warunki firmy MŚP, bo to nie są pracownicy. Dlatego ja bym nie wprowadzał rozróżnienia na MŚP i większe, bo i tak dotyczy to tylko prowadzących działalność, a nie osób dla nich pracujących, a z punktu widzenie efektów finansowych dla państwa różnica nieistotna - uzasadnia naukowiec UW.

Z kolei Łukasz Kozłowski zwraca też uwagę, że skutki finansowe wakacji składkowych z punktu widzenia państwa będą nieco mniejsze.

- Po wstępnej analizie OSR projektu, widzimy, że oszacowane skutki nie uwzględniają faktu, że jeżeli przedsiębiorca nie zapłaci raz w roku składki na ubezpieczenia społeczne, to podniesie mu się podstawa opodatkowania w PIT.  W efekcie finansowe skutki dla finansów publicznych będą trochę niższe - mówi ekonomista FPP.

Monika Krześniak-Sajewicz