Wsteczna korekta w podatku dochodowym
Przyczyn powodujących korektę przychodów i kosztów firmowych może być wiele. Okolicznością skutkującą koniecznością jej dokonania może być m.in. zwrot towaru czy udzielenie rabatu. W związku z brakiem precyzyjnych uregulowań ustawowych, od lat kwestią sporną pozostaje ustalenie momentu, w którym korekta ta powinna nastąpić.
Przepisy obu ustaw o podatku dochodowym wskazują, że generalnie przychodami z działalności gospodarczej są należne kwoty, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Natomiast datą powstania tego przychodu zasadniczo jest dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury bądź uregulowania należności.
Ustawy podatkowe nie zawierają przepisów, które wprost odnosiłyby się do kwestii dokonywania korekty przychodów z działalności gospodarczej i to zarówno zwiększającej, jak i zmniejszającej ich wartość. W tej sytuacji zasadnym byłoby posiłkowanie się w omawianej kwestii stanowiskiem organów podatkowych lub orzecznictwem sądowym. Niestety, trudno doszukiwać się jednolitości w ich rozstrzygnięciach.
Od dłuższego czasu organy podatkowe twierdzą, że jeżeli korekta przychodu (bądź kosztu) spowodowana jest okolicznościami, które zaistniały już po wystawieniu faktury pierwotnej, czyli właśnie rabatem lub zwrotem towarów, momentem jej dokonania powinien być okres sprawozdawczy, w którym zaistniało zdarzenie pierwotne. Taką opinię znajdziemy w interpretacjach indywidualnych m.in. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17.04.2013 r., nr IPPB3/423-68/13-2/AM oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 27.01.2014 r., nr IPTPB3/423-454/13-3/KJ. W uzasadnieniu tej ostatniej, która dotyczyła korekty przychodów, organ podatkowy podkreślił, że zwrot towaru nie stanowi oddzielnego od sprzedaży towaru zdarzenia gospodarczego, a jedynie powoduje konieczność skorygowania wcześniejszej czynności prawnej. Stąd w opinii fiskusa faktury korygujące wystawiane po zakończeniu roku podatkowego, za który dokonywane są zwroty towarów, należy ujmować dla potrzeb podatku dochodowego wstecz, tj. w okresie sprawozdawczym, w którym powstał przychód należny. Jego zdaniem późniejsze wystawienie faktury korygującej nie powoduje zmiany daty powstania przychodu.
O stanowisku MF w kwestii wstecznej korekty pisaliśmy w GP nr 72 z 2013 r. na str. 1.
Przyjmując interpretację fiskusa, przedsiębiorcy, u których zwroty towarów występują często i w dużych ilościach na skutek reklamacji (np. dystrybutorzy sprzętu AGD i RTV) dotyczących sprzętu sprzedanego w różnych latach, musieliby nieustannie korygować zeznania, a to z technicznego punktu widzenia byłoby bardzo kłopotliwe do wykonania. Budzi to zrozumiały sprzeciw zainteresowanych. W omawianej kwestii w ubiegłym roku wystąpiliśmy do Ministerstwa Finansów o przeanalizowanie słuszności stanowiska prezentowanego przez organy podatkowe. W piśmie z dnia 3 września 2013 r. stanowiącym odpowiedź na pytanie naszego Wydawnictwa, resort finansów stwierdził, że przychód z działalności gospodarczej nie ma cechy definitywności (niezmienności) po zakończeniu roku podatkowego. Z tego względu jego wartość może ulec zmniejszeniu m.in. o wartość zwróconych towarów, co skutkuje obowiązkiem dokonania korekty wielkości tych przychodów, a korekta ta może odnosić się jedynie do tego roku podatkowego, w którym powstał przychód, a nie do tego roku podatkowego, w którym nastąpił zwrot towaru.
Poparcie stanowiska fiskusa można znaleźć w orzecznictwie sądowym. Pogląd, zgodnie z którym korektę należy odnosić do okresu zaistnienia zdarzenia pierwotnego, znajdziemy m.in. w wyrokach NSA: z dnia 17.05.2012 r., sygn. akt II FSK 2142/12, z dnia 2.08.2012 r., sygn. akt II FSK31/11 oraz z dnia 10.10.2012 r., sygn. akt II FSK 646/11. W ten sam sposób orzekały WSA, m.in. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 19.11.2013 r., sygn. akt III SA/Wa 1476/13, oraz w Łodzi w wyroku z dnia 16.10.2013 r., sygn. akt I SA/Łd 945/13.
Chociaż wyroków popierających fiskusa jest zdecydowanie więcej, to należy wskazać, że zdarzają się również odmienne, rozstrzygające na korzyść podatników. Do takich należą m.in. wyroki WSA: w Warszawie z dnia 27.03.2013 r., sygn. akt III SA/Wa 2715/12, i z dnia 5.12.2013 r., sygn. akt III SA/Wa 1454/13, oraz w Gdańsku z dnia 19.02.2014 r., sygn. akt I SA/Gd 1686/13). W wyroku z dnia 5.12.2013 r. WSA stwierdził, że stanowisko podatnika, zgodnie z którym upust od zakupów dokonanych w poprzednim roku podatkowym należy uwzględnić w rozliczeniu podatkowym za rok, w którym upust został przyznany, jest prawidłowe. Z kolei w wyroku z dnia 27.03.2013 r. skład orzekający wyraźnie podkreślił, że nie istnieje żadne uzasadnienie prawne, dla którego korekta przychodów wykazanych prawidłowo w danym okresie rozliczeniowym miałaby wpływać z mocą wsteczną na ten okres z powodu zdarzeń, które zaistniały dopiero po jego upływie. W jego opinii przyjęcie koncepcji organu skutkowałoby obowiązkiem naliczenia i uiszczenia odsetek należnych z tytułu ewentualnego zaniżenia zobowiązania podatkowego, co zasadniczo kłóciłoby się z zasadą, że odsetki obciążać mogą podatnika tylko z powodów zawinionych przez niego.
Wobec spolaryzowanych stanowisk w orzecznictwie trudno przewidzieć, jakie rozstrzygnięcie mogłoby zapaść w konkretnej sprawie. Jak jednak widać, warto niekiedy wejść w spór z fiskusem, gdyż w omawianej kwestii w ostatecznym rozrachunku nie zawsze on ma rację.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)
Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 ze zm.)
autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 32 (1073) z dnia 2014-04-22