Są już szczegóły wakacji od składek ZUS. Kto będzie mógł skorzystać i jak złożyć wniosek?

• Wakacje od ZUS będą polegać na możliwości skorzystania w jednym miesiącu roku ze zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne
• Nie dotyczy to składki zdrowotnej czyli w praktyce składki na NFZ
• Składki społeczne za okres ulgi ma pokrywać budżet, co oznacza, że w tym czasie przedsiębiorca jest objęty ubezpieczeniem

Jest już opublikowany projekt ustawy wprowadzającej tzw. wakacje od ZUS dla przedsiębiorców. Z wakacji składkowych będą mogli skorzystać mikroprzedsiębiorcy (w tym samozatrudnieni) wpisani do CEIDG. Będą one polegać na możliwości skorzystania w jednym dowolnym miesiącu roku ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, a składki zostaną sfinansowane z budżetu państwa. Natomiast projekt nie zwalnia przedsiębiorców z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne (w uproszczeniu to składka na NFZ).

"W okresie, w którym wspomniane osoby podlegać będą pod ulgę, składki na ich własne ubezpieczenia społeczne z tytułu wykonywanej działalności (tj. ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe - o ile dane osoby podlegają temu ostatniemu) będą za nich finansowane w całości przez budżet państwa, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie osoby te będą zwolnione (o ile dotyczy ich taki obowiązek ) z własnych składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy - kwoty te podlegać będą refundacji w całości z budżetu państwa. Tym samym osoby korzystające z "wakacji składkowych" nadal pozostaną uczestnikami systemu ubezpieczeń społecznych (w przeciwieństwie np. do korzystających z tzw. ulgi na start, którzy nie podlegają pod ubezpieczenia społeczne)" - tłumaczą autorzy projektu.

Z wakacji składkowych będą mogli skorzystać przedsiębiorcy niezależnie od formy rozliczania podatku dochodowego (PIT, ryczałt, karta podatkowa). Wsparcie będzie udzielane w trybie pomocy de minimis.

Możliwość skorzystania z "wakacji składkowych" dotyczyć będzie osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, ale dodatkowym warunkiem skorzystania z ulgi będzie posiadanie statusu mikroprzedsiębiorcy (czyli spełniających dwa kryteria: zatrudniały średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnęły roczny obrót netto nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro).

Rozwiązanie w postaci ulgi nie będzie dotyczyć osób, które wykonują działalność na rzecz swoich byłych pracodawców. Zastrzeżenie takie ma zabiegać tzw. "wypychaniu" pracowników na samozatrudnienie - zastrzegają autorzy projektu. O takim ryzyku pisaliśmy w Interii Biznes, tuż po wpisaniu projektu do wykazu prac Rady Ministrów, przy czym tamte założenia przewidywały większy wymiar wakacji składkowych.

Projektowane przepisy przewidują, że nie będzie możliwości skorzystania z omawianego rozwiązania w przypadku, gdy ubezpieczony wykonywał w poprzednim lub w bieżącym roku kalendarzowym pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Przykładowo, jeżeli przedsiębiorca założył działalność gospodarczą w 2023 r. i wcześniej w tym samym roku lub też w 2022 r. był pracownikiem danego pracodawcy, a następnie w 2023 r. wykonywał działalność gospodarczą na jego rzecz w zakresie pokrywającym się z jego poprzednimi obowiązkami, to w 2024 r. nie będzie mógł skorzystać z tego rozwiązania. Jeżeli działalność tego typu była wykonywana dodatkowo w 2024 r., to także i w 2025 r. "wakacje składkowe" będą dla niego niedostępne - tłumaczą projektodawcy.

Możliwość skorzystania z "wakacji składkowych" będzie dotyczyła jednego miesiąca kalendarzowego - wskazanego przez samego zainteresowanego - w każdym roku kalendarzowym. Odbywać się to będzie w oparciu o wniosek ubezpieczonego. Co istotne, w przypadku ubezpieczenia chorobowego - ze względu na jego dobrowolność - możliwość skorzystania z ulgi obwarowana będzie dodatkowo koniecznością podlegania pod nie w miesiącu kalendarzowym złożenia wniosku, a także w miesiącu go poprzedzającym. "Dzięki temu ograniczone zostanie pole do ewentualnych nadużyć tego uprawnienia" - czytamy w uzasadnieniu.

Z "wakacji składkowych" nie będą mogły także skorzystać osoby, które w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku nie podlegały pod ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności.

Przewiduje się, że będzie to najniższa obowiązująca danego ubezpieczonego podstawa wymiaru. Przykładowo, jeżeli dany ubezpieczony zadeklarował podstawę wymiaru wyższą niż ryczałtowa (przepisy dają taką możliwość), w jego przypadku podstawa wymiaru zostanie zredukowana w miesiącu kalendarzowym korzystania z "wakacji składkowych" do wysokości właściwej dla "ryczałtu".

Przedsiębiorca, który będzie chciał skorzystać z wakacji składkowych, będzie musiał złożyć wniosek do ZUS-u w miesiącu poprzedzającym wybrany przez siebie miesiąc. Przykładowo, jeśli będzie chciał, by to listopad był miesiącem wolnym od składek na ubezpieczenia społeczne, wniosek powinien zostać złożony do ZUS-u w październiku. Odbywać się to będzie jedynie drogą elektroniczną za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS. Wniosek będzie zawierał niezbędne dane oraz oświadczenia, składane pod rygorem karnym.

Przedsiębiorcy powinni również pamiętać o obowiązku złożenia deklaracji rozliczeniowej i imiennych raportów miesięcznych za miesiąc korzystania z wakacji składkowych. Obowiązujący termin jest taki sam, jak w przypadku innych przedsiębiorców - do 20. dnia następnego miesiąca.

Projektodawca zakłada błyskawicznie, bo tylko 14 dniowe konsultacje społeczne i opinie mogą być przesyłane do 6 lutego. Przewiduje, że ustawa wejdzie w życie z dniem 1 października 2024 r. Termin - jak czytamy w uzasadnieniu - związany jest z koniecznością zapewnienia Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych odpowiedniego czasu na dostosowanie jego systemu teleinformatycznego do nowych zadań.

MRiT i ZUS szacują, że z rozwiązania będzie mogło skorzystać prawie 2 mln osób. Szacowany koszt rozwiązania w bieżącym roku to ok. 1,73 mld zł, a w latach 2024 - 2034 maksymalne skutki finansowe mogą wynieść ok. 25 mld zł.

krześ