Ważne zmiany w procedurze odzyskiwania należności

Koniec postępowania gospodarczego

Do najistotniejszych zmian zawartych w nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego należy likwidacja postępowania odrębnego w sprawach gospodarczych (czyli sporach między przedsiębiorcami) i poddanie tych spraw tym samym regułom procesowym, które obowiązują w zwykłych sprawach cywilnych. Obecnie obowiązujące przepisy o postępowaniu gospodarczym nakładają na strony postępowania wyższe wymagania niż w zwykłych sprawach cywilnych. Bardzo często wymogom tym nie są w stanie sprostać mali i średni przedsiębiorcy, którzy nie korzystają z profesjonalnej pomocy prawnej. W efekcie o wygraniu sprawy gospodarczej często decydują względy formalne, głównie związane z tym, czy strona zgłosiła swoje wnioski dowodowe we właściwym czasie.

Mimo likwidacji postępowania w sprawach gospodarczych zostaną zachowane sądy gospodarcze jako wydziały sądów powszechnych. Uznano bowiem, że celowe jest wykorzystanie dotychczasowej specjalizacji sędziów sądów gospodarczych przy rozpoznawaniu tych spraw.

Zgłaszanie dowodów

Po wejściu w życie nowelizacji K.p.c. zmienią się zasady składania wniosków dowodowych i twierdzeń o okolicznościach faktycznych. Zależy od nich w dużej mierze szybkość i sprawność postępowania cywilnego. Strony i uczestnicy postępowania obowiązani będą przytaczać wszystkie okoliczności faktyczne i dowody bez zwłoki, aby postępowanie mogło być przeprowadzone sprawnie i szybko. Strony będą mogły prezentować materiał procesowy do zamknięcia rozprawy, ale jednocześnie sąd będzie pomijać spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona nie zgłosiła ich we właściwym czasie bez swej winy lub uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo wystąpią inne wyjątkowe okoliczności.

Wykluczenie spóźnionych dowodów nie nastąpi z mocy prawa, lecz na mocy decyzji sądu. Od oceny sądu zależeć będzie, czy strona powołała twierdzenia lub dowód we właściwym czasie, czy też uczyniła to zbyt późno. W uzasadnieniu projektu zmian w K.p.c. wskazano, że ocena ta powinna być uwarunkowana tym, czy strona mogła i, z uwagi na naturalny bieg procesu, powinna była powołać twierdzenie lub dowód wcześniej ze względu na jego łączność z materiałem poprzednio zaprezentowanym. Ustalenie, że doszło do opóźnienia w prezentacji twierdzenia lub dowodu, obligować będzie sąd do jego pominięcia, z wyjątkiem trzech sytuacji, tj. gdy strona wykaże, że nie ponosi winy w opóźnieniu, gdy uwzględnienie spóźnionych twierdzeń lub dowodów nie spowoduje zwłoki w postępowaniu oraz gdy wystąpią inne wyjątkowe okoliczności.

Ograniczona zostanie możliwość składania w toku sprawy pism przez strony. Dalsze pisma przygotowawcze, inne niż odpowiedź na pozew, składane będą mogły być tylko wtedy, gdy zadecyduje o tym przewodniczący lub - w toku sprawy - sąd (nowe brzmienie art. 207 § 3 K.p.c.). Pismo przygotowawcze złożone z naruszeniem tej reguły podlegać będzie zwrotowi (nowy art. 207 § 7 K.p.c.). Zwrot odpowiedzi na pozew lub pisma przygotowawczego nie wyklucza prezentowania twierdzeń i dowodów przez stronę na rozprawie z zachowaniem reguł wynikających z art. 217 K.p.c.

Wyższe grzywny

Znacznie podwyższono wysokość grzywien, które będzie mógł nakładać komornik na osoby nieprzekazujące mu wymaganych do prowadzenia egzekucji informacji lub przeszkadzające w jego czynnościach.

Za nieuzasadnioną odmowę udzielenia komornikowi wyjaśnień lub informacji, zobowiązana do tego osoba, będzie mogła zostać ukarana grzywną do 2.000 zł, a nie do 500 zł - jak obecnie. Grzywną taką można będzie również ukarać dłużnika, który zaniedba obowiązku powiadomienia o zmianie miejsca swojego pobytu.

Jeżeli żądanie udzielenia wyjaśnień lub informacji skierowane było do osoby prawnej lub innej organizacji, ukaraniu grzywną podlega jej pracownik odpowiedzialny za udzielenie wyjaśnień lub informacji, a gdyby ustalenie takiego pracownika było utrudnione, ukaraniu podlega jej kierownik. Przed wydaniem postanowienia organ egzekucyjny wysłucha kierownika. Osobom, które przeszkadzają w czynnościach komornika grozić będzie 2.000 zł grzywny, a nie 200 zł, jak obecnie. Grzywną w wysokości 2.000 zł zagrożone będzie również nieudzielanie przez pracodawcę komornikowi wymaganych prawem informacji w przypadku egzekucji z wynagrodzenia za pracę.

Informacje o egzekucji z nieruchomości

Osoby zainteresowane kupnem nieruchomości na licytacji komorniczej będą mogły się o nich dowiedzieć ze stron internetowych. Już od 6 stycznia 2012 r. obwieszczenia o licytacji nieruchomości trzeba będzie co najmniej dwa tygodnie przed jej terminem ogłosić nie tylko w budynku sądowym i w lokalu organu gminy oraz dzienniku poczytnym w danej miejscowości, ale także na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej. Natomiast od maja 2012 r. na stronach internetowych Krajowej Rady Komorniczej znajdą się także informacje o uproszczonych egzekucjach z nieruchomości, o wszczęciu egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego oraz o wszczęciu egzekucji przez zarząd przymusowy.

Uproszczone egzekucje z nieruchomości dotyczą egzekucji z niezabudowanej nieruchomości gruntowej oraz nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym lub użytkowym, jeżeli w chwili złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji nie dokonano zawiadomienia o zakończeniu budowy albo nie wystąpiono z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na użytkowanie w rozumieniu przepisów prawa budowlanego.

Wejście w życie zmian

Nowelizacja K.p.c. wejdzie w życie 3 maja 2012 r., czyli po upływie sześciu miesięcy od jej publikacji w Dzienniku Ustaw.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 16.09.2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 233, poz. 1381)

autor: Andrzej Janowski
Gazeta Podatkowa nr 90 (818) z dnia 2011-11-10

GOFIN podpowiada